《喜迁莺凉生遥渚》原文及翻译赏析

作者：冯去非 朝代：宋朝

《喜迁莺凉生遥渚》原文及翻译赏析原文：

古诗简介

《喜迁莺·凉生遥渚》是南宋文人冯去非所作的一首词。这是一篇羁旅词。上片采用触景生情的手法，写舟辑漂泊眼前所见景物，来表现词人迁谪之恨；下片采用夸张手法，写满面征尘的自我形象，进而转入对仕途往事的回忆。这首词表达了词人对功名未成的愤恨以及远离名利官场而隐居的决心。

翻译/译文

遥远的洲渚上凉气渐生，水面上绿色的菱角支撑着厚厚的一层白霜，岸边黄菊飘摇，引来了绵绵的秋雨。几行大雁从天边匆匆飞过，水面上摇曳着几盏渔灯，蟋蟀在水边不停地哀鸣，岸上隐现着一间间狭小的房舍，秋叶绛红，昭示着深秋已然来临。世事变化无常，无法预料，却都在斑白的双鬓上显露出来；梦境渺远，仿佛也在欺侮我这孤独的旅人。我收回远眺的目光，倚着船舷微微发笑，用手在虚空中写字，却说不出半句话来。人已变得慵懒，再也不忍心去看。那清晰的镜子，十年羁旅征尘，早已将我曾经青春红润的面容改变，如今，已变得苍老不堪了。我也曾在军帐中为皇上出谋划策，也曾挥毫于边塞，但岁月飘零，逝者如斯往事再也不堪再提啊！久别了故山的猿鹤，冷落了共盟隐居的鸥鹭。我早已经对这羁旅漂泊的生活感到万分厌倦了，就让我以云为樯、以月为舵，放声歌唱，隐居而去吧！

注释

①喜迁莺：又名《鹤冲天》、《万年枝》、《春光好》等，词牌名。②渚：水中凸起之地。③蛩（qióng）：此处指蟋蟀。④书空：用手指在虚空中写字。⑤借箸（zhù）：意为出谋划策。⑥青油：军中帐幕。⑦紫塞（sài）：原指长城。秦筑长城，土色皆紫，故云。这里指边塞。⑧鸥鹭（lù）：即鸥鸟与鹭鸟。

创作背景

这首词写于宋理宗宝祐四年（1256年）十一月。当时词人因受专横恣肆的丁大全的排挤而被罢官，于是，乘船准备归返故里南康军（今江西省星子县）。在归途中词人触景生情，百感交集，写下了这首词，来回顾他往日的宦海生涯。

