《水调歌头舟次扬州和人韵》原文及翻译赏析

作者：辛弃疾 朝代：宋朝

《水调歌头舟次扬州和人韵》原文及翻译赏析原文：

翻译/译文

译文落日雄浑，边境上战争的烟尘涌起，秋高气爽，金兵大举进犯我领地。看我雄壮的十万大军奋勇迎敌，江面上排列的战舰如高楼耸立。谁说苻坚的士兵投鞭就能截断江流，想当年昌顿谋杀生父，响箭上染满血迹，佛狸南侵在风雨中节节败退，最终也死在他自己的亲信手里。年轻时我像苏秦一样英姿飒爽，跨着战马身披貂裘为国奔走效力。如今我一事无成人已渐老，搔着白发又经过这扬州旧地。我已经厌倦了官宦生涯，真想到江湖间种桔游憩。你们二位都是东南的名流，胸藏万卷诗书前程无比。让我尝试着为你们出谋划策：不要学李广在南山闲居射虎，去当个“富民侯”才最为相宜。

注释⑴水调歌头：词牌名，又名“元会曲”“台城游”“凯歌”“江南好”“花犯念奴”等。双调九十五字，平韵（宋代也有用仄声韵和平仄混用的）。相传隋炀帝开汴河自制《水调歌》，唐人演为大曲， “歌头”就是大曲中的开头部分。⑵次：停泊。人：指杨济翁（即杨炎正，诗人杨万里的族弟）、周显先，是东南一带名士。下文“二客”即此意。⑶塞尘起：边疆发生了战事。⑷胡骑猎清秋：古代北方的敌人经常于秋高马肥之时南犯。胡骑：此指金兵。猎：借指发动战争。⑸组练：组甲练袍，指装备精良的军队。⑹投鞭飞渡：用投鞭断流事。前秦苻坚举兵南侵东晋，号称九十万大军，他曾自夸说：“以吾之众旅，投鞭于江，足断其流。”（《晋书·苻坚载记》）结果淝水一战，大败而归。此喻完颜亮南侵时的嚣张气焰，并暗示其最终败绩。⑺“忆昔”二句：指绍兴三十一年（1161年）金主完颜亮南侵失败为其部下所杀事。鸣髇（xiāo）：即鸣镝，是一种响箭，射时发声。血污：指死于非命。《史记·匈奴传》谓匈奴头曼单于之太子冒顿作鸣镝，令左右曰：“鸣镝所射而不悉射者斩之。”后从其父头曼猎，以鸣镝射头曼，其左右亦随鸣镝而射头曼。佛（bì）狸：后魏太武帝拓跋焘小字佛狸，曾率师南侵，此借指金主完颜亮。⑻“季子”二句：苏秦字季子，战国时的策士，以合纵策游说诸侯佩六国相印。《战国策·赵策》：李兑送苏秦明月之珠，和氏之璧，黑貂之裘，黄金百镒。苏秦得以为用,西入于秦。这里指自己如季子年少时一样有一股锐气，寻求建立功业，到处奔跑貂裘积满灰尘，颜色变黑。⑼“今老”三句：谓今过扬州，人已中年，不堪回首当年。搔白首：暗用杜甫《梦李白》诗意：“出门搔白首，若负平生志。”⑽“倦游”两句：欲退隐江上，种橘消愁。倦游：倦于宦游，即厌于做官。橘千头：（李）衡每欲治家，妻辄不听，后密遣客十人于武陵龙阳汜洲上作宅，种甘橘千株。临死，敕儿曰：“汝母恶我治家，故穷如是。然吾州里有千头木奴，不责汝衣食，岁上一匹绢，亦可足用耳。”（《襄阳耆旧传》⑾“二客”三句：称颂友人学富志高，愿为之谋划。名胜：名流。万卷诗书事业：化用杜甫诗意：“读书破万卷，下笔如有神。……致君尧舜上，再使风俗淳。”（《奉赠韦左丞丈二十二韵》）⑿“莫射”二句：《史记·李将军列传》载：“天子乃召拜广为右北平太守。……广出猎，见草中石，以为虎而射之，中石没镞。视之，石也，因复更射之，终不能复入石矣。广所居郡闻有虎，尝自射之。及居右北平射虎，虎腾伤广，广亦竟杀之。”又据《汉书·食货志》载：“武帝末年悔征战之事，乃封丞相为富民侯，以明休息，恩养富民也。”这二句是感叹朝廷偃武修文，做军事工作没有出路。

