《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意

作者:李斯 朝代:先秦
《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意原文

《谏逐客书》 李斯

臣闻吏议逐客,窃以为过矣。
昔穆公求士,西取由余于戎,东得百里奚于宛,迎蹇叔于宋,来邳豹、公孙支于晋。
此五子者,不产于秦,而穆公用之,并国二十,遂霸西戎。
孝公用商鞅之法,移风易俗,民以殷盛,国以富强,百姓乐用,诸侯亲服,获楚、魏之师,举地千里,至今治强。
惠王用张仪之计,拔三川之地,西并巴、蜀,北收上郡,南取汉中,包九夷,制鄢、郢,东据成皋之险,割膏腴之壤,遂散六国之纵,使之西面事秦,功施到今。
昭王得范雎,废穰侯,逐华阳,强公室,杜私门,蚕食诸侯,使秦成帝业。
此四君者,皆以客之功。
由此观之,客何负于秦哉!向使四君却客而不内,疏士而不用,是使国无富利之实,而秦无强大之名也。
今陛下致昆山之玉,有随和之宝,垂明月之珠,服太阿之剑,乘纤离之马,建翠凤之旗,树灵鼍之鼓。
此数宝者,秦不生一焉,而陛下说之,何也?必秦国之所生然后可,则是夜光之璧,不饰朝廷;犀象之器,不为玩好;郑、卫之女不充后宫,而骏良駃騠不实外厩,江南金锡不为用,西蜀丹青不为采。
所以饰后宫,充下陈,娱心意,说耳目者,必出于秦然后可,则是宛珠之簪,傅玑之珥,阿缟之衣,锦绣之饰不进于前,而随俗雅化,佳冶窈窕,赵女不立于侧也。
夫击瓮叩缶弹筝搏髀,而歌呼呜呜快耳者,真秦之声也;《郑》、《卫》、《桑间》,《韶》、《虞》、《武》、《象》者,异国之乐也。
今弃击瓮叩缶而就《郑》、《卫》,退弹筝而取《昭》、《虞》,若是者何也?快意当前,适观而已矣。
今取人则不然。
不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。
然则是所重者在乎色乐珠玉,而所轻者在乎人民也。
此非所以跨海内、制诸侯之术也。
臣闻地广者粟多,国大者人众,兵强则士勇。
是以泰山不让土壤,故能成其大;河海不择细流,故能就其深;王者不却众庶,故能明其德。
是以地无四方,民无异国,四时充美,鬼神降福,此五帝三王之所以无敌也。
今乃弃黔首以资敌国,却宾客以业诸侯,使天下之士退而不敢西向,裹足不入秦,此所谓“借寇兵而赍盗粮”者也。
夫物不产于秦,可宝者多;士不产于秦,而愿忠者众。
今逐客以资敌国,损民以益雠,内自虚而外树怨于诸侯,求国无危,不可得也。
(泰山 一作:太山)
分类: 古文观止公文

作者简介(李斯)

李斯头像

李斯(约前280年-前208年),秦朝丞相,河南驻马店上蔡县人,中国历史上著名的政治家、文学家和书法家,千古一相。李斯协助秦始皇统一天下;秦统一之后,李斯参与制定了秦朝的法律和完善了秦朝的制度,力排众议主张实行郡县制、废除分封制,提出并且主持了文字、车轨、货币、度量衡的统一。李斯政治主张的实施对中国和世界产生了深远的影响,奠定了中国两千多年政治制度的基本格局。李斯贡献巨大,但是害死了韩非和被赵高所逼把胡亥推上了皇位,后被赵高所害。