赏析/鉴赏

这首词既写出词人对仕途坎坷经历的种种感慨，又写自己将充满潇洒志趣向往着山水美景。表达了他坚决离弃官场、隐居以终的思想情绪。上片描写的是舟行所见、写眼前景。“凉生遥渚”，说明冷风是从水面上的小洲吹起。“正绿芰擎霜，黄花招雨。”水中菱角，岸上的菊花，正在经受着冷风、严霜、苦雨的煎熬。“雁外渔村，蛩边蟹舍，终叶满秋来路。”群雁南飞下的渔村，蟋蟀穴旁，紧靠着蟹窟。秋枫红叶，铺满来时的路面。写到这里，勾画出一幅萧索的秋天景象。其中“绛叶满秋来路”一句，读来平平，不动声色，实际上感慨系之，宦海浮沉，仕途坎坷，种种感慨，暗寓其中。这是上片的第一层，以写出环境背景。“世事不离双鬓”，这一句正是词人这种种感慨的正面表述。双鬓是世事的反映。世事艰难，催人衰老，使双鬓朝如青丝暮成雪。词人的归途也不是一帆风顺的，据《宋史》本传记载，冯去非“舟泊金焦山，有僧上谒。去非不虞其为大全之人也，周旋甚款。僧乘间致大全意，愿勿遽归，少候收召，诚得尺书以往，成命即下”。从宋史所言可看出丁大全用了先打后拉的手段，逼迫冯去非就范。“远梦偏欺孤旅”，实指这件事。冯去非对丁大全的伎俩，既表示愤怒，又觉得好笑，所以词中接下去写道：“但凭舷微笑，书空无语。”“微笑”，既是词人对丁大全之流嗤之以鼻，也是他在诀别官场之后心境坦然的表露。“书空无语”，是借用东晋殷浩典故。这个典故用得很贴切，词人位虽不及殷浩，但怀抱相似，遭遇相同。词人对这种不公平的遭遇，无话可说，“但”书空无语而已，幽愤之情，溢于言表。下片换头由映入“清镜”里满面征尘的自我形象，转入对仕途往事的回忆。“慷觑”，懒得看，实际上是不忍看。“十载征尘”句，指词人前后算来，他的仕途“征尘”生活，也不过十年左右。“长把朱颜污”，沉痛之中，杂有愤恨，对当时官场的批判，深刻犀利。“尘污”一词，主要用它政治上的寓意，矛头直指权奸丁大全之流。经历过十年的仕途坎坷生活后，词人从形象到心境都发生了极大改变，往日的朱颜已成“尘满面，鬓如霜”，所以不忍看。容颜已然苍老，心境也不例外，对长招朱颜污“的官场和小人，词人有了无奈而深刻的体会和认识。“借箸青油，挥毫紫塞”，是词人具体回忆自己仕途生活中能值得纪念的内容。《宋史》载冯去非“尝干办淮东转运司，治仪征”，仪征地处南宋的北边境，比作“紫塞”，亦无不可。从“借箸”、“挥毫”两句看，冯去非智谋超常，所以能在公卿间出谋运策，在边塞之上倚马挥毫。可是却被罢官，“借箸”，已成陈迹，词人用“旧事不堪重举”一笔结束过去，同样寓有不堪回首的沉痛。“间阔”以下，转写隐逸志趣。人生中原本不止一种美丽，一种价值。实现仕途抱负固然值得羡慕，但如果客观条件不允许，何不纵情山水，山林之趣也值得向往。“间阔故山猿鹤”、“冷落同盟鸥鹭”等句，承“十载征尘”而来，对久违的“故山猿鹤”、“同盟鸥鹭”有抱歉之意，同时又开启结句的“倦游”一层，脉络井然。结句则形象而明快地写出了归隐的行动。“樯云舵月，浩歌归去”，潇洒而决绝。这篇词“擎霜”、“招雨”，一“擎”一“招”，把“绿芰”、“黄花”、傲霜斗雨的精神状态写活了，“樯云舵月”句的“樯”、“舵”，皆名词用作“意动词”，即以云为樯，以月为舵，形象丰富，造语空灵而秀美，给人以高逸骚雅、飘飘欲仙之感，与写归隐的内容极相贴合。颇似陶渊明的《归去来兮》文和《归园田居》诗，但与词人表现出的感情有差距。冯去非虽然“浩歌归去”，胸中多少有哀怨之情。陶渊明离开尘网，有一种说不尽的解脱之感。冯不如陶的洒脱，是在情理之中。

冯去非简介

冯去非（1192～1272以后），字可迁，号深居，南康都昌（今江西省都昌县）人。淳祐元年（1241）进士。尝为淮东转运司干办。宝祐四年（1256），召为宗学谕。丁大全为左谏议大夫，三学诸生叩阍言不可，理宗下诏禁戒，且立石三学，去非独不肯书名。宝祐五年（1257），罢归庐山，不复仕。景定三年，为范晞文《对床夜语》作序，并有书信一首，自署“深居之人”。论诗以气节自尚。年八十余卒。去非与丞相程元凤、参知政事蔡抗善。吴文英有词与之唱酬。《全宋词》从《阳春白雪》中辑其词三首。《宋史》有传。