赏析/鉴赏

　　此词上片是“追昔”。作者的抗金生涯开始于金主完颜亮发动南侵时期，词亦从此写起。古代北方少数民族贵族统治者常在秋高马肥的时节南犯中原，“胡骑猎清秋”即指完颜亮1161年率军南侵事。前一句“落日塞尘起”是先造气氛。从意象看：战尘遮天，本来无光的落日，便显得更其惨淡。准确渲染出敌寇甚嚣尘上的气焰。紧接二句则写宋方抗金部队坚守大江。以“汉家”与“胡骑”对举，自然造成两军对峙，一触即发的战争气氛。写对方行动以“起”、“猎”等字，是属于动态的；写宋方部署以“列”、“耸”等字，偏于静态的。相形之下，益见前者嚣张，后者镇定。“组练十万”、“列舰”“层楼”，均极形宋军阵容严整盛大，有一种必势的信心与气势。前四句对比有力，烘托出两军对垒的紧张气氛，同时也使人感觉正义战争前途光明，以下三句进一步回忆当年完颜亮南进溃败被杀事。完颜亮南侵期间，金统治集团内部分裂，军事上屡受挫折，士气动摇军心离散。当完颜亮迫令金军三日内渡江南下时，被部下所杀，这场战争就此结束。

　　“谁道投鞭飞渡”三句即书其事。句中隐含三个典故：《晋书·符坚载记》载前秦苻坚率大军南侵东晋，曾不可一世地说“以吾之众，投鞭于江，足断其流”，结果一败涂地，丧师北还。《史记·匈奴传》载匈奴头曼单于之太子冒顿作鸣镝（即“鸣髇”，响箭），命令部下说：“鸣镝所射而不悉射者斩之”，后在一次出猎时，冒顿以鸣镝射头曼，他的部下也跟着发箭，头曼遂被射杀。“佛狸”，为北魏太武帝拓跋焘的小名。他南侵中原受挫，被太监所杀，作者融此三事以写完颜亮发动南侵，但丧于内乱，事与愿违的史实，不仅切贴，三事连用，更觉有化用自然之妙。宋朝军民，军容严整同仇敌忾而金国外强中干且有“离合之衅”可乘，这正是恢复河山的大好时机。当年，作者二十出头以义军掌书记策马南来，使义军与南宋政府取得联系，希望协同作战，大举反击。“季子正年少，匹马黑貂裘”，正是作者当年飒爽英姿的写照。苏秦字“季子”，乃战国时著名策士，以合纵游说诸候佩而后佩六国相印。他年轻时曾穿黑貂裘“西入秦。作者以”季子“自拟乃是突出自己以天下为已任的少年锐进之气。于是，在战争风云的时代背景上，这样一个“锦襜突骑渡江初”（《鹧鸪天·有客慨然谈功名因追念少年时事戏作》）的少年英雄，义气风发，虎虎有生气，与下片搔白首而长吟的今“我”判若两人。

　　过片笔锋所及转为“抚今”。上片结句才说到“年少”，这里却继以“今老矣”一声长叹，其间掠过了近二十年的时间跨度。老少，对比强烈叹中之愁闷顿显突出。这里的叹老又不同一般文人叹老嗟卑的心理，而是类乎“时易失，心徒壮，岁将零”（张孝祥《六州歌头·长淮望断》），属于深忧时不我待、老大无成的志士之愁苦。南渡以来，作者长期被投闲置敬，志不得伸，此时翘首西北，“望中犹记、烽火扬州路”（《永遇乐·京口北固亭怀古》），真有不胜今昔有别之感。

　　过片三短句，情绪够悲怆的，似乎就要言及政局国事，但是“欲说还休”。接下来只讲对来日的安排，分两层。第一层说自己，因为倦于宦游，想要归隐田无，植橘置产。三国时吴丹阳太守李衡在龙阳县汜洲种柑橘，临死时对儿子说：“吾州里有千头木奴，不责汝衣食，岁上一匹绢，亦可足用耳。”（见《三国志》）颇具风趣又故意模仿一种善治产业、谋衣食的精明人口吻。只要联想作者“求田问舍，怕应羞见，刘郎才气”（《水龙吟·登建康赏心亭》）的词句，不难体味这里隐含的无奈、自嘲及悲愤的复杂情绪。作者一心为国，希望能效力沙场，而朝廷无能、力不能伸，想解甲而去但终心系祖国，说“欲去”而而又不忍去，正表现出作者内心的矛盾。为将来打算第二层是劝友人。杨济翁原唱云：“忽醒然，成感慨，望神州。可怜报国无路，空白一分头。都把平生意气，只做如今憔悴，岁晚若为谋？”其彷徨无奈可谓与弃疾相通。作者故而劝道：“您们二位（二客）乃东南名流，腹藏万卷，胸怀大志，自不应打算像我一样归隐。但有一言还想与君等商议一下：且莫效李广那样南山习射，只可取‘富民侯’谋个安逸轻闲。”《史记·李将军列传》载，李广曾“屏野居蓝田南山中射猎”，“广所居郡闻有虎，尝自射之”。《汉书·食货志》：“武帝末年悔征伐之事，乃封丞相为富民侯。”李广生不逢高祖之世，空有一身武力，未得封侯，而“富民侯”却能不以战功而取。二句暗指朝廷“偃武修文”。放弃北伐，致使英雄无用武之地，其意不言自明。要之，无论说自己“倦游欲去江上，手种橘千头”也好，劝友人“莫射南山虎”、“直觅富民侯”也好，都属激愤语。如果说前一层讲得较好平淡隐忍，后一层“莫射”“直觅”云云，语意则相当激烈。分两步走，便把一腔愤懑不满尽情发泄出来。

