《清平乐池上纳凉》原文及翻译赏析

作者：项鸿祚 朝代：清朝

《清平乐池上纳凉》原文及翻译赏析原文：

古诗简介

《清平乐·池上纳凉》是清代词人项鸿祚所作的一首词。这首词描写的是夏日的夜晚，词人在庭院荷塘边乘凉消暑的闲适场景。上片写夜的宁静清幽。下片刻画乘凉时的心情。夏末纳凉，临水扶醉，听荷塘一阵雨过，想到过了今夜，这声音即将变做秋声。自是词人体物感时情怀，然于闲适中亦微含愁意。词人善于以传神之笔，抓住刹那间的愁情，描绘出如画的境界。语言风格清新自然、爽朗工致。

翻译/译文

水天一色一片清静凉爽气息，庭院中静悄悄的人们都在纳凉消夏。门帘高卷清风摇动着室内的蜡烛，竹影婆娑映照墙上就像一幅美丽的写竹图画。醉后躺卧桃笙竹制成的竹簟上，轻罗纨扇微微煽动凉气徐发。荷塘里骤雨一下子就过去了，明天一定会是秋风萧杀。

注释

①清平乐（yuè）：词牌名，取用汉乐府“清乐”、“平乐”两个乐调命名。双调四十六字，八句，上片四仄韵，下片三平韵。②清话：清新美好的意思。③销夏：消除暑气，即纳凉。销一作“消”。④蜡炬：蜡烛。⑤桃笙：竹簟。据陈鼎《竹谱》载，四川阆中产桃笙竹，节高皮软，制成竹席，暑月寝之无汗，故人呼竹簟为桃笙。⑥熟罗：丝织物轻软而有疏孔的叫罗。织罗的丝或练或不练，故有熟罗、生罗之别。⑦一霎：一会儿。

创作背景

这首词创作于清宣宗道光初年（1821年）。项鸿祚自幼天资聪援，善于著文。他填词很讲究音律，虽内容大都是伤春悲秋之作，然却以古艳哀怨的词风著称于世，在写作技巧上也有很多可取之处。这首词作是词人借描写夏夜在庭院纳凉的情景，抒发出几分对人生的哀怨。

赏析/鉴赏

词的上片，勾勒出一幅夏夜宁静清幽的画面。“水天清话，院静人销夏”二句，勾画出一幅夏夜宁静、清幽的画面。描写池水、夜空一片清澄，庭院悄然无声，只有词人在池畔乘凉。“蜡炬风摇帘不下，竹影半墙如画”，是写在庭院乘凉的词人所看到的室内的情景。根据下片词首句“醉来”二字判断，词人此时是在以酒销夏，边饮酒边观赏院中的景色，夜风吹来，室内的蜡烛光炬被风吹得摇晃不定，门帘也随风摇动；室外，月光将竹林映照在墙壁上，竹影依风摇曳，发出轻微的声响。在这里，词人是以动写静，那被风吹动的烛光，飘乎不定的门帘和那半墙如画的竹影，更显出夏夜的宁静，虽不一字月，却使人感到明月朗照。瞑目遐思。一幅清新优美的夏夜图便可在眼前浮现。词的下片着意描写词人乘凉时的心情。“醉来扶上桃笙，熟罗扇子凉轻”二句，是写人的动作。词人醉酒后扶墙走到床边，躺在竹席上，手执熟罗扇，轻轻的扇风虽使人略感清凉，但却难解词人的醉意，在朦胧的醉意中，词人由凉爽的夏夜，忽然想到了秋天的景色。“一霎荷塘过雨，明朝便是秋声”，眼前池塘正是莲叶碧青，荷花争奇之时，然而瞬间雨过，一夜间便花凋叶残，明朝醒来，庭院里便是一片秋声。最后两句着似写景，实则是借写醉意中的幻觉，寄托词人自己对人生的感慨。全词勾勒出一幅常见的池边消夏图，传递了一种闲适、安逸、祥和的气息。水天清话，夜深入静，是小令的基调，但不时有风中烛曳、墙上竹动、席上人晃、手中扇摇、水中波兴，来打破这种静谧。以动衬静，对比分明。项鸿祚曾自言“幼有愁癖”，容易触景生情，任何景物都能勾起他的忧情苦绪。这首词就是词人以传神的笔墨，抓住刹那间的愁情描绘出的如画的境界。