谏逐客书翻译及注释

翻译
  我听说官吏在商议驱逐客卿这件事,私下里认为是错误的。
  从前秦穆公寻求贤士,西边从西戎取得由余,东边从宛地得到百里奚,又从宋国迎来蹇叔,还从晋国招来丕豹、公孙支。这五位贤人,不生在秦国,而秦穆公重用他们,吞并国家二十多个,于是称霸西戎。秦孝公采用商鞅的新法,移风易俗,人民因此殷实,国家因此富强,百姓乐意为国效力,诸侯亲附归服,战胜楚国、魏国的军队,攻取土地上千里,至今政治安定,国力强盛。秦惠王采纳张仪的计策,攻下三川地区,西进兼并巴、蜀两国,北上收得上郡,南下攻取汉中,席卷九夷各部,控制鄢、郢之地,东面占据成皋天险,割取肥田沃土,于是拆散六国的合纵同盟,使他们朝西事奉秦国,功烈延续到今天。昭王得到范雎,废黜穰侯,驱逐华阳君,加强·巩固了王室的权力,堵塞了权贵垄断政治的局面,蚕食诸侯领土,使秦国成就帝王大业。这四位君主,都依靠了客卿的功劳。由此看来,客卿哪有什么对不住秦国的地方呢!倘若四位君主拒绝远客而不予接纳,疏远贤士而不加任用,这就会使国家没有丰厚的实力,而让秦国没有强大的名声了。
  陛下罗致昆山的美玉,宫中有随侯之珠,和氏之璧,衣饰上缀着光如明月的宝珠,身上佩带着太阿宝剑,乘坐的是名贵的纤离马,树立的是以翠凤羽毛为饰的旗子,陈设的是蒙着灵鼍之皮的好鼓。这些宝贵之物,没有一种是秦国产的,而陛下却很喜欢它们,这是为什么呢?如果一定要是秦国出产的才许可采用,那么这种夜光宝玉,决不会成为秦廷的装饰;犀角、象牙雕成的器物,也不会成为陛下的玩好之物;郑、卫二地能歌善舞的女子,也不会填满陛下的后宫;北方的名骥良马,决不会充实到陛下的马房;江南的金锡不会为陛下所用,西蜀的丹青也不会作为彩饰。用以装饰后宫、广充侍妾、爽心快意、悦入耳目的所有这些都要是秦国生长、生产的然后才可用的话,那么点缀有珠宝的簪子,耳上的玉坠,丝织的衣服,锦绣的装饰,就都不会进献到陛下面前;那些闲雅变化而能随俗推移的妖冶美好的佳丽,也不会立于陛下的身旁。那敲击瓦器,拍髀弹筝,乌乌呀呀地歌唱,能快人耳目的,确真是秦国的地道音乐了;那郑、卫桑间的歌声,《韶虞》《武象》等乐曲,可算是外国的音乐了。如今陛下却抛弃了秦国地道的敲击瓦器的音乐,而取用郑、卫淫靡悦耳之音,不要秦筝而要《韶虞》,这是为什么呢?难道不是因为外国音乐可以快意,可以满足耳目官能的需要么?可陛下对用人却不是这样,不问是否可用,不管是非曲直,凡不是秦国的就要离开,凡是客卿都要驱逐。这样做就说明,陛下所看重的,只在珠玉声色方面;而所轻视的,却是人民士众。这不是能用来驾驭天下,制服诸侯的方法啊!
  我听说田地广就粮食多,国家大就人口众,武器精良将士就骁勇。因此,泰山不拒绝泥土,所以能成就它的高大;江河湖海不舍弃细流,所以能成就它的深邃;有志建立王业的人不嫌弃民众,所以能彰明他的德行。因此,土地不分东西南北,百姓不论异国它邦,那样便会一年四季富裕美好,天地鬼神降赐福运,这就是五帝、三王无可匹敌的缘故。抛弃百姓使之去帮助敌国,拒绝宾客使之去事奉诸侯,使天下的贤士退却而不敢西进,裹足止步不入秦国,这就叫做“借武器给敌寇,送粮食给盗贼”啊。
  物品中不出产在秦国,而宝贵的却很多;贤士中不出生于秦,愿意效忠的很多。如今驱逐宾客来资助敌国,减损百姓来充实对手,内部自己造成空虚而外部在诸侯中构筑怨恨,那要谋求国家没有危难,是不可能的啊。

