《绿头鸭咏月》原文及翻译赏析

作者：晁元礼 朝代：宋朝

《绿头鸭咏月》原文及翻译赏析原文：

古诗简介

《绿头鸭·咏月》由宋代词人晁元礼创作的一首中秋咏月词，被选入《宋词三百首》。上阕由中秋明月夜月亮从海底跃出写起，引入关于月亮的神话与传说将赏月人带入静谧莹洁的境界，显得清凉而肃穆。下阕由赏月而触动“念佳人”的离愁，进而念及“来宵”阴晴难料，再至今日与中秋明月告别后，下次再见又隔一年的惆怅，终以惟愿“人强健”，长与“清尊素影”相随的自我宽解作结。全词语言雅丽，格调清婉，在咏月中抒离愁，既符合“团圆”意旨，又切入人们普遍心理，哀而不伤。全词词意清婉，上阕写景言情，下阕抒情触景，层层铺陈，形散神聚，独具色彩。

翻译/译文

傍晚浮云收敛，淡净的蓝天像一片澄碧的琉璃。银灿灿的圆盘，从海底升起，皓洁的月色洒下清澈的银辉，笼罩四野。晶莹莹纤尘不染，月宫嫦娥淡装伫立，明净净历历可数，那丹桂的枝叶参差不齐。刚刚开始结露，秋风尚未凛冽，一年中再没有如此美好的秋夕。露天下久坐仰望，疏落的流萤时时闪过，惊起的乌鸦向南飞去。登上冰冷的瑶台，将栏杆倚暖，欲下台阶却迟迟疑疑。我想念远方的佳人，自离别断了消息，当此夜月也应寄情千里缓解相思愁绪。最牵动情怀，是那铜漏的水声不断滴沥；暗自伤心悲惨，是那婆娑的花影偷偷转移。料想来日的夜晚，皎洁的月光依然清丽，但天气是阴是晴又怎能预知呢？我们倾心爱恋，如今离别后，又期望着隔年的相遇。但愿人们健康，清醇的美酒，淡素的月影，永远相随相伴。

注释

绿头鸭：晁元礼始用《绿头鸭》调名。又名《鸭头绿》、《陇头泉》等。烂银盘：形容中秋月圆而亮。素娥：即嫦娥。月中仙子。淡伫：淡雅宁静。丹桂：传说月中有桂树，高五百丈。玉露初零：玉露，秋露。零，指雨露及泪水等降落掉下。金风：秋风。五行中秋属金，故乏秋风为金风。乌鹊：曹操《短歌行》：“月明星稀，乌鹊南飞。”瑶台：美玉砌的楼台。此泛指华丽的楼台。迟迟：眷恋的样子。音尘：音信，消息。漏声：铜壶滴漏之声。清光：清美的风彩。凝恋：深切思念。清樽：酒器。亦借指清酒。素影：月影。

创作背景

晁端礼的词大约可分三类：一是应制颂圣之作，二是描写妇女主要是歌妓的心思情态之作。三是抒发个人游宦生活感受之作，这类词多表现作者在政治上失意时，以酒自我麻醉或以隐遁寻求解脱的思想情趣。但也有遒劲超旷之篇。如名作〔绿头鸭〕写中秋赏月，境界爽净高远,抒情气氛很佳,前人誉为"清婉"（《苕溪渔隐丛话》后集卷三十九）。

