《忆故人烛影摇红》原文及翻译赏析

作者：王诜 朝代：宋朝

《忆故人烛影摇红》原文及翻译赏析原文：

古诗简介

《忆故人·烛影摇红》是北宋词人王诜（shēn）的词作。此词写宴别，上片写宴会上的情景。下片写别后相思，海棠开后，无人共赏，双燕来时，庭院寂然，时值黄昏，更觉凄凉。全词工丽婉曲，新颖别致。

翻译/译文

夜阑人静，我从沉醉中醒来，独自对着微微摇动的烛光，黯然神伤。我不禁回忆昨夜在送别的酒席上，我为他唱起的《阳关三叠》。而现在，他已离我远去，让我的离愁别恨追随他直到天涯。我深感无奈，往日欢愉已烟消云散。清晨起来，我凭栏远眺，不见他的踪迹。一阵东风吹来，我不由悲从中来，泪如潮涌。就这样痴痴凝望。不知不觉已黄昏，海棠花已谢，燕子正归巢。夕阳下，庭院更显凄清寂寞。

注释

忆故人：词牌名。王词原为小令，或名《忆故人》。五十字，前片二仄韵，后片三仄韵。周作演为慢曲，《梦窗词集》入“大石调”。九十六字，前后片各五仄韵。后为“烛影摇红”。夜阑：夜深。尊前：在酒樽之前。指酒筵上。阳关：即《阳关曲》。王维诗：“西出阳关无故人。阳关，古关名，今甘肃敦煌县西南。古曲《阳关三叠》，又名《阳关曲》，以王维《送元二使安西》诗引申谱曲，增添词句，抒写离情别绪。因曲分三段，原诗三反，故称“三叠”。

创作背景

按照常例，抒情词的主人公往往是词人自己，可是在唐宋中也有很多事代言体。宋词为应歌而作，而歌者多为女性。为了使演唱逼真，所以在词中不少词人往往以女性的角度去写景、状物、抒情。这首词中便是词人王诜以一个女子的角度写对故人的忆念。

赏析/鉴赏

这首《忆故人》词意与调名相仿佛，为代言体形式，写的是一个痴情女子对故人的忆念。全词深情谴绻，感人至深。全词工丽婉曲，深情缱绻，宛如出自一个失恋者之口。首四句写女主人公深夜酒醒时的情景。“烛影摇红”，写的是夜间洞房深处的静态：当时夜阑人静，万籁俱寂，女主人公刚刚酒醒，睁开惺忪的醉眼看看室内，只觉得空荡荡的、静悄悄的，唯有一枝孤零零的蜡烛摇着红色的光焰。“长”字状静定空气中之麝烟，似目前：“摇”字形容微风中之烛光，亦分明可睹。后来汤显祖《牡丹亭》烛影摇红，意趣盎然引人遐想。“向夜阑”，是说临近天晓。张相《诗词曲语辞汇释》卷三说：“向，犹临也。”“夜阑”，是说夜将残尽。更深夜阑之际，女主人公宿酒初醒，神思慵怠。着一“懒”字，写出了她心情之失意落拓。虽未言“忆”，而回忆之意已隐然逗出。“尊前”二句，才开始落到忆字上。这里的倒叙不是平铺直叙地回忆，而是人物抒情时将往事自然而然地带出来，这样就比客观地描述要生动得多，感人得多。“尊前谁为唱《阳关》”，说的是饯别故人之时，她无可奈何地唱了一曲送别之歌。至此，可知她的“酒醒”乃是饯别时喝醉了的，前呼后应，针脚绵密。“谁为”二字，饱含着幽怨。她虽然唱了《阳关》，但又是懊悔，又是怨恨，充满了自怨自艾的情绪，至于为何，又不点透，这样此句便更含蓄蕴藉，耐人寻味。“离恨天涯远”，蝉联上句，意境又进一步拓开。大凡词中写离情的，常常说“魂梦绕天涯”，此处女主人公本睡中，却直接用了“离恨”，这就避免了落套。此词不主故常，刬尽华藻，直抒胸臆，纯以情语见长。离恨远至天涯，表明她的思绪也跟踪故人而去，其情之深挚，露于言表。下片起句用了一个典故，暗示幽会之后，故人音讯杳然。宋玉《高唐赋序》云：“妾巫山之阳，高丘之阻，旦为朝云，暮为行雨，朝朝暮暮，阳台之下。”暗示楚怀王梦遇巫山神女(神话中的天帝之女），“云沉雨散”，暗示欢会结束,彼此分离。而冠以“无奈”二字，则加强了感情色彩，似乎可以听到这名不幸的女子的叹息声。以下几句时间跨度较大，即从夜阑酒醒，到这时的倚阑远眺，再到黄昏时的庭院。这长长的过程中，她几乎无时无刻不思量。此词意境空灵幽丽。黄庭坚云：“晋卿（王诜字）乐府，清丽幽远，工江南诸贤季孟之间，”（《词林纪事》卷五引）以这段评语来衡量此词，也颇为恰切。从这几句，可以想见女主人公斜倚阑干，凝神远望的神态。她那双盈盈泪眼饱含着离情别绪，饱含着怨恨和忧思。“东风”二字，勾勒出她特定的氛围中苦盼的神情，丰神独具，颇有韵味。词最后以景语作结。“海棠开后”，是说花落春残，象征女子的芳华易逝，境已惨矣：“燕子来时”，是以归燕反衬故人之未归，激发和增添女子之离思，情更凄然。此处化用晏殊《破阵子》之“燕子来时新社，梨花落后清明。”把“梨花”易为“海棠”，并压缩为一联四言偶句，以更为凝炼的词笔表现人物的伤春之感和念远之情。这两个并列的句子一写花，一写鸟，原为两景，接着“黄昏庭院”一句，便把两景融合一个统一的意境中，自然浑成，思致渺远，真可谓语尽而意不尽，意尽而情不尽。名家点评黄山谷《宋词通论》云：晋卿乐府，清丽幽远，工在江南诸贤季孟之间。吴曾《能改斋漫录》：都尉忆故人作，徽宗喜其词意。犹以不丰容宛转为憾。遂令大晟府别撰腔。周美成增益其词。而以首句为名，谓之烛影摇红云。