注释
(1)“由余”,亦作“繇余”,戎王的臣子,是晋人的后裔。穆公屡次使人设法招致他归秦,以客礼待之。入秦后,受到秦穆公重用,帮助秦国攻灭西戎众多小国,称霸西戎。“戎”,古代中原人多称西方少数部族为戎。此指秦国西北部的西戎,活动范围约在今陕西西南、甘肃东部、宁夏南部一带。
(2)“百里奚”,原为虞国大夫。晋灭虞被俘,后作为秦穆公夫人的陪嫁臣妾之一送往秦国。逃亡到宛,被楚人所执。秦穆公用五张黑公羊皮赎出,用上大夫,故称“五羖大夫”。是辅佐秦穆公称霸的重臣。“宛”(yuān),楚国邑名,在今河南南阳市。
(3)“蹇(jiǎn)叔”,百里奚的好友,经百里奚推荐,秦穆公把他从宋国请来,委任为上大夫。百里奚对穆公说:“臣不及臣友蹇叔,蹇叔贤而世莫知”。“宋”,国名,或称“商”、“殷”,子姓,始封君为商纣王庶兄微子启,西周初周公平定武庚叛乱后将商旧都周围地区封给微子启,都于商丘(今河南商丘县南),约有今河南东南部及所邻山东、江苏、安徽接界之地。公元前三世纪中叶,大臣剔成肸(即司城子罕)逐杀宋桓侯,戴氏代宋。公元前286年被齐国所灭。
(4)“邳豹”,晋国大夫邳郑之子,邳郑被晋惠公杀死后,邳豹投奔秦国,秦穆公任为大夫。“公孙支”,“支”或作“枝”,字子桑,秦人,曾游晋,后返秦任大夫。“晋”,国名,姬姓,始封君为周成王之弟叔虞,建都于唐(今陕西翼城县西),约有今山西西南部之地。春秋时,晋献公迁都于绛,亦称“翼”(今山西翼城县东南),陆续攻灭周围小国;晋文公成为继齐桓公之后的霸主;晋景公迁都新田(今山西侯马市西),亦称“新绛”,兼并赤狄,疆域扩展到今山西大部、河北西南部、河南北部和陕西一角。春秋后期,公室衰微,六卿强大。战国初,被执政的韩、赵、魏三家所瓜分。公元前369年,最后一位国君晋桓公被废为庶人,国灭祀绝。
(5)“产”,生,出生。“并”,吞并。
(6)“并国二十,遂霸西戎”,《秦本纪》云秦缪公”益国十二,开地千里,遂霸西戎”。这里的“二十”当是约数。
(7)“孝公”,即秦孝公。“商鞅”,卫国公族,氏公孙,亦称公孙鞅,初为魏相公叔座家臣,公叔座死后入秦,受到秦孝公重用,任左庶长、大良造,因功封于商(今山西商县东南)十五邑,号称商君。于公元前356年和前350年两次实行变法,奠定秦国富强的基础。公元前338年,秦孝公去世,被车裂身死。
(8)“殷”,多,众多。“殷盛”,指百姓众多而且富裕。
(9)“魏”,国名,始封君魏文侯,系晋国大夫毕万后裔,于公元前403年与韩景侯、赵烈侯联合瓜分晋国,被周威烈王封为诸侯,建都安邑(今山西夏县西北)。魏文侯任用李悝改革内政,成为强国。梁惠王时迁都大梁(今河南开封市),因亦称”梁”。后国势衰败,公元前225年被秦国所灭。“获楚、魏之师”,指战胜楚国、魏国的军队。公元前340年,商鞅设计诱杀魏军主将公子昂,大败魏军。同年又与楚战,战况不详,据此,当也是秦军获胜。
(10)“惠王”,即秦惠王,名驷,秦孝公之子,公元前337年至前311年在位。于公元前325年称王。“张仪”,魏人,秦惠王时数次任秦相,鼓吹“连横”,游说各国诸侯事奉秦国,辅佐秦惠文君称王,封武信君。秦武王即位,入魏为相。于公元前310年去世。此句以下诸事,并非都是张仪之计,因为张仪曾经作为宰相,就把功劳归功到他身上了。
(11)“三川之地”,指黄河、雒水、伊水三川之地,在今河南西北部黄河以南的洛水、伊水流域。韩宣王在此设三川郡。公元前308年秦武王派兵攻取三川大县宜阳(今河南宜阳县西)。公元前249年秦灭东周,取得韩三川全郡,重设三川郡。
(12)“巴”,国名,周武王灭商后被封为子国,称巴子国,在今四川东部、湖北西部一带。战国中期建都于巴(今四川重庆节)。公元前316年秦惠王派张仪、司马错等领兵攻灭巴国,在其地设置巴郡。“蜀”,国名,周武王时曾参加灭商的盟会,有今四川中部偏西地区。战国中期建都于成都(今四川成都市)。公元前316年秦惠文王派张仪、司马错等领兵灭蜀,在其地设置蜀郡。
(13)“上郡”,郡名,本来是楚地,在现在的陕西的榆林。魏文侯时置,辖境有今陕西洛河以东,黄梁河以北,东北到子长县、延安市一带。公元前328年魏割上郡十五县给秦,前312年又将整个上郡献秦。秦国于公元前304年于此设置上郡。
(14)“汉中”,郡名,在现在的陕西汉中。楚怀王时置,辖境有陕西东南和湖北西北的汉水流域。公元前312年,被秦将魏章领兵攻取,秦于此重置汉中郡。
(15)“包”,这里有并吞的意思。“九夷”,此指楚国境内西北部的少数部族,在今陕西、湖北、四川三省交界地区。
(16)“鄢”,音yān,楚国别都,在今湖北宜城县东南。春秋时楚惠王曾都于此。“郢”(yǐng),楚国都城,在今湖北江陵市西北纪南城。公元前279年秦将白起攻取鄢,翌年又攻取郢。
(17)“成皋”,邑名,在今河南荥阳县汜水镇,地势险要,是著名的军事重地。春秋时属郑国称虎牢,公元前375年韩国灭郑属韩,公元前249年被秦军攻取。
(18)“六国”,韩、魏、燕、赵、齐、楚。“施”,音yì,蔓延,延续。