《喜迁莺凉生遥渚》原文及翻译赏析拼音解读：

gǔ shī jiǎn jiè

《xǐ qiān yīng ·liáng shēng yáo zhǔ 》shì nán sòng wén rén féng qù fēi suǒ zuò de yī shǒu cí 。zhè shì yī piān jī lǚ cí 。shàng piàn cǎi yòng chù jǐng shēng qíng de shǒu fǎ ，xiě zhōu jí piāo bó yǎn qián suǒ jiàn jǐng wù ，lái biǎo xiàn cí rén qiān zhé zhī hèn ；xià piàn cǎi yòng kuā zhāng shǒu fǎ ，xiě mǎn miàn zhēng chén de zì wǒ xíng xiàng ，jìn ér zhuǎn rù duì shì tú wǎng shì de huí yì 。zhè shǒu cí biǎo dá le cí rén duì gōng míng wèi chéng de fèn hèn yǐ jí yuǎn lí míng lì guān chǎng ér yǐn jū de jué xīn 。

fān yì /yì wén

yáo yuǎn de zhōu zhǔ shàng liáng qì jiàn shēng ，shuǐ miàn shàng lǜ sè de líng jiǎo zhī chēng zhe hòu hòu de yī céng bái shuāng ，àn biān huáng jú piāo yáo ，yǐn lái le mián mián de qiū yǔ 。jǐ háng dà yàn cóng tiān biān cōng cōng fēi guò ，shuǐ miàn shàng yáo yè zhe jǐ zhǎn yú dēng ，xī shuài zài shuǐ biān bú tíng dì āi míng ，àn shàng yǐn xiàn zhe yī jiān jiān xiá xiǎo de fáng shě ，qiū yè jiàng hóng ，zhāo shì zhe shēn qiū yǐ rán lái lín 。shì shì biàn huà wú cháng ，wú fǎ yù liào ，què dōu zài bān bái de shuāng bìn shàng xiǎn lù chū lái ；mèng jìng miǎo yuǎn ，fǎng fó yě zài qī wǔ wǒ zhè gū dú de lǚ rén 。wǒ shōu huí yuǎn tiào de mù guāng ，yǐ zhe chuán xián wēi wēi fā xiào ，yòng shǒu zài xū kōng zhōng xiě zì ，què shuō bú chū bàn jù huà lái 。rén yǐ biàn dé yōng lǎn ，zài yě bú rěn xīn qù kàn 。nà qīng xī de jìng zǐ ，shí nián jī lǚ zhēng chén ，zǎo yǐ jiāng wǒ céng jīng qīng chūn hóng rùn de miàn róng gǎi biàn ，rú jīn ，yǐ biàn dé cāng lǎo bú kān le 。wǒ yě céng zài jun1 zhàng zhōng wéi huáng shàng chū móu huá cè ，yě céng huī háo yú biān sāi ，dàn suì yuè piāo líng ，shì zhě rú sī wǎng shì zài yě bú kān zài tí ā ！jiǔ bié le gù shān de yuán hè ，lěng luò le gòng méng yǐn jū de ōu lù 。wǒ zǎo yǐ jīng duì zhè jī lǚ piāo bó de shēng huó gǎn dào wàn fèn yàn juàn le ，jiù ràng wǒ yǐ yún wéi qiáng 、yǐ yuè wéi duò ，fàng shēng gē chàng ，yǐn jū ér qù ba ！

zhù shì

①xǐ qiān yīng ：yòu míng 《hè chōng tiān 》、《wàn nián zhī 》、《chūn guāng hǎo 》děng ，cí pái míng 。②zhǔ ：shuǐ zhōng tū qǐ zhī dì 。③qióng （qióng）：cǐ chù zhǐ xī shuài 。④shū kōng ：yòng shǒu zhǐ zài xū kōng zhōng xiě zì 。⑤jiè zhù （zhù）：yì wéi chū móu huá cè 。⑥qīng yóu ：jun1 zhōng zhàng mù 。⑦zǐ sāi （sài）：yuán zhǐ zhǎng chéng 。qín zhù zhǎng chéng ，tǔ sè jiē zǐ ，gù yún 。zhè lǐ zhǐ biān sāi 。⑧ōu lù （lù）：jí ōu niǎo yǔ lù niǎo 。