　　此词上阕颇类英雄史诗的开端，然而其雄壮气势到后半却陡然一转，反添落寞之感，通过这种跳跃性很强的分片，有力表现出作者失意和对时政不满而更多无奈气愤的心情。下片写壮志销磨，全推在“今老矣”三字上，行文腾挪，用意含蓄，个中酸楚愤激，耐人寻味，愤语、反语的运用，也有强化感情色彩的作用。

　　此词作于淳熙五年（1178年）。是年夏秋之交，稼轩在临安大理寺少卿任上不足半年，又调任为湖北转运副使，溯江西行。船只停泊在扬州时，与友人杨济翁（炎正）、周显先有词作往来唱和。作者在南归之前，在山东、河北等地区从事抗金活动，到过扬州，又读到友人伤时的词章，心潮澎湃，遂写下这一首抚今追昔的和韵词作。扬州为当时长江北岸军事重镇。绍兴三十一年（1161年），金主完颜亮大举南侵，一度占领扬州，后被南宋虞允文率部在采石矶一战击溃，完颜亮也为部属所杀。稼轩过此，抚今追昔，有感而作此词。

辛弃疾简介

辛弃疾（公元1140年－1207年），南宋爱国词人。原字坦夫，改字幼安，别号稼轩，汉族，历城（今山东济南）人。出生时，中原已为金兵所占。21岁参加抗金义军，不久归南宋。历任湖北、江西、湖南、福建、浙东安抚使等职。一生力主抗金。辛弃疾艺术风格多样，以豪放为主，曾上《美芹十论》与《九议》，条陈战守之策。现存词600多首，其词抒写力图恢复国家统一的爱国热情，倾诉壮志难酬的悲愤，对当时执政者的屈辱求和颇多谴责；也有不少吟咏祖国河山的作品。题材广阔又善化用前人典故入词，风格沉雄豪迈又不乏细腻柔媚之处。由于与当政的主和派政见不合，后被弹劾落职，退隐，公元1207年秋，辛弃疾逝世，年68岁。

《水调歌头舟次扬州和人韵》原文及翻译赏析拼音解读：

fān yì /yì wén

yì wén luò rì xióng hún ，biān jìng shàng zhàn zhēng de yān chén yǒng qǐ ，qiū gāo qì shuǎng ，jīn bīng dà jǔ jìn fàn wǒ lǐng dì 。kàn wǒ xióng zhuàng de shí wàn dà jun1 fèn yǒng yíng dí ，jiāng miàn shàng pái liè de zhàn jiàn rú gāo lóu sǒng lì 。shuí shuō fú jiān de shì bīng tóu biān jiù néng jié duàn jiāng liú ，xiǎng dāng nián chāng dùn móu shā shēng fù ，xiǎng jiàn shàng rǎn mǎn xuè jì ，fó lí nán qīn zài fēng yǔ zhōng jiē jiē bài tuì ，zuì zhōng yě sǐ zài tā zì jǐ de qīn xìn shǒu lǐ 。nián qīng shí wǒ xiàng sū qín yī yàng yīng zī sà shuǎng ，kuà zhe zhàn mǎ shēn pī diāo qiú wéi guó bēn zǒu xiào lì 。rú jīn wǒ yī shì wú chéng rén yǐ jiàn lǎo ，sāo zhe bái fā yòu jīng guò zhè yáng zhōu jiù dì 。wǒ yǐ jīng yàn juàn le guān huàn shēng yá ，zhēn xiǎng dào jiāng hú jiān zhǒng jú yóu qì 。nǐ men èr wèi dōu shì dōng nán de míng liú ，xiōng cáng wàn juàn shī shū qián chéng wú bǐ 。ràng wǒ cháng shì zhe wéi nǐ men chū móu huá cè ：bú yào xué lǐ guǎng zài nán shān xián jū shè hǔ ，qù dāng gè “fù mín hóu ”cái zuì wéi xiàng yí 。