(19)“昭王”,即秦昭王,名稷,一作侧或则,秦惠王之子,秦武王异母弟,公元前306年至前251年在位。“范雎jū”,一作“范且”,亦称范叔,魏人,入秦后改名张禄,受到秦昭王信任,为秦相,对内力主废除外戚专权,对外采取远交近攻策略,封于应(今河南宝丰县西南),亦称应侯,死于公元前255年。
(20)“穰”,音ráng。“穰侯”,即魏冉,楚人后裔,秦昭王母宣太后之异父弟,秦武王去世,拥立秦昭王,任将军,多次为相,受封于穰(今河南邓县),故称穰侯,后又加封陶(今山东定陶县西北)。因秦昭王听用范雎之言,被免去相职,终老于陶。
(21)“华阳”,即华阳君芈戎,楚昭王母宣太后之同父弟,曾任将军等职,与魏冉同掌国政,先受封于华阳(今河南新郑县北),故称华阳君,后封于新城(今河南密县东南),故又称新城君。公元前266年,与魏冉同被免职遣归封地。
(22)“蚕食”,比喻像蚕吃桑叶那样逐渐吞食侵占。
(23)“向使”,假使,倘若。“内”,同“纳”,接纳。
(24)“陛下”,对帝王的尊称,“致”,求得,收罗。“昆山”,即昆仑山。
(25)“随、和之宝”,即所谓“随侯珠”和“和氏璧”,传说中春秋时随侯所得的夜明珠和楚人卞和来得的美玉。
(26)“明月”,宝珠名。
(27)“太阿(ē)”,亦称“泰阿”,宝剑名,相传为春秋著名工匠欧冶子、干将所铸。
(28)“纤离”,骏马名。
(29)“翠凤之旗”,用翠凤羽毛作为装饰的旗帜。
(30)“鼍”(tuó)亦称扬子鳄,俗称猪婆龙,皮可蒙鼓。
(31)“说”,通“悦”,喜悦,喜爱。
(32)“犀象之器”,指用犀牛角和象牙制成的器具。
(33)“郑”,国名,姬姓,始封君为周宣王弟友,公元前806年分封于郑(今陕西华县东)。春秋时建都新郑(今河南新郑县),有今河南中部之地,公元的375年被韩国所灭。“卫”,国名,姬姓,始封君为周武王弟康叔,初都朝歌(今河南淇县),后迁都楚丘(今河南滑县)、帝丘(今河南濮阳县),有今河南北部、山东西部之地。公元前254年被魏国所灭。“郑、卫之女”,此时郑、卫已亡,当指郑、卫故地的女子。“后宫”,嫔妃所居的宫室,也可用作嫔妃的代称。
(34)“駃騠”,音jué tí,骏马名。“外厩(jiù)”,宫外的马圈。
(35)“江南”,长江以南地区。此指长江以南的楚地,素以出产金、锡著名。
(36)“丹”,丹砂,可以制成红色颜料。“青”,青,可以制成青黑色颜料。“西蜀丹青”,蜀地素以出产丹青矿石出名。“采”,彩色,彩绘。
(37)“下陈”,殿堂下陈放礼器、站立傧从的地方。“充下陈”,此泛指将财物、美女充买府库后宫。
(38)“宛”,宛转,缠绕。”宛珠之簪”,缀绕珍珠的发簪。或以“宛”为地名,指用宛(今河南南阳市)地出产的珍珠所作装饰的发簪。
(39)“傅”,附着,镶嵌。“玑”,不圆的珠子。此泛指珠子。“珥”,音er,耳饰。
(40)“阿”,细缯,一种轻细的丝织物。或以“阿”为地名,指齐国东阿(今山东东阿县)。
(41)“缟”,音gǎo,未经染色的绢。
(42)“随俗雅化”,随合时俗而雅致不凡。“佳”,美好,美丽。“冶”,妖冶,艳丽。“窈窕”,音yǎo tiǎo,美好的样子。“赵”,国名,始封君赵烈侯,系晋国大夫赵衰后裔,于公元前403年与魏文侯、韩景侯联合瓜分晋国,被周威烈王封为诸侯,建都晋阳(今山西太原市东南),有今山西中部、陕西东北角、河北西南部。公元前三八六年迁都邯郸(今河北邯郸市)。公元前二二二年被秦国所灭。古人多以燕、赵为出美女之地。
(43)“瓮”,音wèng,陶制的容器,古人用米打水。“缶”,音fǒu,一种口小腹大的陶器。秦人将瓮、缶作为打击乐器。“搏”,击打,拍打。“髀”,音bì,大腿。“搏髀”,拍打大腿,以此掌握音乐唱歌的节奏。
(44)“《郑》”,指郑国故地的音乐。“《卫》”,指卫国故地的音乐。“《桑间》”,桑间为卫国濮水边上地名,在今河南濮阳县南,有男女聚会唱歌的风俗。此指桑间的音乐,即本书《乐书》的“桑间濮上之音”。“《昭》”,通“韶”,《史记集解》引徐广曰:“昭,一作‘韶’。”歌颂虞舜的舞乐。”《虞》”,按《史记会注考证校补》引南化本、枫山本、三条本等作“护”,当为歌颂商汤的舞乐。“《武》”,歌颂周武王的舞乐。“《象》”,歌颂周文王的舞乐。
(45)“太山”,即泰山。“让”,辞让,拒绝。
(46)“择”,舍弃,抛弃。细流,小水。
(47)“却”,推却,拒绝。
(48)“五帝”,指黄帝、颛顼、帝喾、尧、舜。“三王”,指夏、商、周三代开国君主,即夏禹、商汤、周文王和周武王。
(49)“黔首”,无爵平民不能服冠,只能以黑巾裹头,故称黔首。此泛指百姓。秦始皇统一六国后正式称百姓为黔首。《史记·秦始皇本纪》载:二十六年,“更名民曰黔首”。“资”,资助,供给。
(50)“业”,从业,从事,事奉。
(51)“赍”(jī)送,送给。这句是说,把武器粮食供给寇盗。
(52)“益”,增益,增多。“雠”,通“仇”,仇敌。减少该国的人口而增加敌国的人力。
(53)“外树怨于诸侯”,指宾客被驱逐出外必投奔其它诸侯,从而构树新怨。