chuàng zuò bèi jǐng

zhè shǒu cí xiě yú sòng lǐ zōng bǎo yòu sì nián （1256nián ）shí yī yuè 。dāng shí cí rén yīn shòu zhuān héng zì sì de dīng dà quán de pái jǐ ér bèi bà guān ，yú shì ，chéng chuán zhǔn bèi guī fǎn gù lǐ nán kāng jun1 （jīn jiāng xī shěng xīng zǐ xiàn ）。zài guī tú zhōng cí rén chù jǐng shēng qíng ，bǎi gǎn jiāo jí ，xiě xià le zhè shǒu cí ，lái huí gù tā wǎng rì de huàn hǎi shēng yá 。

shǎng xī /jiàn shǎng

zhè shǒu cí jì xiě chū cí rén duì shì tú kǎn kě jīng lì de zhǒng zhǒng gǎn kǎi ，yòu xiě zì jǐ jiāng chōng mǎn xiāo sǎ zhì qù xiàng wǎng zhe shān shuǐ měi jǐng 。biǎo dá le tā jiān jué lí qì guān chǎng 、yǐn jū yǐ zhōng de sī xiǎng qíng xù 。shàng piàn miáo xiě de shì zhōu háng suǒ jiàn 、xiě yǎn qián jǐng 。“liáng shēng yáo zhǔ ”，shuō míng lěng fēng shì cóng shuǐ miàn shàng de xiǎo zhōu chuī qǐ 。“zhèng lǜ jì qíng shuāng ，huáng huā zhāo yǔ 。”shuǐ zhōng líng jiǎo ，àn shàng de jú huā ，zhèng zài jīng shòu zhe lěng fēng 、yán shuāng 、kǔ yǔ de jiān áo 。“yàn wài yú cūn ，qióng biān xiè shě ，zhōng yè mǎn qiū lái lù 。”qún yàn nán fēi xià de yú cūn ，xī shuài xué páng ，jǐn kào zhe xiè kū 。qiū fēng hóng yè ，pù mǎn lái shí de lù miàn 。xiě dào zhè lǐ ，gōu huà chū yī fú xiāo suǒ de qiū tiān jǐng xiàng 。qí zhōng “jiàng yè mǎn qiū lái lù ”yī jù ，dú lái píng píng ，bú dòng shēng sè ，shí jì shàng gǎn kǎi xì zhī ，huàn hǎi fú chén ，shì tú kǎn kě ，zhǒng zhǒng gǎn kǎi ，àn yù qí zhōng 。zhè shì shàng piàn de dì yī céng ，yǐ xiě chū huán jìng bèi jǐng 。“shì shì bú lí shuāng bìn ”，zhè yī jù zhèng shì cí rén zhè zhǒng zhǒng gǎn kǎi de zhèng miàn biǎo shù 。shuāng bìn shì shì shì de fǎn yìng 。shì shì jiān nán ，cuī rén shuāi lǎo ，shǐ shuāng bìn cháo rú qīng sī mù chéng xuě 。cí rén de guī tú yě bú shì yī fān fēng shùn de ，jù 《sòng shǐ 》běn chuán jì zǎi ，féng qù fēi “zhōu bó jīn jiāo shān ，yǒu sēng shàng yè 。qù fēi bú yú qí wéi dà quán zhī rén yě ，zhōu xuán shèn kuǎn 。sēng chéng jiān zhì dà quán yì ，yuàn wù jù guī ，shǎo hòu shōu zhào ，chéng dé chǐ shū yǐ wǎng ，chéng mìng jí xià ”。cóng sòng shǐ suǒ yán kě kàn chū dīng dà quán yòng le xiān dǎ hòu lā de shǒu duàn ，bī pò féng qù fēi jiù fàn 。“yuǎn mèng piān qī gū lǚ ”，shí zhǐ zhè jiàn shì 。féng qù fēi duì dīng dà quán de jì liǎng ，jì biǎo shì fèn nù ，yòu jiào dé hǎo xiào ，suǒ yǐ cí zhōng jiē xià qù xiě dào ：“dàn píng xián wēi xiào ，shū kōng wú yǔ 。”“wēi xiào ”，jì shì cí rén duì dīng dà quán zhī liú chī zhī yǐ bí ，yě shì tā zài jué bié guān chǎng zhī hòu xīn jìng tǎn rán de biǎo lù 。“shū kōng wú yǔ ”，shì jiè yòng dōng jìn yīn hào diǎn gù 。zhè gè diǎn gù yòng dé hěn tiē qiē ，cí rén wèi suī bú jí yīn hào ，dàn huái bào xiàng sì ，zāo yù xiàng tóng 。cí rén duì zhè zhǒng bú gōng píng de zāo yù ，wú huà kě shuō ，“dàn ”shū kōng wú yǔ ér yǐ ，yōu fèn zhī qíng ，yì yú yán biǎo 。