赏析/鉴赏

此词写中秋月景而兼怀人。词中以清婉和雅的语言，对中秋月景和怀人情思作了细腻传神的描写。开头两句“晚云收，淡天一片琉璃”，一笔放开，为下边的铺叙，开拓了广阔的领域。晚云收尽，淡淡的天空里出现了一片琉璃般的色彩，这就预示着皎洁无伦的月亮将要升起，此下的一切景和情都从这里生发出来。接着“烂银盘”句写海底涌出了月轮，放出了无边无际的光辉，使人们胸襟开朗，不觉得注视着天空里的玉盘转动。“莹无尘、素娥澹伫；静可数、丹桂参差。”写嫦娥素装伫立，丹桂参差可见，把神话变成了具体的美丽形象。“莹无尘”、“静可数”和上边所说的“晚云收”、“千里澄辉”的脉理暗通。到这里，月光和月中景已经写得很丰满。中秋是露水初降，已凉天气未寒时，是四季中最宜人的节候，美景良辰，使人留连。“疏萤时度，乌鹊正南飞。”化用了曹操“月明星稀，乌鹊南飞”和韦应物“流萤度高阁”的名句，写出了久坐之中、月光之下所看到的两种景物，这是一片幽寂之中的动景，两种动景显得深夜更加静谧。“瑶台冷，栏干凭暖，欲下迟迟。”中的“栏干凭暖”表明，赏月人先是坐着的，而且坐得很久；后来是凭栏而立的，立的时间也很长，以致把阑干凭暖，从而委婉地表现出词人不是单单地留恋月光，而是对月怀人。结语明说词人的怀人情意，曰“欲下迟迟”。过片“念佳人音尘别后，对此应解相思”这两句，上承“欲下迟迟”，下启对情思的描写。过片接得自然妥贴，浑然无迹，深得宛转情致。下边主要从对方写起。遥想对方此夜里“最关情”的当是“漏声正永”，“暗断肠”的应为“花影偷移”。随着漏声相接、花影移动，时间悄悄地消逝，而两人的相会仍遥遥无期，故而有“暗断肠”之语。料想明天夜月，清光也未必会减弱多少，只是明天夜里是阴是晴，谁能预料得到呢？两人之所以共同留恋今宵清景，是因为今年一别之后，只能待明年再见了。这是接写对方的此夜情，自己怀念对方的情思，不从自己方面写出，而偏从对方那里写出，对方的此夜情，也正是自己的此夜情；写对方也是写自己，心心相印，虽悬隔两地而情思若一，越写越深婉，越写越显出两人音尘别后的深情。上片“露坐久”，“栏干凭暖”的深刻含意，通过对对方此夜情的两层描写揭示出来。歇拍三句“人强健，清樽素影，长愿相随。”结得雍容和婉，有不尽之情，而无衰飒之感。这首词的结句东坡的《水调歌头》结句，“但愿人长久，千里共婵娟”，都是从谢庄《月赋》“隔千里兮共明月”句化来。但苏词劲健，本词和婉，艺术风格不同。这首长调词操纵自如，气脉贯串，不蔓不枝，徘徊宛转，十分出色。其佳处于起得好，过得巧，而结得奇。正如沈义父评说长调慢词时，所说的，“第一要起得好，中间只铺叙，过处要清新，最紧是末句，须是有一好出场方妙”（《乐府描述》），这首词的末句堪称“一好出场”，显露了全词的和婉之妙。

晁元礼简介

晁元礼（1046-1113），北宋词人，一名端礼，字次膺。其先澶州清丰（今属河南）人，家彭门（今江苏徐州）。熙宁六年（1073年）进士。两为县令，忤上官，坐废。政和三年（1113年）以承事郎为大晟府协律，他擅长写词，一类为宫廷应制之作，一类为抒情写意或咏物之作，一类为代言体。

《绿头鸭咏月》原文及翻译赏析拼音解读：

gǔ shī jiǎn jiè

《lǜ tóu yā ·yǒng yuè 》yóu sòng dài cí rén cháo yuán lǐ chuàng zuò de yī shǒu zhōng qiū yǒng yuè cí ，bèi xuǎn rù 《sòng cí sān bǎi shǒu 》。shàng què yóu zhōng qiū míng yuè yè yuè liàng cóng hǎi dǐ yuè chū xiě qǐ ，yǐn rù guān yú yuè liàng de shén huà yǔ chuán shuō jiāng shǎng yuè rén dài rù jìng mì yíng jié de jìng jiè ，xiǎn dé qīng liáng ér sù mù 。xià què yóu shǎng yuè ér chù dòng “niàn jiā rén ”de lí chóu ，jìn ér niàn jí “lái xiāo ”yīn qíng nán liào ，zài zhì jīn rì yǔ zhōng qiū míng yuè gào bié hòu ，xià cì zài jiàn yòu gé yī nián de chóu chàng ，zhōng yǐ wéi yuàn “rén qiáng jiàn ”，zhǎng yǔ “qīng zūn sù yǐng ”xiàng suí de zì wǒ kuān jiě zuò jié 。quán cí yǔ yán yǎ lì ，gé diào qīng wǎn ，zài yǒng yuè zhōng shū lí chóu ，jì fú hé “tuán yuán ”yì zhǐ ，yòu qiē rù rén men pǔ biàn xīn lǐ ，āi ér bú shāng 。quán cí cí yì qīng wǎn ，shàng què xiě jǐng yán qíng ，xià què shū qíng chù jǐng ，céng céng pù chén ，xíng sàn shén jù ，dú jù sè cǎi 。