谏逐客书赏析

  《谏逐客书》是李斯给秦王的一个奏章。这件事是在秦王赢政十年。秦国宗室贵族借韩国派水工修灌溉渠,阴谋消耗秦的国力,谏秦皇下令驱逐一切客卿。秦王读了李斯这一奏章,取消了逐客令。可见本文说服力之强。
  作者先谈历史,以穆公、孝公、惠王、昭王四位国君召士纳贤为例,强调重用客卿之重要。接着再谈现实,作者列举秦王的爱好,诸如昆山之玉,随和之宝,明月之珠,以及所佩太阿剑,所乘之纤离之马等等,都是来自诸侯各国。

实效性
  首先是《谏逐客书》具有明显的实效性。实效,就是要讲求实用,注重效果,这就涉及到公文的目的及功能。公文不像艺文那样,优游浸渍,潜移默化,以美感人,公文乃是“政事之先务”,它的目的是为了完成特定的公务,它的功能是可以解决实际的问题。从本质上说公文是一种实用性程式性的文书,以此区别于一般的文章或文学作品。公文所产生的客观效果是衡量公文实用性大小的一个重要尺度。所以公文撰制时必须事先预计效果,办理时讲究效率,客观上注重功效。徐望之《公牍通论》指出:“事前体察周详,令出务求实效。”这说的是下行公文。上行公文也要做到“下情不壅于上闻,谋事惟期其必达”。一篇公文,如果实用性不大,效果不显著,就很难说是上乘之作。因此,实效性显著,应是好公文的重要条件。以此看来《,谏逐客书》正是具有实效性显著的特点。这篇公文最成功之处就在于,该文一上秦王,就达到预期的目的,收到满意的效果。司马迁在《李斯列传》中曾这样叙述过李斯上书的前因后果:“秦王拜斯为客卿。会韩人郑国来间秦,以作注溉渠,已而觉。秦宗室大臣皆言秦王曰:‘诸侯人来事秦者,大抵为其主游间于秦耳。请一切逐客。’李斯议亦在逐中。斯乃上书曰:“秦王乃除逐客之令,复李斯官,卒用其计谋。”当时秦王的逐客令已下,李斯也在被逐之列,而凭此上书,竟能使秦王收回成命,由逐客变为留客、用客、重客,这就不能不承认《谏逐客书》发挥了巨大的作用,公文的实效性在这里得到了最充分的体现。