xià piàn huàn tóu yóu yìng rù “qīng jìng ”lǐ mǎn miàn zhēng chén de zì wǒ xíng xiàng ，zhuǎn rù duì shì tú wǎng shì de huí yì 。“kāng qù ”，lǎn dé kàn ，shí jì shàng shì bú rěn kàn 。“shí zǎi zhēng chén ”jù ，zhǐ cí rén qián hòu suàn lái ，tā de shì tú “zhēng chén ”shēng huó ，yě bú guò shí nián zuǒ yòu 。“zhǎng bǎ zhū yán wū ”，chén tòng zhī zhōng ，zá yǒu fèn hèn ，duì dāng shí guān chǎng de pī pàn ，shēn kè xī lì 。“chén wū ”yī cí ，zhǔ yào yòng tā zhèng zhì shàng de yù yì ，máo tóu zhí zhǐ quán jiān dīng dà quán zhī liú 。jīng lì guò shí nián de shì tú kǎn kě shēng huó hòu ，cí rén cóng xíng xiàng dào xīn jìng dōu fā shēng le jí dà gǎi biàn ，wǎng rì de zhū yán yǐ chéng “chén mǎn miàn ，bìn rú shuāng ”，suǒ yǐ bú rěn kàn 。róng yán yǐ rán cāng lǎo ，xīn jìng yě bú lì wài ，duì zhǎng zhāo zhū yán wū “de guān chǎng hé xiǎo rén ，cí rén yǒu le wú nài ér shēn kè de tǐ huì hé rèn shí 。“jiè zhù qīng yóu ，huī háo zǐ sāi ”，shì cí rén jù tǐ huí yì zì jǐ shì tú shēng huó zhōng néng zhí dé jì niàn de nèi róng 。《sòng shǐ 》zǎi féng qù fēi “cháng gàn bàn huái dōng zhuǎn yùn sī ，zhì yí zhēng ”，yí zhēng dì chù nán sòng de běi biān jìng ，bǐ zuò “zǐ sāi ”，yì wú bú kě 。cóng “jiè zhù ”、“huī háo ”liǎng jù kàn ，féng qù fēi zhì móu chāo cháng ，suǒ yǐ néng zài gōng qīng jiān chū móu yùn cè ，zài biān sāi zhī shàng yǐ mǎ huī háo 。kě shì què bèi bà guān ，“jiè zhù ”，yǐ chéng chén jì ，cí rén yòng “jiù shì bú kān zhòng jǔ ”yī bǐ jié shù guò qù ，tóng yàng yù yǒu bú kān huí shǒu de chén tòng 。“jiān kuò ”yǐ xià ，zhuǎn xiě yǐn yì zhì qù 。rén shēng zhōng yuán běn bú zhǐ yī zhǒng měi lì ，yī zhǒng jià zhí 。shí xiàn shì tú bào fù gù rán zhí dé xiàn mù ，dàn rú guǒ kè guān tiáo jiàn bú yǔn xǔ ，hé bú zòng qíng shān shuǐ ，shān lín zhī qù yě zhí dé xiàng wǎng 。“jiān kuò gù shān yuán hè ”、“lěng luò tóng méng ōu lù ”děng jù ，chéng “shí zǎi zhēng chén ”ér lái ，duì jiǔ wéi de “gù shān yuán hè ”、“tóng méng ōu lù ”yǒu bào qiàn zhī yì ，tóng shí yòu kāi qǐ jié jù de “juàn yóu ”yī céng ，mò luò jǐng rán 。jié jù zé xíng xiàng ér míng kuài dì xiě chū le guī yǐn de háng dòng 。“qiáng yún duò yuè ，hào gē guī qù ”，xiāo sǎ ér jué jué 。zhè piān cí “qíng shuāng ”、“zhāo yǔ ”，yī “qíng ”yī “zhāo ”，bǎ “lǜ jì ”、“huáng huā ”、ào shuāng dòu yǔ de jīng shén zhuàng tài xiě huó le ，“qiáng yún duò yuè ”jù de “qiáng ”、“duò ”，jiē míng cí yòng zuò “yì dòng cí ”，jí yǐ yún wéi qiáng ，yǐ yuè wéi duò ，xíng xiàng fēng fù ，zào yǔ kōng líng ér xiù měi ，gěi rén yǐ gāo yì sāo yǎ 、piāo piāo yù xiān zhī gǎn ，yǔ xiě guī yǐn de nèi róng jí xiàng tiē hé 。pō sì táo yuān míng de 《guī qù lái xī 》wén hé 《guī yuán tián jū 》shī ，dàn yǔ cí rén biǎo xiàn chū de gǎn qíng yǒu chà jù 。féng qù fēi suī rán “hào gē guī qù ”，xiōng zhōng duō shǎo yǒu āi yuàn zhī qíng 。táo yuān míng lí kāi chén wǎng ，yǒu yī zhǒng shuō bú jìn de jiě tuō zhī gǎn 。féng bú rú táo de sǎ tuō ，shì zài qíng lǐ zhī zhōng 。