王诜简介

王诜（1036-？），北宋画家。字晋卿，太原（今属山西）人，后徙开封（今属河南）。熙宁二年（1069年）娶英宗女蜀国大长公主，拜左卫将军、驸马都尉。元丰二年，因受苏轼牵连贬官。元祐元年（1086）复登州刺史、驸马都尉。擅画山水，学王维、李成，喜作烟江云山、寒林幽谷，水墨清润明洁，青绿设色高古绝俗。亦能书，善属文。其词语言清丽，情致缠绵，音调谐美。存世作品有《渔村小雪图》《烟江叠嶂图》《溪山秋霁图》等。

《忆故人烛影摇红》原文及翻译赏析拼音解读：

gǔ shī jiǎn jiè

《yì gù rén ·zhú yǐng yáo hóng 》shì běi sòng cí rén wáng shēn （shēn）de cí zuò 。cǐ cí xiě yàn bié ，shàng piàn xiě yàn huì shàng de qíng jǐng 。xià piàn xiě bié hòu xiàng sī ，hǎi táng kāi hòu ，wú rén gòng shǎng ，shuāng yàn lái shí ，tíng yuàn jì rán ，shí zhí huáng hūn ，gèng jiào qī liáng 。quán cí gōng lì wǎn qǔ ，xīn yǐng bié zhì 。

fān yì /yì wén

yè lán rén jìng ，wǒ cóng chén zuì zhōng xǐng lái ，dú zì duì zhe wēi wēi yáo dòng de zhú guāng ，àn rán shén shāng 。wǒ bú jìn huí yì zuó yè zài sòng bié de jiǔ xí shàng ，wǒ wéi tā chàng qǐ de 《yáng guān sān dié 》。ér xiàn zài ，tā yǐ lí wǒ yuǎn qù ，ràng wǒ de lí chóu bié hèn zhuī suí tā zhí dào tiān yá 。wǒ shēn gǎn wú nài ，wǎng rì huān yú yǐ yān xiāo yún sàn 。qīng chén qǐ lái ，wǒ píng lán yuǎn tiào ，bú jiàn tā de zōng jì 。yī zhèn dōng fēng chuī lái ，wǒ bú yóu bēi cóng zhōng lái ，lèi rú cháo yǒng 。jiù zhè yàng chī chī níng wàng 。bú zhī bú jiào yǐ huáng hūn ，hǎi táng huā yǐ xiè ，yàn zǐ zhèng guī cháo 。xī yáng xià ，tíng yuàn gèng xiǎn qī qīng jì mò 。