论断典范
  其次,《谏逐客书》在“对事的论断”方面堪称典范。笔者以为“对事的论断”应视为公文的一个重要特征。事是公文的内容,论断是对公文内容的表达方式。“对事的论断”体现了公文的内容与形式的统一。显然,公文须有事,刘勰所说“言事于主”、“指事造实”,徐望之所说“谋事惟期其必达”、“尚实事不尚虚文”,都指出公文的内容就是事,因为公文就是办实事的。但是公文在表达事时,不必对其来龙去脉进行具体的叙述,往往是高度概括,或者点到为止。公文对于事,主要是用“论断”的方法。正如《公牍通论》所述,“陈言论事”、“公文本质,重论断”。论断是个合成词,包含论和断两个方面。断,判断、决断之谓,对事的是非、得失、功过等表示肯定或否定的态度,对事的实施提出一定的办法。论是论事理,要受文者承办事务,必须把事理论说明白。简言之,断就是要办什么事,论就是办这事的理由。论是断的前提,如果不把事理论清说透,断就会成为无源之水,无本之木,缺乏说服力。在古代公文中,由于文种不同,对事论断的情况也有差别,如下行的君命文种,比较偏重于断,凡戒敕、废立、告谕、政令等,都显示独断的至高权威,而上行文种的章、奏、表、议等则较侧重于论(当然也应有断),凡谏说、劝请、陈乞、弹劾、执异等,本身就需要有充分的理由,不论说何以达其目的。况且上奏文种面对的是国君这个特殊对象,更要情至理足。《谏逐客书》在这一点上,具有非常鲜明的特色。全文的断就是开头一句话:“臣闻吏议逐客,窃以为过矣。”希望通过这一判断成立,使秦王接受,并收回成命,不要逐。为此在下文展开了有力的论说。开头这一断语的
  特点是,在客卿已被逐的紧急情势下(《史记集解·新序》:“斯在逐中,道上上谏书。”),用非常警醒而委婉的言辞开宗明义,起句发意振聋发聩。本文尤具特色的更在其论的部分,对事理的论说充分深刻,令人信服。这里有必要指出两点,其一是用重笔浓墨,铺张排比,列举事例。如文中铺排了四君用客的大量事实,铺陈了秦王所喜爱的大量生活享用,由于事例充实,铺垫充足,加强了与下文的对比,因而得出的结论极其有力。而这些事例都有所依傍,且经过精心选择,因而显得可靠典型。从铺排的技巧来说,排比句接踵联翩,文意饱满,文气流畅,文势充沛,极有感染力。其二,在论证上的特点是正反并反复对比,层层深化。如在论证的首层,四君用客(实笔) 与“却客不内”(虚笔) 的对比,首层四君用客与次层秦王轻客的对比,次层重物与轻人的对比,处处在对比之中显示逐客之谬误。全文在逻辑关系上是步步推进,层层深化。时间上由远到近,推移有序:先言古代,次论现实,再次言及未来。在言及逐客的危害时,程度上由轻到重,步步升级:先说如果没有客卿,秦国就不会“富利”和“强大”;接着说“非秦者去,为客者逐”,“此非所以跨海内、制诸侯之术”,直接落到统一天下这个关键问题,比上层更切近要害;再说弃
  黔首、却宾客,是所谓“藉寇兵而赍盗粮”,资助了敌人削弱了自己,对秦国的不利更严重些;最后指出“今逐客以资敌国、损民以益仇,内自虚而外树怨于诸侯,求国无危,不可得也。”不仅不能统一天下,而且有亡国的危险,把逐客的危害引申到极点。这种由轻到重、步步推进的说理过程,避免一开始就突兀冲撞,造成相反结果,它符合人的心理接受规律。