fān yì /yì wén

bàng wǎn fú yún shōu liǎn ，dàn jìng de lán tiān xiàng yī piàn chéng bì de liú lí 。yín càn càn de yuán pán ，cóng hǎi dǐ shēng qǐ ，hào jié de yuè sè sǎ xià qīng chè de yín huī ，lóng zhào sì yě 。jīng yíng yíng xiān chén bú rǎn ，yuè gōng cháng é dàn zhuāng zhù lì ，míng jìng jìng lì lì kě shù ，nà dān guì de zhī yè cān chà bú qí 。gāng gāng kāi shǐ jié lù ，qiū fēng shàng wèi lǐn liè ，yī nián zhōng zài méi yǒu rú cǐ měi hǎo de qiū xī 。lù tiān xià jiǔ zuò yǎng wàng ，shū luò de liú yíng shí shí shǎn guò ，jīng qǐ de wū yā xiàng nán fēi qù 。dēng shàng bīng lěng de yáo tái ，jiāng lán gǎn yǐ nuǎn ，yù xià tái jiē què chí chí yí yí 。wǒ xiǎng niàn yuǎn fāng de jiā rén ，zì lí bié duàn le xiāo xī ，dāng cǐ yè yuè yě yīng jì qíng qiān lǐ huǎn jiě xiàng sī chóu xù 。zuì qiān dòng qíng huái ，shì nà tóng lòu de shuǐ shēng bú duàn dī lì ；àn zì shāng xīn bēi cǎn ，shì nà pó suō de huā yǐng tōu tōu zhuǎn yí 。liào xiǎng lái rì de yè wǎn ，jiǎo jié de yuè guāng yī rán qīng lì ，dàn tiān qì shì yīn shì qíng yòu zěn néng yù zhī ne ？wǒ men qīng xīn ài liàn ，rú jīn lí bié hòu ，yòu qī wàng zhe gé nián de xiàng yù 。dàn yuàn rén men jiàn kāng ，qīng chún de měi jiǔ ，dàn sù de yuè yǐng ，yǒng yuǎn xiàng suí xiàng bàn 。

zhù shì

lǜ tóu yā ：cháo yuán lǐ shǐ yòng 《lǜ tóu yā 》diào míng 。yòu míng 《yā tóu lǜ 》、《lǒng tóu quán 》děng 。làn yín pán ：xíng róng zhōng qiū yuè yuán ér liàng 。sù é ：jí cháng é 。yuè zhōng xiān zǐ 。dàn zhù ：dàn yǎ níng jìng 。dān guì ：chuán shuō yuè zhōng yǒu guì shù ，gāo wǔ bǎi zhàng 。yù lù chū líng ：yù lù ，qiū lù 。líng ，zhǐ yǔ lù jí lèi shuǐ děng jiàng luò diào xià 。jīn fēng ：qiū fēng 。wǔ háng zhōng qiū shǔ jīn ，gù fá qiū fēng wéi jīn fēng 。wū què ：cáo cāo 《duǎn gē háng 》：“yuè míng xīng xī ，wū què nán fēi 。”yáo tái ：měi yù qì de lóu tái 。cǐ fàn zhǐ huá lì de lóu tái 。chí chí ：juàn liàn de yàng zǐ 。yīn chén ：yīn xìn ，xiāo xī 。lòu shēng ：tóng hú dī lòu zhī shēng 。qīng guāng ：qīng měi de fēng cǎi 。níng liàn ：shēn qiē sī niàn 。qīng zūn ：jiǔ qì 。yì jiè zhǐ qīng jiǔ 。sù yǐng ：yuè yǐng 。

chuàng zuò bèi jǐng

cháo duān lǐ de cí dà yuē kě fèn sān lèi ：yī shì yīng zhì sòng shèng zhī zuò ，èr shì miáo xiě fù nǚ zhǔ yào shì gē jì de xīn sī qíng tài zhī zuò 。sān shì shū fā gè rén yóu huàn shēng huó gǎn shòu zhī zuò ，zhè lèi cí duō biǎo xiàn zuò zhě zài zhèng zhì shàng shī yì shí ，yǐ jiǔ zì wǒ má zuì huò yǐ yǐn dùn xún qiú jiě tuō de sī xiǎng qíng qù 。dàn yě yǒu qiú jìn chāo kuàng zhī piān 。rú míng zuò 〔lǜ tóu yā 〕xiě zhōng qiū shǎng yuè ，jìng jiè shuǎng jìng gāo yuǎn ,shū qíng qì fēn hěn jiā ,qián rén yù wéi "qīng wǎn "（《tiáo xī yú yǐn cóng huà 》hòu jí juàn sān shí jiǔ ）。