zhù shì

yì gù rén ：cí pái míng 。wáng cí yuán wéi xiǎo lìng ，huò míng 《yì gù rén 》。wǔ shí zì ，qián piàn èr zè yùn ，hòu piàn sān zè yùn 。zhōu zuò yǎn wéi màn qǔ ，《mèng chuāng cí jí 》rù “dà shí diào ”。jiǔ shí liù zì ，qián hòu piàn gè wǔ zè yùn 。hòu wéi “zhú yǐng yáo hóng ”。yè lán ：yè shēn 。zūn qián ：zài jiǔ zūn zhī qián 。zhǐ jiǔ yàn shàng 。yáng guān ：jí 《yáng guān qǔ 》。wáng wéi shī ：“xī chū yáng guān wú gù rén 。yáng guān ，gǔ guān míng ，jīn gān sù dūn huáng xiàn xī nán 。gǔ qǔ 《yáng guān sān dié 》，yòu míng 《yáng guān qǔ 》，yǐ wáng wéi 《sòng yuán èr shǐ ān xī 》shī yǐn shēn pǔ qǔ ，zēng tiān cí jù ，shū xiě lí qíng bié xù 。yīn qǔ fèn sān duàn ，yuán shī sān fǎn ，gù chēng “sān dié ”。

chuàng zuò bèi jǐng

àn zhào cháng lì ，shū qíng cí de zhǔ rén gōng wǎng wǎng shì cí rén zì jǐ ，kě shì zài táng sòng zhōng yě yǒu hěn duō shì dài yán tǐ 。sòng cí wéi yīng gē ér zuò ，ér gē zhě duō wéi nǚ xìng 。wéi le shǐ yǎn chàng bī zhēn ，suǒ yǐ zài cí zhōng bú shǎo cí rén wǎng wǎng yǐ nǚ xìng de jiǎo dù qù xiě jǐng 、zhuàng wù 、shū qíng 。zhè shǒu cí zhōng biàn shì cí rén wáng shēn yǐ yī gè nǚ zǐ de jiǎo dù xiě duì gù rén de yì niàn 。