针对性
  再者《,谏逐客书》具有很强的针对性。公文的针对性一方面是指每件公文都是针对某一具体的事务而发,另方面也指公文具有比较具体的的受文对象,受文者具有确定性。周知性的公文读者面较宽,但也有一定的范围;下行文受文的面相对说要窄一些,在现代的公文中有的还规定了阅读传达范围;上行文一般是给一个上级机关,受文对象很具体。古代的上奏文种是专门给君主的,对象最明确。公文写作时都视受文者的不同情况进行斟酌,有的放矢。《谏逐客书》的针对性,从内容上来说,是对着逐客这事而发,全文紧紧扣住逐客以论说其错误。文章这样处理很高明,因这逐客的起因是韩国人郑国劝秦王修筑一条灌溉渠,其目的是企图以浩大的工程耗费秦国的财力,使之不能对外用兵,如果就此事进行辩解,显然是没有道理的。李斯避开这个起因不谈,只抓住逐客对秦不利来论说,完全从秦国的利益着眼,这就容易使秦王接受。另外,李斯当时也无辜受牵连,但他在上书中片言不涉及自己,这样完全符合公文的本质要求,徐望之说:“公文本质之可贵,贵在一字一句皆从民生国计上着想。”针对逐客对秦不利来论说,正是从国计民生着想的体现。
  《谏逐客书》的针对性,还表现在针对特定的受文者来采取谏说的策略。李斯上书是给秦王政这个具体的人看的,如果不熟悉这个人,不揣摩这个人的愿望、想法,不去迎合他的心理需求,那就很容易碰壁。对这个问题,刘勰有中肯的评价:“烦(顺) 情入机动言中务,虽批逆鳞而功成计合,此上出之喜说者也。”顺着秦王的感情、心理,引到统一六国的关键问题,符合主要任务的需要。当时秦王的最大欲望是兼并天下,凡是违反这一欲望,就难以立足,凡是利于达到这一欲望,就容易被接受。李斯紧紧抓住秦王的这一心理,把秦国的霸业作为整篇谏书的灵魂,贯串始终。在论说的首层以秦王政的祖先重用客卿造成“霸西戎”、“治强”、“散六国之从”、“蚕食诸侯”、“使秦成帝业”等成就去耸动秦王;在论说的次层则把用客卿提到“跨海内,制诸侯之术”的高度;再接着以古代五帝三王“不却众庶”无敌天下去打动秦王。总之,每个层次都反复论述这样一个根本的利害关系:纳客就能统一天下,逐客就有亡国危险。以利劝之,以害怵之,这就紧紧抓住了秦王的心,深深击中其要害,使秦王顺理成章地接纳其意见,并收回逐客令,达到了上书的目的。
  以上论述了《谏逐客书》是如何有针对性地、成功地对逐客之事加以论断,使该公文收到了显著的实效。实效性、针对性、对事加以论断,这三个特征在文中体现最为突出。当然,该文还有个别其他的公文特征,像当时李斯已在被逐之中,写这篇上书必须十分注意时效,除了“道上上谏书”急就此文之外,在写法上开头单刀直入,指出逐客之错,使秦王为之震动。可见首句发意、开门见山,既为当时紧急情势决定,也是公文时效性的要求。