zhù shì ⑴shuǐ diào gē tóu ：cí pái míng ，yòu míng “yuán huì qǔ ”“tái chéng yóu ”“kǎi gē ”“jiāng nán hǎo ”“huā fàn niàn nú ”děng 。shuāng diào jiǔ shí wǔ zì ，píng yùn （sòng dài yě yǒu yòng zè shēng yùn hé píng zè hún yòng de ）。xiàng chuán suí yáng dì kāi biàn hé zì zhì 《shuǐ diào gē 》，táng rén yǎn wéi dà qǔ ， “gē tóu ”jiù shì dà qǔ zhōng de kāi tóu bù fèn 。⑵cì ：tíng bó 。rén ：zhǐ yáng jì wēng （jí yáng yán zhèng ，shī rén yáng wàn lǐ de zú dì ）、zhōu xiǎn xiān ，shì dōng nán yī dài míng shì 。xià wén “èr kè ”jí cǐ yì 。⑶sāi chén qǐ ：biān jiāng fā shēng le zhàn shì 。⑷hú qí liè qīng qiū ：gǔ dài běi fāng de dí rén jīng cháng yú qiū gāo mǎ féi zhī shí nán fàn 。hú qí ：cǐ zhǐ jīn bīng 。liè ：jiè zhǐ fā dòng zhàn zhēng 。⑸zǔ liàn ：zǔ jiǎ liàn páo ，zhǐ zhuāng bèi jīng liáng de jun1 duì 。⑹tóu biān fēi dù ：yòng tóu biān duàn liú shì 。qián qín fú jiān jǔ bīng nán qīn dōng jìn ，hào chēng jiǔ shí wàn dà jun1 ，tā céng zì kuā shuō ：“yǐ wú zhī zhòng lǚ ，tóu biān yú jiāng ，zú duàn qí liú 。”（《jìn shū ·fú jiān zǎi jì 》）jié guǒ féi shuǐ yī zhàn ，dà bài ér guī 。cǐ yù wán yán liàng nán qīn shí de xiāo zhāng qì yàn ，bìng àn shì qí zuì zhōng bài jì 。⑺“yì xī ”èr jù ：zhǐ shào xìng sān shí yī nián （1161nián ）jīn zhǔ wán yán liàng nán qīn shī bài wéi qí bù xià suǒ shā shì 。míng xiāo （xiāo）：jí míng dí ，shì yī zhǒng xiǎng jiàn ，shè shí fā shēng 。xuè wū ：zhǐ sǐ yú fēi mìng 。《shǐ jì ·xiōng nú chuán 》wèi xiōng nú tóu màn dān yú zhī tài zǐ mào dùn zuò míng dí ，lìng zuǒ yòu yuē ：“míng dí suǒ shè ér bú xī shè zhě zhǎn zhī 。”hòu cóng qí fù tóu màn liè ，yǐ míng dí shè tóu màn ，qí zuǒ yòu yì suí míng dí ér shè tóu màn 。fó （bì）lí ：hòu wèi tài wǔ dì tuò bá tāo xiǎo zì fó lí ，céng lǜ shī nán qīn ，cǐ jiè zhǐ jīn zhǔ wán yán liàng 。⑻“jì zǐ ”èr jù ：sū qín zì jì zǐ ，zhàn guó shí de cè shì ，yǐ hé zòng cè yóu shuō zhū hóu pèi liù guó xiàng yìn 。《zhàn guó cè ·zhào cè 》：lǐ duì sòng sū qín míng yuè zhī zhū ，hé shì zhī bì ，hēi diāo zhī qiú ，huáng jīn bǎi yì 。sū qín dé yǐ wéi yòng ,xī rù yú qín 。zhè lǐ zhǐ zì jǐ rú jì zǐ nián shǎo shí yī yàng yǒu yī gǔ ruì qì ，xún qiú jiàn lì gōng yè ，dào chù bēn pǎo diāo qiú jī mǎn huī chén ，yán sè biàn hēi 。⑼“jīn lǎo ”sān jù ：wèi jīn guò yáng zhōu ，rén yǐ zhōng nián ，bú kān huí shǒu dāng nián 。sāo bái shǒu ：àn yòng dù fǔ 《mèng lǐ bái 》shī yì ：“chū mén sāo bái shǒu ，ruò fù píng shēng zhì 。”⑽“juàn yóu ”liǎng jù ：yù tuì yǐn jiāng shàng ，zhǒng jú xiāo chóu 。juàn yóu ：juàn yú huàn yóu ，jí yàn yú zuò guān 。jú qiān tóu ：（lǐ ）héng měi yù zhì jiā ，qī zhé bú tīng ，hòu mì qiǎn kè shí rén yú wǔ líng lóng yáng sì zhōu shàng zuò zhái ，zhǒng gān jú qiān zhū 。lín sǐ ，chì ér yuē ：“rǔ mǔ è wǒ zhì jiā ，gù qióng rú shì 。rán wú zhōu lǐ yǒu qiān tóu mù nú ，bú zé rǔ yī shí ，suì shàng yī pǐ juàn ，yì kě zú yòng ěr 。”（《xiāng yáng qí jiù chuán 》⑾“èr kè ”sān jù ：chēng sòng yǒu rén xué fù zhì gāo ，yuàn wéi zhī móu huá 。míng shèng ：míng liú 。wàn juàn shī shū shì yè ：huà yòng dù fǔ shī yì ：“dú shū pò wàn juàn ，xià bǐ rú yǒu shén 。……zhì jun1 yáo shùn shàng ，zài shǐ fēng sú chún 。”（《fèng zèng wéi zuǒ chéng zhàng èr shí èr yùn 》）⑿“mò shè ”èr jù ：《shǐ jì ·lǐ jiāng jun1 liè chuán 》zǎi ：“tiān zǐ nǎi zhào bài guǎng wéi yòu běi píng tài shǒu 。……guǎng chū liè ，jiàn cǎo zhōng shí ，yǐ wéi hǔ ér shè zhī ，zhōng shí méi zú 。shì zhī ，shí yě ，yīn fù gèng shè zhī ，zhōng bú néng fù rù shí yǐ 。guǎng suǒ jū jun4 wén yǒu hǔ ，cháng zì shè zhī 。jí jū yòu běi píng shè hǔ ，hǔ téng shāng guǎng ，guǎng yì jìng shā zhī 。”yòu jù 《hàn shū ·shí huò zhì 》zǎi ：“wǔ dì mò nián huǐ zhēng zhàn zhī shì ，nǎi fēng chéng xiàng wéi fù mín hóu ，yǐ míng xiū xī ，ēn yǎng fù mín yě 。”zhè èr jù shì gǎn tàn cháo tíng yǎn wǔ xiū wén ，zuò jun1 shì gōng zuò méi yǒu chū lù 。