xiàng guān gǔ shī fèn lèi

jī lǚ shī

féng qù fēi jiǎn jiè

féng qù fēi （1192～1272yǐ hòu ），zì kě qiān ，hào shēn jū ，nán kāng dōu chāng （jīn jiāng xī shěng dōu chāng xiàn ）rén 。chún yòu yuán nián （1241）jìn shì 。cháng wéi huái dōng zhuǎn yùn sī gàn bàn 。bǎo yòu sì nián （1256），zhào wéi zōng xué yù 。dīng dà quán wéi zuǒ jiàn yì dà fū ，sān xué zhū shēng kòu hūn yán bú kě ，lǐ zōng xià zhào jìn jiè ，qiě lì shí sān xué ，qù fēi dú bú kěn shū míng 。bǎo yòu wǔ nián （1257），bà guī lú shān ，bú fù shì 。jǐng dìng sān nián ，wéi fàn xī wén 《duì chuáng yè yǔ 》zuò xù ，bìng yǒu shū xìn yī shǒu ，zì shǔ “shēn jū zhī rén ”。lùn shī yǐ qì jiē zì shàng 。nián bā shí yú zú 。qù fēi yǔ chéng xiàng chéng yuán fèng 、cān zhī zhèng shì cài kàng shàn 。wú wén yīng yǒu cí yǔ zhī chàng chóu 。《quán sòng cí 》cóng 《yáng chūn bái xuě 》zhōng jí qí cí sān shǒu 。《sòng shǐ 》yǒu chuán 。
※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。

作者介绍

冯去非

冯去非（1192-·）字可迁，号深居，南康军都昌（今江西星子）人。淳祐元年（1241）进士。尝为淮东转运司幹办。宝祐中，召为宗学谕。丁大全为左谏议大夫，三学诸生叩阍言不可，理宗下诏禁戒，且立石三学，去非独不肯书名。宝祐五年（1257），罢归庐山，不复仕。景定三年，为范晞文《对床夜语》作序，并有书信一首，自署「深居之人」。论诗以气节自尚。年八十馀卒。《宋史》有传。去非与丞相程元凤、参知政事蔡抗善。吴文英有词与之唱酬。《全宋词》从《阳春白雪》中辑其词三首，《宋史》本传云：「蔡抗去国，去非亦以言罢归，舟泊金焦山，有僧上谒，去非不虞其为（丁）大全之人也，周旋甚款。僧乘间致大全意，愿毋遽归，少俟收召，诚得尺书以往，成命即下。去非奋然正色曰：『程丞相（元凤）、蔡参政（抗）牵率老夫至此，今归吾庐山，不复仕矣，斯言何为至我！』绝之，不复与言。」