项鸿祚简介

项鸿祚（1798～1835），清代词人。原名继章，后改名廷纪，字莲生。钱塘（今浙江杭州）人。道光十二年（1832）举人，两应进士试不第，穷愁而卒，年仅三十八岁。家世业盐筴，巨富，至君渐落。鸿祚一生，大似纳兰性德。他与龚自珍同时为“西湖双杰”。其词多表现抑郁、感伤之情，著有《忆云词甲乙丙丁稿》4卷，《补遗》1卷，有光绪癸巳钱塘榆园丛刻本。项鸿祚论词认为：“夫词者，意内而言外也。意生言，言成声，声分调，亦犹春庚秋蟋，气至则鸣，不自知其然也。”(《忆云词甲稿自序》)他自己曾说：“幼有愁癖”，从他的写作实践看，他多写伤心之词，愁苦之音。如“黄叶声多，红尘梦断，中有檀栾径。空明积水，诗愁浩荡千顷”（《湘月》）、“更更更鼓凄凉，翠绡弹泪千行。并作一江春水，几时流到钱塘”（〔清平乐〕《元夜》），可见一斑。他的词出入于五代、两宋之间，在浙派、常州派之外，自具清真哀艳、婉转幽深的特色，与纳兰性德、蒋春霖的词风较近。谭献《箧中词》评为“荡气回肠，一波三折”，“幽艳哀断”。缺点在于题材狭窄，且囿于言愁说恨，风格不够多样。朱孝臧《彊村语业》评：“无益事，能遣有涯生。自是伤心成结习，不辞累德为闲情，兹意了生平”。在很大程度上说出了项词的创作特点和局限所在。

《清平乐池上纳凉》原文及翻译赏析拼音解读：

gǔ shī jiǎn jiè

《qīng píng lè ·chí shàng nà liáng 》shì qīng dài cí rén xiàng hóng zuò suǒ zuò de yī shǒu cí 。zhè shǒu cí miáo xiě de shì xià rì de yè wǎn ，cí rén zài tíng yuàn hé táng biān chéng liáng xiāo shǔ de xián shì chǎng jǐng 。shàng piàn xiě yè de níng jìng qīng yōu 。xià piàn kè huà chéng liáng shí de xīn qíng 。xià mò nà liáng ，lín shuǐ fú zuì ，tīng hé táng yī zhèn yǔ guò ，xiǎng dào guò le jīn yè ，zhè shēng yīn jí jiāng biàn zuò qiū shēng 。zì shì cí rén tǐ wù gǎn shí qíng huái ，rán yú xián shì zhōng yì wēi hán chóu yì 。cí rén shàn yú yǐ chuán shén zhī bǐ ，zhuā zhù shā nà jiān de chóu qíng ，miáo huì chū rú huà de jìng jiè 。yǔ yán fēng gé qīng xīn zì rán 、shuǎng lǎng gōng zhì 。

fān yì /yì wén

shuǐ tiān yī sè yī piàn qīng jìng liáng shuǎng qì xī ，tíng yuàn zhōng jìng qiāo qiāo de rén men dōu zài nà liáng xiāo xià 。mén lián gāo juàn qīng fēng yáo dòng zhe shì nèi de là zhú ，zhú yǐng pó suō yìng zhào qiáng shàng jiù xiàng yī fú měi lì de xiě zhú tú huà 。zuì hòu tǎng wò táo shēng zhú zhì chéng de zhú diàn shàng ，qīng luó wán shàn wēi wēi shān dòng liáng qì xú fā 。hé táng lǐ zhòu yǔ yī xià zǐ jiù guò qù le ，míng tiān yī dìng huì shì qiū fēng xiāo shā 。

zhù shì

①qīng píng lè （yuè）：cí pái míng ，qǔ yòng hàn lè fǔ “qīng lè ”、“píng lè ”liǎng gè lè diào mìng míng 。shuāng diào sì shí liù zì ，bā jù ，shàng piàn sì zè yùn ，xià piàn sān píng yùn 。②qīng huà ：qīng xīn měi hǎo de yì sī 。③xiāo xià ：xiāo chú shǔ qì ，jí nà liáng 。xiāo yī zuò “xiāo ”。④là jù ：là zhú 。⑤táo shēng ：zhú diàn 。jù chén dǐng 《zhú pǔ 》zǎi ，sì chuān láng zhōng chǎn táo shēng zhú ，jiē gāo pí ruǎn ，zhì chéng zhú xí ，shǔ yuè qǐn zhī wú hàn ，gù rén hū zhú diàn wéi táo shēng 。⑥shú luó ：sī zhī wù qīng ruǎn ér yǒu shū kǒng de jiào luó 。zhī luó de sī huò liàn huò bú liàn ，gù yǒu shú luó 、shēng luó zhī bié 。⑦yī shà ：yī huì ér 。