shǎng xī /jiàn shǎng

　　cǐ cí shàng piàn shì “zhuī xī ”。zuò zhě de kàng jīn shēng yá kāi shǐ yú jīn zhǔ wán yán liàng fā dòng nán qīn shí qī ，cí yì cóng cǐ xiě qǐ 。gǔ dài běi fāng shǎo shù mín zú guì zú tǒng zhì zhě cháng zài qiū gāo mǎ féi de shí jiē nán fàn zhōng yuán ，“hú qí liè qīng qiū ”jí zhǐ wán yán liàng 1161nián lǜ jun1 nán qīn shì 。qián yī jù “luò rì sāi chén qǐ ”shì xiān zào qì fēn 。cóng yì xiàng kàn ：zhàn chén zhē tiān ，běn lái wú guāng de luò rì ，biàn xiǎn dé gèng qí cǎn dàn 。zhǔn què xuàn rǎn chū dí kòu shèn xiāo chén shàng de qì yàn 。jǐn jiē èr jù zé xiě sòng fāng kàng jīn bù duì jiān shǒu dà jiāng 。yǐ “hàn jiā ”yǔ “hú qí ”duì jǔ ，zì rán zào chéng liǎng jun1 duì zhì ，yī chù jí fā de zhàn zhēng qì fēn 。xiě duì fāng háng dòng yǐ “qǐ ”、“liè ”děng zì ，shì shǔ yú dòng tài de ；xiě sòng fāng bù shǔ yǐ “liè ”、“sǒng ”děng zì ，piān yú jìng tài de 。xiàng xíng zhī xià ，yì jiàn qián zhě xiāo zhāng ，hòu zhě zhèn dìng 。“zǔ liàn shí wàn ”、“liè jiàn ”“céng lóu ”，jun1 jí xíng sòng jun1 zhèn róng yán zhěng shèng dà ，yǒu yī zhǒng bì shì de xìn xīn yǔ qì shì 。qián sì jù duì bǐ yǒu lì ，hōng tuō chū liǎng jun1 duì lěi de jǐn zhāng qì fēn ，tóng shí yě shǐ rén gǎn jiào zhèng yì zhàn zhēng qián tú guāng míng ，yǐ xià sān jù jìn yī bù huí yì dāng nián wán yán liàng nán jìn kuì bài bèi shā shì 。wán yán liàng nán qīn qī jiān ，jīn tǒng zhì jí tuán nèi bù fèn liè ，jun1 shì shàng lǚ shòu cuò shé ，shì qì dòng yáo jun1 xīn lí sàn 。dāng wán yán liàng pò lìng jīn jun1 sān rì nèi dù jiāng nán xià shí ，bèi bù xià suǒ shā ，zhè chǎng zhàn zhēng jiù cǐ jié shù 。