shǎng xī /jiàn shǎng

cǐ cí xiě zhōng qiū yuè jǐng ér jiān huái rén 。cí zhōng yǐ qīng wǎn hé yǎ de yǔ yán ，duì zhōng qiū yuè jǐng hé huái rén qíng sī zuò le xì nì chuán shén de miáo xiě 。kāi tóu liǎng jù “wǎn yún shōu ，dàn tiān yī piàn liú lí ”，yī bǐ fàng kāi ，wéi xià biān de pù xù ，kāi tuò le guǎng kuò de lǐng yù 。wǎn yún shōu jìn ，dàn dàn de tiān kōng lǐ chū xiàn le yī piàn liú lí bān de sè cǎi ，zhè jiù yù shì zhe jiǎo jié wú lún de yuè liàng jiāng yào shēng qǐ ，cǐ xià de yī qiē jǐng hé qíng dōu cóng zhè lǐ shēng fā chū lái 。jiē zhe “làn yín pán ”jù xiě hǎi dǐ yǒng chū le yuè lún ，fàng chū le wú biān wú jì de guāng huī ，shǐ rén men xiōng jīn kāi lǎng ，bú jiào dé zhù shì zhe tiān kōng lǐ de yù pán zhuǎn dòng 。“yíng wú chén 、sù é dàn zhù ；jìng kě shù 、dān guì cān chà 。”xiě cháng é sù zhuāng zhù lì ，dān guì cān chà kě jiàn ，bǎ shén huà biàn chéng le jù tǐ de měi lì xíng xiàng 。“yíng wú chén ”、“jìng kě shù ”hé shàng biān suǒ shuō de “wǎn yún shōu ”、“qiān lǐ chéng huī ”de mò lǐ àn tōng 。dào zhè lǐ ，yuè guāng hé yuè zhōng jǐng yǐ jīng xiě dé hěn fēng mǎn 。zhōng qiū shì lù shuǐ chū jiàng ，yǐ liáng tiān qì wèi hán shí ，shì sì jì zhōng zuì yí rén de jiē hòu ，měi jǐng liáng chén ，shǐ rén liú lián 。“shū yíng shí dù ，wū què zhèng nán fēi 。”huà yòng le cáo cāo “yuè míng xīng xī ，wū què nán fēi ”hé wéi yīng wù “liú yíng dù gāo gé ”de míng jù ，xiě chū le jiǔ zuò zhī zhōng 、yuè guāng zhī xià suǒ kàn dào de liǎng zhǒng jǐng wù ，zhè shì yī piàn yōu jì zhī zhōng de dòng jǐng ，liǎng zhǒng dòng jǐng xiǎn dé shēn yè gèng jiā jìng mì 。“yáo tái lěng ，lán gàn píng nuǎn ，yù xià chí chí 。”zhōng de “lán gàn píng nuǎn ”biǎo míng ，shǎng yuè rén xiān shì zuò zhe de ，ér qiě zuò dé hěn jiǔ ；hòu lái shì píng lán ér lì de ，lì de shí jiān yě hěn zhǎng ，yǐ zhì bǎ lán gàn píng nuǎn ，cóng ér wěi wǎn dì biǎo xiàn chū cí rén bú shì dān dān dì liú liàn yuè guāng ，ér shì duì yuè huái rén 。jié yǔ míng shuō cí rén de huái rén qíng yì ，yuē “yù xià chí chí ”。guò piàn “niàn jiā rén yīn chén bié hòu ，duì cǐ yīng jiě xiàng sī ”zhè liǎng jù ，shàng chéng “yù xià chí chí ”，xià qǐ duì qíng sī de miáo xiě 。guò piàn jiē dé zì rán tuǒ tiē ，hún rán wú jì ，shēn dé wǎn zhuǎn qíng zhì 。xià biān zhǔ yào cóng duì fāng xiě qǐ 。yáo xiǎng duì fāng cǐ yè lǐ “zuì guān qíng ”de dāng shì “lòu shēng zhèng yǒng ”，“àn duàn cháng ”de yīng wéi “huā yǐng tōu yí ”。suí zhe lòu shēng xiàng jiē 、huā yǐng yí dòng ，shí jiān qiāo qiāo dì xiāo shì ，ér liǎng rén de xiàng huì réng yáo yáo wú qī ，gù ér yǒu “àn duàn cháng ”zhī yǔ 。liào xiǎng míng tiān yè yuè ，qīng guāng yě wèi bì huì jiǎn ruò duō shǎo ，zhī shì míng tiān yè lǐ shì yīn shì qíng ，shuí néng yù liào dé dào ne ？liǎng rén zhī suǒ yǐ gòng tóng liú liàn jīn xiāo qīng jǐng ，shì yīn wéi jīn nián yī bié zhī hòu ，zhī néng dài míng nián zài jiàn le 。zhè shì jiē xiě duì fāng de cǐ yè qíng ，zì jǐ huái niàn duì fāng de qíng sī ，bú cóng zì jǐ fāng miàn xiě chū ，ér piān cóng duì fāng nà lǐ xiě chū ，duì fāng de cǐ yè qíng ，yě zhèng shì zì jǐ de cǐ yè qíng ；xiě duì fāng yě shì xiě zì jǐ ，xīn xīn xiàng yìn ，suī xuán gé liǎng dì ér qíng sī ruò yī ，yuè xiě yuè shēn wǎn ，yuè xiě yuè xiǎn chū liǎng rén yīn chén bié hòu de shēn qíng 。shàng piàn “lù zuò jiǔ ”，“lán gàn píng nuǎn ”de shēn kè hán yì ，tōng guò duì duì fāng cǐ yè qíng de liǎng céng miáo xiě jiē shì chū lái 。xiē pāi sān jù “rén qiáng jiàn ，qīng zūn sù yǐng ，zhǎng yuàn xiàng suí 。”jié dé yōng róng hé wǎn ，yǒu bú jìn zhī qíng ，ér wú shuāi sà zhī gǎn 。zhè shǒu cí de jié jù dōng pō de 《shuǐ diào gē tóu 》jié jù ，“dàn yuàn rén zhǎng jiǔ ，qiān lǐ gòng chán juān ”，dōu shì cóng xiè zhuāng 《yuè fù 》“gé qiān lǐ xī gòng míng yuè ”jù huà lái 。dàn sū cí jìn jiàn ，běn cí hé wǎn ，yì shù fēng gé bú tóng 。zhè shǒu zhǎng diào cí cāo zòng zì rú ，qì mò guàn chuàn ，bú màn bú zhī ，pái huái wǎn zhuǎn ，shí fèn chū sè 。qí jiā chù yú qǐ dé hǎo ，guò dé qiǎo ，ér jié dé qí 。zhèng rú shěn yì fù píng shuō zhǎng diào màn cí shí ，suǒ shuō de ，“dì yī yào qǐ dé hǎo ，zhōng jiān zhī pù xù ，guò chù yào qīng xīn ，zuì jǐn shì mò jù ，xū shì yǒu yī hǎo chū chǎng fāng miào ”（《lè fǔ miáo shù 》），zhè shǒu cí de mò jù kān chēng “yī hǎo chū chǎng ”，xiǎn lù le quán cí de hé wǎn zhī miào 。