chuàng zuò bèi jǐng

zhè shǒu cí chuàng zuò yú qīng xuān zōng dào guāng chū nián （1821nián ）。xiàng hóng zuò zì yòu tiān zī cōng yuán ，shàn yú zhe wén 。tā tián cí hěn jiǎng jiū yīn lǜ ，suī nèi róng dà dōu shì shāng chūn bēi qiū zhī zuò ，rán què yǐ gǔ yàn āi yuàn de cí fēng zhe chēng yú shì ，zài xiě zuò jì qiǎo shàng yě yǒu hěn duō kě qǔ zhī chù 。zhè shǒu cí zuò shì cí rén jiè miáo xiě xià yè zài tíng yuàn nà liáng de qíng jǐng ，shū fā chū jǐ fèn duì rén shēng de āi yuàn 。

shǎng xī /jiàn shǎng

cí de shàng piàn ，gōu lè chū yī fú xià yè níng jìng qīng yōu de huà miàn 。“shuǐ tiān qīng huà ，yuàn jìng rén xiāo xià ”èr jù ，gōu huà chū yī fú xià yè níng jìng 、qīng yōu de huà miàn 。miáo xiě chí shuǐ 、yè kōng yī piàn qīng chéng ，tíng yuàn qiāo rán wú shēng ，zhī yǒu cí rén zài chí pàn chéng liáng 。“là jù fēng yáo lián bú xià ，zhú yǐng bàn qiáng rú huà ”，shì xiě zài tíng yuàn chéng liáng de cí rén suǒ kàn dào de shì nèi de qíng jǐng 。gēn jù xià piàn cí shǒu jù “zuì lái ”èr zì pàn duàn ，cí rén cǐ shí shì zài yǐ jiǔ xiāo xià ，biān yǐn jiǔ biān guān shǎng yuàn zhōng de jǐng sè ，yè fēng chuī lái ，shì nèi de là zhú guāng jù bèi fēng chuī dé yáo huǎng bú dìng ，mén lián yě suí fēng yáo dòng ；shì wài ，yuè guāng jiāng zhú lín yìng zhào zài qiáng bì shàng ，zhú yǐng yī fēng yáo yè ，fā chū qīng wēi de shēng xiǎng 。zài zhè lǐ ，cí rén shì yǐ dòng xiě jìng ，nà bèi fēng chuī dòng de zhú guāng ，piāo hū bú dìng de mén lián hé nà bàn qiáng rú huà de zhú yǐng ，gèng xiǎn chū xià yè de níng jìng ，suī bú yī zì yuè ，què shǐ rén gǎn dào míng yuè lǎng zhào 。míng mù xiá sī 。yī fú qīng xīn yōu měi de xià yè tú biàn kě zài yǎn qián fú xiàn 。cí de xià piàn zhe yì miáo xiě cí rén chéng liáng shí de xīn qíng 。“zuì lái fú shàng táo shēng ，shú luó shàn zǐ liáng qīng ”èr jù ，shì xiě rén de dòng zuò 。cí rén zuì jiǔ hòu fú qiáng zǒu dào chuáng biān ，tǎng zài zhú xí shàng ，shǒu zhí shú luó shàn ，qīng qīng de shàn fēng suī shǐ rén luè gǎn qīng liáng ，dàn què nán jiě cí rén de zuì yì ，zài méng lóng de zuì yì zhōng ，cí rén yóu liáng shuǎng de xià yè ，hū rán xiǎng dào le qiū tiān de jǐng sè 。“yī shà hé táng guò yǔ ，míng cháo biàn shì qiū shēng ”，yǎn qián chí táng zhèng shì lián yè bì qīng ，hé huā zhēng qí zhī shí ，rán ér shùn jiān yǔ guò ，yī yè jiān biàn huā diāo yè cán ，míng cháo xǐng lái ，tíng yuàn lǐ biàn shì yī piàn qiū shēng 。zuì hòu liǎng jù zhe sì xiě jǐng ，shí zé shì jiè xiě zuì yì zhōng de huàn jiào ，jì tuō cí rén zì jǐ duì rén shēng de gǎn kǎi 。quán cí gōu lè chū yī fú cháng jiàn de chí biān xiāo xià tú ，chuán dì le yī zhǒng xián shì 、ān yì 、xiáng hé de qì xī 。shuǐ tiān qīng huà ，yè shēn rù jìng ，shì xiǎo lìng de jī diào ，dàn bú shí yǒu fēng zhōng zhú yè 、qiáng shàng zhú dòng 、xí shàng rén huǎng 、shǒu zhōng shàn yáo 、shuǐ zhōng bō xìng ，lái dǎ pò zhè zhǒng jìng mì 。yǐ dòng chèn jìng ，duì bǐ fèn míng 。xiàng hóng zuò céng zì yán “yòu yǒu chóu pǐ ”，róng yì chù jǐng shēng qíng ，rèn hé jǐng wù dōu néng gōu qǐ tā de yōu qíng kǔ xù 。zhè shǒu cí jiù shì cí rén yǐ chuán shén de bǐ mò ，zhuā zhù shā nà jiān de chóu qíng miáo huì chū de rú huà de jìng jiè 。