　　“shuí dào tóu biān fēi dù ”sān jù jí shū qí shì 。jù zhōng yǐn hán sān gè diǎn gù ：《jìn shū ·fú jiān zǎi jì 》zǎi qián qín fú jiān lǜ dà jun1 nán qīn dōng jìn ，céng bú kě yī shì dì shuō “yǐ wú zhī zhòng ，tóu biān yú jiāng ，zú duàn qí liú ”，jié guǒ yī bài tú dì ，sàng shī běi hái 。《shǐ jì ·xiōng nú chuán 》zǎi xiōng nú tóu màn dān yú zhī tài zǐ mào dùn zuò míng dí （jí “míng xiāo ”，xiǎng jiàn ），mìng lìng bù xià shuō ：“míng dí suǒ shè ér bú xī shè zhě zhǎn zhī ”，hòu zài yī cì chū liè shí ，mào dùn yǐ míng dí shè tóu màn ，tā de bù xià yě gēn zhe fā jiàn ，tóu màn suí bèi shè shā 。“fó lí ”，wéi běi wèi tài wǔ dì tuò bá tāo de xiǎo míng 。tā nán qīn zhōng yuán shòu cuò ，bèi tài jiān suǒ shā ，zuò zhě róng cǐ sān shì yǐ xiě wán yán liàng fā dòng nán qīn ，dàn sàng yú nèi luàn ，shì yǔ yuàn wéi de shǐ shí ，bú jǐn qiē tiē ，sān shì lián yòng ，gèng jiào yǒu huà yòng zì rán zhī miào 。sòng cháo jun1 mín ，jun1 róng yán zhěng tóng chóu dí kài ér jīn guó wài qiáng zhōng gàn qiě yǒu “lí hé zhī xìn ”kě chéng ，zhè zhèng shì huī fù hé shān de dà hǎo shí jī 。dāng nián ，zuò zhě èr shí chū tóu yǐ yì jun1 zhǎng shū jì cè mǎ nán lái ，shǐ yì jun1 yǔ nán sòng zhèng fǔ qǔ dé lián xì ，xī wàng xié tóng zuò zhàn ，dà jǔ fǎn jī 。“jì zǐ zhèng nián shǎo ，pǐ mǎ hēi diāo qiú ”，zhèng shì zuò zhě dāng nián sà shuǎng yīng zī de xiě zhào 。sū qín zì “jì zǐ ”，nǎi zhàn guó shí zhe míng cè shì ，yǐ hé zòng yóu shuō zhū hòu pèi ér hòu pèi liù guó xiàng yìn 。tā nián qīng shí céng chuān hēi diāo qiú “xī rù qín 。zuò zhě yǐ ”jì zǐ “zì nǐ nǎi shì tū chū zì jǐ yǐ tiān xià wéi yǐ rèn de shǎo nián ruì jìn zhī qì 。yú shì ，zài zhàn zhēng fēng yún de shí dài bèi jǐng shàng ，zhè yàng yī gè “jǐn chān tū qí dù jiāng chū ”（《zhè gū tiān ·yǒu kè kǎi rán tán gōng míng yīn zhuī niàn shǎo nián shí shì xì zuò 》）de shǎo nián yīng xióng ，yì qì fēng fā ，hǔ hǔ yǒu shēng qì ，yǔ xià piàn sāo bái shǒu ér zhǎng yín de jīn “wǒ ”pàn ruò liǎng rén 。

　　guò piàn bǐ fēng suǒ jí zhuǎn wéi “fǔ jīn ”。shàng piàn jié jù cái shuō dào “nián shǎo ”，zhè lǐ què jì yǐ “jīn lǎo yǐ ”yī shēng zhǎng tàn ，qí jiān luě guò le jìn èr shí nián de shí jiān kuà dù 。lǎo shǎo ，duì bǐ qiáng liè tàn zhōng zhī chóu mèn dùn xiǎn tū chū 。zhè lǐ de tàn lǎo yòu bú tóng yī bān wén rén tàn lǎo jiē bēi de xīn lǐ ，ér shì lèi hū “shí yì shī ，xīn tú zhuàng ，suì jiāng líng ”（zhāng xiào xiáng 《liù zhōu gē tóu ·zhǎng huái wàng duàn 》），shǔ yú shēn yōu shí bú wǒ dài 、lǎo dà wú chéng de zhì shì zhī chóu kǔ 。nán dù yǐ lái ，zuò zhě zhǎng qī bèi tóu xián zhì jìng ，zhì bú dé shēn ，cǐ shí qiào shǒu xī běi ，“wàng zhōng yóu jì 、fēng huǒ yáng zhōu lù ”（《yǒng yù lè ·jīng kǒu běi gù tíng huái gǔ 》），zhēn yǒu bú shèng jīn xī yǒu bié zhī gǎn 。