xiàng guān gǔ shī fèn lèi

yuè liàng zhōng qiū jiē sòng cí sān bǎi shǒu

cháo yuán lǐ jiǎn jiè

cháo yuán lǐ （1046-1113），běi sòng cí rén ，yī míng duān lǐ ，zì cì yīng 。qí xiān chán zhōu qīng fēng （jīn shǔ hé nán ）rén ，jiā péng mén （jīn jiāng sū xú zhōu ）。xī níng liù nián （1073nián ）jìn shì 。liǎng wéi xiàn lìng ，wǔ shàng guān ，zuò fèi 。zhèng hé sān nián （1113nián ）yǐ chéng shì láng wéi dà shèng fǔ xié lǜ ，tā shàn zhǎng xiě cí ，yī lèi wéi gōng tíng yīng zhì zhī zuò ，yī lèi wéi shū qíng xiě yì huò yǒng wù zhī zuò ，yī lèi wéi dài yán tǐ 。
※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。

作者介绍

晁元礼

晁元礼（1046-1113），北宋词人，一名端礼，字次膺。其先澶州清丰（今属河南）人，家彭门（今江苏徐州）。熙宁六年（1073年）进士。两为县令，忤上官，坐废。政和三年（1113年）以承事郎为大晟府协律。其词大略可分三类：一类为宫廷应制之作，一类为抒情写意或咏物之作，一类为代言体。晁元礼与当时另一大词人万俟咏齐名。