shǎng xī /jiàn shǎng

zhè shǒu 《yì gù rén 》cí yì yǔ diào míng xiàng fǎng fó ，wéi dài yán tǐ xíng shì ，xiě de shì yī gè chī qíng nǚ zǐ duì gù rén de yì niàn 。quán cí shēn qíng qiǎn quǎn ，gǎn rén zhì shēn 。quán cí gōng lì wǎn qǔ ，shēn qíng qiǎn quǎn ，wǎn rú chū zì yī gè shī liàn zhě zhī kǒu 。shǒu sì jù xiě nǚ zhǔ rén gōng shēn yè jiǔ xǐng shí de qíng jǐng 。“zhú yǐng yáo hóng ”，xiě de shì yè jiān dòng fáng shēn chù de jìng tài ：dāng shí yè lán rén jìng ，wàn lài jù jì ，nǚ zhǔ rén gōng gāng gāng jiǔ xǐng ，zhēng kāi xīng sōng de zuì yǎn kàn kàn shì nèi ，zhī jiào dé kōng dàng dàng de 、jìng qiāo qiāo de ，wéi yǒu yī zhī gū líng líng de là zhú yáo zhe hóng sè de guāng yàn 。“zhǎng ”zì zhuàng jìng dìng kōng qì zhōng zhī shè yān ，sì mù qián ：“yáo ”zì xíng róng wēi fēng zhōng zhī zhú guāng ，yì fèn míng kě dǔ 。hòu lái tāng xiǎn zǔ 《mǔ dān tíng 》zhú yǐng yáo hóng ，yì qù àng rán yǐn rén xiá xiǎng 。“xiàng yè lán ”，shì shuō lín jìn tiān xiǎo 。zhāng xiàng 《shī cí qǔ yǔ cí huì shì 》juàn sān shuō ：“xiàng ，yóu lín yě 。”“yè lán ”，shì shuō yè jiāng cán jìn 。gèng shēn yè lán zhī jì ，nǚ zhǔ rén gōng xiǔ jiǔ chū xǐng ，shén sī yōng dài 。zhe yī “lǎn ”zì ，xiě chū le tā xīn qíng zhī shī yì luò tuò 。suī wèi yán “yì ”，ér huí yì zhī yì yǐ yǐn rán dòu chū 。“zūn qián ”èr jù ，cái kāi shǐ luò dào yì zì shàng 。zhè lǐ de dǎo xù bú shì píng pù zhí xù dì huí yì ，ér shì rén wù shū qíng shí jiāng wǎng shì zì rán ér rán dì dài chū lái ，zhè yàng jiù bǐ kè guān dì miáo shù yào shēng dòng dé duō ，gǎn rén dé duō 。“zūn qián shuí wéi chàng 《yáng guān 》”，shuō de shì jiàn bié gù rén zhī shí ，tā wú kě nài hé dì chàng le yī qǔ sòng bié zhī gē 。zhì cǐ ，kě zhī tā de “jiǔ xǐng ”nǎi shì jiàn bié shí hē zuì le de ，qián hū hòu yīng ，zhēn jiǎo mián mì 。“shuí wéi ”èr zì ，bǎo hán zhe yōu yuàn 。tā suī rán chàng le 《yáng guān 》，dàn yòu shì ào huǐ ，yòu shì yuàn hèn ，chōng mǎn le zì yuàn zì ài de qíng xù ，zhì yú wéi hé ，yòu bú diǎn tòu ，zhè yàng cǐ jù biàn gèng hán xù yùn jiè ，nài rén xún wèi 。“lí hèn tiān yá yuǎn ”，chán lián shàng jù ，yì jìng yòu jìn yī bù tuò kāi 。dà fán cí zhōng xiě lí qíng de ，cháng cháng shuō “hún mèng rào tiān yá ”，cǐ chù nǚ zhǔ rén gōng běn shuì zhōng ，què zhí jiē yòng le “lí hèn ”，zhè jiù bì miǎn le luò tào 。cǐ cí bú zhǔ gù cháng ，chǎn jìn huá zǎo ，zhí shū xiōng yì ，chún yǐ qíng yǔ jiàn zhǎng 。lí hèn yuǎn zhì tiān yá ，biǎo míng tā de sī xù yě gēn zōng gù rén ér qù ，qí qíng zhī shēn zhì ，lù yú yán biǎo 。xià piàn qǐ jù yòng le yī gè diǎn gù ，àn shì yōu huì zhī hòu ，gù rén yīn xùn yǎo rán 。sòng yù 《gāo táng fù xù 》yún ：“qiè wū shān zhī yáng ，gāo qiū zhī zǔ ，dàn wéi cháo yún ，mù wéi háng yǔ ，cháo cháo mù mù ，yáng tái zhī xià 。”àn shì chǔ huái wáng mèng yù wū shān shén nǚ (shén huà zhōng de tiān dì zhī nǚ ），“yún chén yǔ sàn ”，àn shì huān huì jié shù ,bǐ cǐ fèn lí 。ér guàn yǐ “wú nài ”èr zì ，zé jiā qiáng le gǎn qíng sè cǎi ，sì hū kě yǐ tīng dào zhè míng bú xìng de nǚ zǐ de tàn xī shēng 。yǐ xià jǐ jù shí jiān kuà dù jiào dà ，jí cóng yè lán jiǔ xǐng ，dào zhè shí de yǐ lán yuǎn tiào ，zài dào huáng hūn shí de tíng yuàn 。zhè zhǎng zhǎng de guò chéng zhōng ，tā jǐ hū wú shí wú kè bú sī liàng 。cǐ cí yì jìng kōng líng yōu lì 。huáng tíng jiān yún ：“jìn qīng （wáng shēn zì ）lè fǔ ，qīng lì yōu yuǎn ，gōng jiāng nán zhū xián jì mèng zhī jiān ，”（《cí lín jì shì 》juàn wǔ yǐn ）yǐ zhè duàn píng yǔ lái héng liàng cǐ cí ，yě pō wéi qià qiē 。cóng zhè jǐ jù ，kě yǐ xiǎng jiàn nǚ zhǔ rén gōng xié yǐ lán gàn ，níng shén yuǎn wàng de shén tài 。tā nà shuāng yíng yíng lèi yǎn bǎo hán zhe lí qíng bié xù ，bǎo hán zhe yuàn hèn hé yōu sī 。“dōng fēng ”èr zì ，gōu lè chū tā tè dìng de fēn wéi zhōng kǔ pàn de shén qíng ，fēng shén dú jù ，pō yǒu yùn wèi 。cí zuì hòu yǐ jǐng yǔ zuò jié 。“hǎi táng kāi hòu ”，shì shuō huā luò chūn cán ，xiàng zhēng nǚ zǐ de fāng huá yì shì ，jìng yǐ cǎn yǐ ：“yàn zǐ lái shí ”，shì yǐ guī yàn fǎn chèn gù rén zhī wèi guī ，jī fā hé zēng tiān nǚ zǐ zhī lí sī ，qíng gèng qī rán 。cǐ chù huà yòng yàn shū 《pò zhèn zǐ 》zhī “yàn zǐ lái shí xīn shè ，lí huā luò hòu qīng míng 。”bǎ “lí huā ”yì wéi “hǎi táng ”，bìng yā suō wéi yī lián sì yán ǒu jù ，yǐ gèng wéi níng liàn de cí bǐ biǎo xiàn rén wù de shāng chūn zhī gǎn hé niàn yuǎn zhī qíng 。zhè liǎng gè bìng liè de jù zǐ yī xiě huā ，yī xiě niǎo ，yuán wéi liǎng jǐng ，jiē zhe “huáng hūn tíng yuàn ”yī jù ，biàn bǎ liǎng jǐng róng hé yī gè tǒng yī de yì jìng zhōng ，zì rán hún chéng ，sī zhì miǎo yuǎn ，zhēn kě wèi yǔ jìn ér yì bú jìn ，yì jìn ér qíng bú jìn 。míng jiā diǎn píng huáng shān gǔ 《sòng cí tōng lùn 》yún ：jìn qīng lè fǔ ，qīng lì yōu yuǎn ，gōng zài jiāng nán zhū xián jì mèng zhī jiān 。wú céng 《néng gǎi zhāi màn lù 》：dōu wèi yì gù rén zuò ，huī zōng xǐ qí cí yì 。yóu yǐ bú fēng róng wǎn zhuǎn wéi hàn 。suí lìng dà shèng fǔ bié zhuàn qiāng 。zhōu měi chéng zēng yì qí cí 。ér yǐ shǒu jù wéi míng ，wèi zhī zhú yǐng yáo hóng yún 。