　　guò piàn sān duǎn jù ，qíng xù gòu bēi chuàng de ，sì hū jiù yào yán jí zhèng jú guó shì ，dàn shì “yù shuō hái xiū ”。jiē xià lái zhī jiǎng duì lái rì de ān pái ，fèn liǎng céng 。dì yī céng shuō zì jǐ ，yīn wéi juàn yú huàn yóu ，xiǎng yào guī yǐn tián wú ，zhí jú zhì chǎn 。sān guó shí wú dān yáng tài shǒu lǐ héng zài lóng yáng xiàn sì zhōu zhǒng gān jú ，lín sǐ shí duì ér zǐ shuō ：“wú zhōu lǐ yǒu qiān tóu mù nú ，bú zé rǔ yī shí ，suì shàng yī pǐ juàn ，yì kě zú yòng ěr 。”（jiàn 《sān guó zhì 》）pō jù fēng qù yòu gù yì mó fǎng yī zhǒng shàn zhì chǎn yè 、móu yī shí de jīng míng rén kǒu wěn 。zhī yào lián xiǎng zuò zhě “qiú tián wèn shě ，pà yīng xiū jiàn ，liú láng cái qì ”（《shuǐ lóng yín ·dēng jiàn kāng shǎng xīn tíng 》）de cí jù ，bú nán tǐ wèi zhè lǐ yǐn hán de wú nài 、zì cháo jí bēi fèn de fù zá qíng xù 。zuò zhě yī xīn wéi guó ，xī wàng néng xiào lì shā chǎng ，ér cháo tíng wú néng 、lì bú néng shēn ，xiǎng jiě jiǎ ér qù dàn zhōng xīn xì zǔ guó ，shuō “yù qù ”ér ér yòu bú rěn qù ，zhèng biǎo xiàn chū zuò zhě nèi xīn de máo dùn 。wéi jiāng lái dǎ suàn dì èr céng shì quàn yǒu rén 。yáng jì wēng yuán chàng yún ：“hū xǐng rán ，chéng gǎn kǎi ，wàng shén zhōu 。kě lián bào guó wú lù ，kōng bái yī fèn tóu 。dōu bǎ píng shēng yì qì ，zhī zuò rú jīn qiáo cuì ，suì wǎn ruò wéi móu ？”qí páng huáng wú nài kě wèi yǔ qì jí xiàng tōng 。zuò zhě gù ér quàn dào ：“nín men èr wèi （èr kè ）nǎi dōng nán míng liú ，fù cáng wàn juàn ，xiōng huái dà zhì ，zì bú yīng dǎ suàn xiàng wǒ yī yàng guī yǐn 。dàn yǒu yī yán hái xiǎng yǔ jun1 děng shāng yì yī xià ：qiě mò xiào lǐ guǎng nà yàng nán shān xí shè ，zhī kě qǔ ‘fù mín hóu ’móu gè ān yì qīng xián 。”《shǐ jì ·lǐ jiāng jun1 liè chuán 》zǎi ，lǐ guǎng céng “píng yě jū lán tián nán shān zhōng shè liè ”，“guǎng suǒ jū jun4 wén yǒu hǔ ，cháng zì shè zhī ”。《hàn shū ·shí huò zhì 》：“wǔ dì mò nián huǐ zhēng fá zhī shì ，nǎi fēng chéng xiàng wéi fù mín hóu 。”lǐ guǎng shēng bú féng gāo zǔ zhī shì ，kōng yǒu yī shēn wǔ lì ，wèi dé fēng hóu ，ér “fù mín hóu ”què néng bú yǐ zhàn gōng ér qǔ 。èr jù àn zhǐ cháo tíng “yǎn wǔ xiū wén ”。fàng qì běi fá ，zhì shǐ yīng xióng wú yòng wǔ zhī dì ，qí yì bú yán zì míng 。yào zhī ，wú lùn shuō zì jǐ “juàn yóu yù qù jiāng shàng ，shǒu zhǒng jú qiān tóu ”yě hǎo ，quàn yǒu rén “mò shè nán shān hǔ ”、“zhí mì fù mín hóu ”yě hǎo ，dōu shǔ jī fèn yǔ 。rú guǒ shuō qián yī céng jiǎng dé jiào hǎo píng dàn yǐn rěn ，hòu yī céng “mò shè ”“zhí mì ”yún yún ，yǔ yì zé xiàng dāng jī liè 。fèn liǎng bù zǒu ，biàn bǎ yī qiāng fèn mèn bú mǎn jìn qíng fā xiè chū lái 。

　　cǐ cí shàng què pō lèi yīng xióng shǐ shī de kāi duān ，rán ér qí xióng zhuàng qì shì dào hòu bàn què dǒu rán yī zhuǎn ，fǎn tiān luò mò zhī gǎn ，tōng guò zhè zhǒng tiào yuè xìng hěn qiáng de fèn piàn ，yǒu lì biǎo xiàn chū zuò zhě shī yì hé duì shí zhèng bú mǎn ér gèng duō wú nài qì fèn de xīn qíng 。xià piàn xiě zhuàng zhì xiāo mó ，quán tuī zài “jīn lǎo yǐ ”sān zì shàng ，háng wén téng nuó ，yòng yì hán xù ，gè zhōng suān chǔ fèn jī ，nài rén xún wèi ，fèn yǔ 、fǎn yǔ de yùn yòng ，yě yǒu qiáng huà gǎn qíng sè cǎi de zuò yòng 。

　　cǐ cí zuò yú chún xī wǔ nián （1178nián ）。shì nián xià qiū zhī jiāo ，jià xuān zài lín ān dà lǐ sì shǎo qīng rèn shàng bú zú bàn nián ，yòu diào rèn wéi hú běi zhuǎn yùn fù shǐ ，sù jiāng xī háng 。chuán zhī tíng bó zài yáng zhōu shí ，yǔ yǒu rén yáng jì wēng （yán zhèng ）、zhōu xiǎn xiān yǒu cí zuò wǎng lái chàng hé 。zuò zhě zài nán guī zhī qián ，zài shān dōng 、hé běi děng dì qū cóng shì kàng jīn huó dòng ，dào guò yáng zhōu ，yòu dú dào yǒu rén shāng shí de cí zhāng ，xīn cháo péng pài ，suí xiě xià zhè yī shǒu fǔ jīn zhuī xī de hé yùn cí zuò 。yáng zhōu wéi dāng shí zhǎng jiāng běi àn jun1 shì zhòng zhèn 。shào xìng sān shí yī nián （1161nián ），jīn zhǔ wán yán liàng dà jǔ nán qīn ，yī dù zhàn lǐng yáng zhōu ，hòu bèi nán sòng yú yǔn wén lǜ bù zài cǎi shí jī yī zhàn jī kuì ，wán yán liàng yě wéi bù shǔ suǒ shā 。jià xuān guò cǐ ，fǔ jīn zhuī xī ，yǒu gǎn ér zuò cǐ cí 。