xiàng guān gǔ shī fèn lèi

xià tiān

xiàng hóng zuò jiǎn jiè

xiàng hóng zuò de shī cí qǔ dài biǎo zuò

xiàng hóng zuò （1798～1835），qīng dài cí rén 。yuán míng jì zhāng ，hòu gǎi míng tíng jì ，zì lián shēng 。qián táng （jīn zhè jiāng háng zhōu ）rén 。dào guāng shí èr nián （1832）jǔ rén ，liǎng yīng jìn shì shì bú dì ，qióng chóu ér zú ，nián jǐn sān shí bā suì 。jiā shì yè yán jiā ，jù fù ，zhì jun1 jiàn luò 。hóng zuò yī shēng ，dà sì nà lán xìng dé 。tā yǔ gōng zì zhēn tóng shí wéi “xī hú shuāng jié ”。qí cí duō biǎo xiàn yì yù 、gǎn shāng zhī qíng ，zhe yǒu 《yì yún cí jiǎ yǐ bǐng dīng gǎo 》4juàn ，《bǔ yí 》1juàn ，yǒu guāng xù guǐ sì qián táng yú yuán cóng kè běn 。xiàng hóng zuò lùn cí rèn wéi ：“fū cí zhě ，yì nèi ér yán wài yě 。yì shēng yán ，yán chéng shēng ，shēng fèn diào ，yì yóu chūn gēng qiū xī ，qì zhì zé míng ，bú zì zhī qí rán yě 。”(《yì yún cí jiǎ gǎo zì xù 》)tā zì jǐ céng shuō ：“yòu yǒu chóu pǐ ”，cóng tā de xiě zuò shí jiàn kàn ，tā duō xiě shāng xīn zhī cí ，chóu kǔ zhī yīn 。rú “huáng yè shēng duō ，hóng chén mèng duàn ，zhōng yǒu tán luán jìng 。kōng míng jī shuǐ ，shī chóu hào dàng qiān qǐng ”（《xiāng yuè 》）、“gèng gèng gèng gǔ qī liáng ，cuì xiāo dàn lèi qiān háng 。bìng zuò yī jiāng chūn shuǐ ，jǐ shí liú dào qián táng ”（〔qīng píng lè 〕《yuán yè 》），kě jiàn yī bān 。tā de cí chū rù yú wǔ dài 、liǎng sòng zhī jiān ，zài zhè pài 、cháng zhōu pài zhī wài ，zì jù qīng zhēn āi yàn 、wǎn zhuǎn yōu shēn de tè sè ，yǔ nà lán xìng dé 、jiǎng chūn lín de cí fēng jiào jìn 。tán xiàn 《qiè zhōng cí 》píng wéi “dàng qì huí cháng ，yī bō sān shé ”，“yōu yàn āi duàn ”。quē diǎn zài yú tí cái xiá zhǎi ，qiě yòu yú yán chóu shuō hèn ，fēng gé bú gòu duō yàng 。zhū xiào zāng 《jiāng cūn yǔ yè 》píng ：“wú yì shì ，néng qiǎn yǒu yá shēng 。zì shì shāng xīn chéng jié xí ，bú cí lèi dé wéi xián qíng ，zī yì le shēng píng ”。zài hěn dà chéng dù shàng shuō chū le xiàng cí de chuàng zuò tè diǎn hé jú xiàn suǒ zài 。

※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。

作者介绍

项鸿祚

项鸿祚（1798～1835）清代词人。原名继章，后改名廷纪，字莲生。钱塘（今浙江杭州）人。道光十二年（1832）举人，两应进士试不第，穷愁而卒，年仅三十八岁。家世业盐筴，巨富，至君渐落。鸿祚一生，大似纳兰性德。他与龚自珍同时为“西湖双杰”。其词多表现抑郁、感伤之情，著有《忆云词甲乙丙丁稿》4卷，《补遗》1卷，有光绪癸巳钱塘榆园丛刻本。