xiàng guān gǔ shī fèn lèi

wǎn yuē cí

wáng shēn jiǎn jiè

wáng shēn （1036-？），běi sòng huà jiā 。zì jìn qīng ，tài yuán （jīn shǔ shān xī ）rén ，hòu xǐ kāi fēng （jīn shǔ hé nán ）。xī níng èr nián （1069nián ）qǔ yīng zōng nǚ shǔ guó dà zhǎng gōng zhǔ ，bài zuǒ wèi jiāng jun1 、fù mǎ dōu wèi 。yuán fēng èr nián ，yīn shòu sū shì qiān lián biǎn guān 。yuán yòu yuán nián （1086）fù dēng zhōu cì shǐ 、fù mǎ dōu wèi 。shàn huà shān shuǐ ，xué wáng wéi 、lǐ chéng ，xǐ zuò yān jiāng yún shān 、hán lín yōu gǔ ，shuǐ mò qīng rùn míng jié ，qīng lǜ shè sè gāo gǔ jué sú 。yì néng shū ，shàn shǔ wén 。qí cí yǔ yán qīng lì ，qíng zhì chán mián ，yīn diào xié měi 。cún shì zuò pǐn yǒu 《yú cūn xiǎo xuě tú 》《yān jiāng dié zhàng tú 》《xī shān qiū jì tú 》děng 。

※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。

作者介绍

王诜

王诜（生卒年不详）字晋卿，太原（今属山西）人，徙居开封（今属河南）。熙宁中尚英宗第二女魏国大长公主，拜左卫将军、驸马都尉，为利州防御使。与苏轼等为友。元丰二年（1079），授昭化军行军司马，均州安置，七年转置颍州。元祐元年（1086）始得召还。《蝶恋花》（小雨初晴）即作于是年，手卷真迹流传至今。卒谥荣安。《东都事略》有传。诜兼擅书画诗词，自度曲《忆故人》后由周邦彦「增损其词，而以首句为名，谓之《烛影摇红》（《能改斋漫录》卷一七）。赵万里辑有《王晋卿词》一卷。