xiàng guān gǔ shī fèn lèi

háo fàng pài shī cí

xīn qì jí jiǎn jiè

xīn qì jí （gōng yuán 1140nián －1207nián ），nán sòng ài guó cí rén 。yuán zì tǎn fū ，gǎi zì yòu ān ，bié hào jià xuān ，hàn zú ，lì chéng （jīn shān dōng jì nán ）rén 。chū shēng shí ，zhōng yuán yǐ wéi jīn bīng suǒ zhàn 。21suì cān jiā kàng jīn yì jun1 ，bú jiǔ guī nán sòng 。lì rèn hú běi 、jiāng xī 、hú nán 、fú jiàn 、zhè dōng ān fǔ shǐ děng zhí 。yī shēng lì zhǔ kàng jīn 。xīn qì jí yì shù fēng gé duō yàng ，yǐ háo fàng wéi zhǔ ，céng shàng 《měi qín shí lùn 》yǔ 《jiǔ yì 》，tiáo chén zhàn shǒu zhī cè 。xiàn cún cí 600duō shǒu ，qí cí shū xiě lì tú huī fù guó jiā tǒng yī de ài guó rè qíng ，qīng sù zhuàng zhì nán chóu de bēi fèn ，duì dāng shí zhí zhèng zhě de qū rǔ qiú hé pō duō qiǎn zé ；yě yǒu bú shǎo yín yǒng zǔ guó hé shān de zuò pǐn 。tí cái guǎng kuò yòu shàn huà yòng qián rén diǎn gù rù cí ，fēng gé chén xióng háo mài yòu bú fá xì nì róu mèi zhī chù 。yóu yú yǔ dāng zhèng de zhǔ hé pài zhèng jiàn bú hé ，hòu bèi dàn hé luò zhí ，tuì yǐn ，gōng yuán 1207nián qiū ，xīn qì jí shì shì ，nián 68suì 。
※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。

作者介绍

辛弃疾

辛弃疾（1140─1207）初幼安，号稼轩，济南历城（今属山东）人。受学于亳州刘瞻，与党怀英为同舍生，号辛党。绍兴三十一年（1161），金兵南侵，中原起义军烽起。弃疾聚众二千，隶耿京为掌书记，奉表南归。高宗于建康召见，授右承务郎，任满。改广德军通判。乾道四年（1168），通判建康府，上《美芹十论》、《九议》，力主抗金并提出不少恢复失地的建议。乾道八年（1172）知滁州。淳熙元年（1174），辟江东安抚司参议官，迁仓部郎官，出为江西提点刑狱，调京西转运判官，差知江陵府兼湖北安抚，迁知隆兴府兼江西安抚。五年（1178），召为大理少卿，出为湖北转运副使，改湖南转运副使。又改知潭州兼湖南安抚使，创建飞虎军，雄镇一方，为江上诸军之冠，迁知隆兴府兼江西安抚。淳熙八年（1181）冬，台臣王蔺劾弃疾「用钱如泥沙，杀人如草芥」，落职，卜居上饶城北之带湖，筑室百楹，以稼名轩，自号稼轩居士，自是投闲置散凡十年。绍熙三年（1192），起为提点福建刑狱，次年，知福州兼福建安抚使。以谏官黄艾、谢深甫论列，丐祠归。所居带湖雪楼毁于火，徙铅山期思之瓜山下，家居瓢泉长达八年。嘉泰三年（1203），起知绍兴府兼浙东安抚使，于会稽创建秋风亭。四年，改知镇江府。开禧元年（1205），复以言者论列，奉祠归铅山。开禧三年，年六十八，葬铅山南十五里阳原山中。德祐元年（1275）追谥忠敏。平生以气节自负，功业自许，谋猷略远，然谗摈销沮，南归四十馀年间，大半皆废弃不用，故陈亮《辛稼轩画像赞》叹为「真鼠枉用，真虎不用」。其胸中古今，用资为词，激昂排宕，别开生面，不可一世。《宋史》有传。有《稼轩集》，又有《稼轩奏议》一卷，均佚。今人辑有《稼轩诗文钞存》。词有四卷本《稼轩词》及十二卷本《稼轩长短句》两种。《四库总目提要》云：「其词慷慨纵横，有不可一世之概，于倚声家为变调，而异军特起，能于翦红刻翠之外，屹然别立一宗，迄今不废。」其词抒写力图恢复国家统一的爱国热情，倾诉壮志难酬的悲愤，对南宋上层统治集团的屈辱投降进行揭露和批判；也有不少吟咏祖国河山的作品。艺术风格多样，而以豪放为主。热情洋溢，慷慨悲壮，笔力雄厚，与苏轼并称为「苏辛」。《破阵子·为陈同甫赋壮词以寄之》、《永遇乐·京口北固亭怀古》、《水龙吟·登建康赏心亭》、《菩萨蛮·书江西造口壁》等均有名。但部分作品也流露出抱负不能实现而产生的消极情绪。