《谏逐客书》李斯 拼音读音参考

jiàn zhú kè shū
谏逐客书

chén wén lì yì zhú kè, qiè yǐ wéi guò yǐ.
臣闻吏议逐客,窃以为过矣。
xī mù gōng qiú shì, xī qǔ yóu yú yú róng, dōng dé bǎi lǐ xī yú wǎn, yíng jiǎn shū yú sòng, lái pī bào gōng sūn zhī yú jìn.
昔穆公求士,西取由余于戎,东得百里奚于宛,迎蹇叔于宋,来邳豹、公孙支于晋。
cǐ wǔ zǐ zhě, bù chǎn yú qín, ér mù gōng yòng zhī, bìng guó èr shí, suì bà xī róng.
此五子者,不产于秦,而穆公用之,并国二十,遂霸西戎。
xiào gōng yòng shāng yāng zhī fǎ, yí fēng yì sú, mín yǐ yīn shèng, guó yǐ fù qiáng, bǎi xìng lè yòng, zhū hóu qīn fú, huò chǔ wèi zhī shī, jǔ dì qiān lǐ, zhì jīn zhì qiáng.
孝公用商鞅之法,移风易俗,民以殷盛,国以富强,百姓乐用,诸侯亲服,获楚、魏之师,举地千里,至今治强。
huì wáng yòng zhāng yí zhī jì, bá sān chuān zhī dì, xī bìng bā shǔ, běi shōu shàng jùn, nán qǔ hàn zhōng, bāo jiǔ yí, zhì yān yǐng, dōng jù chéng gāo zhī xiǎn, gē gāo yú zhī rǎng, suì sàn liù guó zhī zòng, shǐ zhī xī miàn shì qín, gōng shī dào jīn.
惠王用张仪之计,拔三川之地,西并巴、蜀,北收上郡,南取汉中,包九夷,制鄢、郢,东据成皋之险,割膏腴之壤,遂散六国之纵,使之西面事秦,功施到今。
zhāo wáng dé fàn jū, fèi ráng hóu, zhú huá yáng, qiáng gōng shì, dù sī mén, cán shí zhū hóu, shǐ qín chéng dì yè.
昭王得范雎,废穰侯,逐华阳,强公室,杜私门,蚕食诸侯,使秦成帝业。
cǐ sì jūn zhě, jiē yǐ kè zhī gōng.
此四君者,皆以客之功。
yóu cǐ guān zhī, kè hé fù yú qín zāi! xiàng shǐ sì jūn què kè ér bù nèi, shū shì ér bù yòng, shì shǐ guó wú fù lì zhī shí, ér qín wú qiáng dà zhī míng yě.
由此观之,客何负于秦哉!向使四君却客而不内,疏士而不用,是使国无富利之实,而秦无强大之名也。
jīn bì xià zhì kūn shān zhī yù, yǒu suí hé zhī bǎo, chuí míng yuè zhī zhū, fú tài ē zhī jiàn, chéng xiān lí zhī mǎ, jiàn cuì fèng zhī qí, shù líng tuó zhī gǔ.
今陛下致昆山之玉,有随和之宝,垂明月之珠,服太阿之剑,乘纤离之马,建翠凤之旗,树灵鼍之鼓。
cǐ shù bǎo zhě, qín bù shēng yī yān, ér bì xià shuō zhī, hé yě? bì qín guó zhī suǒ shēng rán hòu kě, zé shì yè guāng zhī bì, bù shì cháo tíng xī xiàng zhī qì, bù wéi wán hǎo zhèng wèi zhī nǚ bù chōng hòu gōng, ér jùn liáng jué tí bù shí wài jiù, jiāng nán jīn xī bù wéi yòng, xī shǔ dān qīng bù wéi cǎi.
此数宝者,秦不生一焉,而陛下说之,何也?必秦国之所生然后可,则是夜光之璧,不饰朝廷;犀象之器,不为玩好;郑、卫之女不充后宫,而骏良駃騠不实外厩,江南金锡不为用,西蜀丹青不为采。
suǒ yǐ shì hòu gōng, chōng xià chén, yú xīn yì, shuō ěr mù zhě, bì chū yú qín rán hòu kě, zé shì wǎn zhū zhī zān, fù jī zhī ěr, ā gǎo zhī yī, jǐn xiù zhī shì bù jìn yú qián, ér suí sú yǎ huà, jiā yě yǎo tiǎo, zhào nǚ bù lì yú cè yě.
所以饰后宫,充下陈,娱心意,说耳目者,必出于秦然后可,则是宛珠之簪,傅玑之珥,阿缟之衣,锦绣之饰不进于前,而随俗雅化,佳冶窈窕,赵女不立于侧也。
fū jī wèng kòu fǒu dàn zhēng bó bì, ér gē hū wū wū kuài ěr zhě, zhēn qín zhī shēng yě zhèng wèi sāng jiān, sháo yú wǔ xiàng zhě, yì guó zhī lè yě.
夫击瓮叩缶弹筝搏髀,而歌呼呜呜快耳者,真秦之声也;《郑》、《卫》、《桑间》,《韶》、《虞》、《武》、《象》者,异国之乐也。
jīn qì jī wèng kòu fǒu ér jiù zhèng wèi, tuì dàn zhēng ér qǔ zhāo yú, ruò shì zhě hé yě? kuài yì dāng qián, shì guān ér yǐ yǐ.
今弃击瓮叩缶而就《郑》、《卫》,退弹筝而取《昭》、《虞》,若是者何也?快意当前,适观而已矣。
jīn qǔ rén zé bù rán.
今取人则不然。
bù wèn kě fǒu, bù lùn qū zhí, fēi qín zhě qù, wèi kè zhě zhú.
不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。
rán zé shì suǒ zhòng zhě zài hu sè lè zhū yù, ér suǒ qīng zhě zài hu rén mín yě.
然则是所重者在乎色乐珠玉,而所轻者在乎人民也。
cǐ fēi suǒ yǐ kuà hǎi nèi zhì zhū hóu zhī shù yě.
此非所以跨海内、制诸侯之术也。
chén wén dì guǎng zhě sù duō, guó dà zhě rén zhòng, bīng qiáng zé shì yǒng.
臣闻地广者粟多,国大者人众,兵强则士勇。
shì yǐ tài shān bù ràng tǔ rǎng, gù néng chéng qí dà hé hǎi bù zé xì liú, gù néng jiù qí shēn wáng zhě bù què zhòng shù, gù néng míng qí dé.
是以泰山不让土壤,故能成其大;河海不择细流,故能就其深;王者不却众庶,故能明其德。
shì yǐ dì wú sì fāng, mín wú yì guó, sì shí chōng měi, guǐ shén jiàng fú, cǐ wǔ dì sān wáng zhī suǒ yǐ wú dí yě.
是以地无四方,民无异国,四时充美,鬼神降福,此五帝三王之所以无敌也。
jīn nǎi qì qián shǒu yǐ zī dí guó, què bīn kè yǐ yè zhū hóu, shǐ tiān xià zhī shì tuì ér bù gǎn xī xiàng, guǒ zú bù rù qín, cǐ suǒ wèi" jiè kòu bīng ér jī dào liáng" zhě yě.
今乃弃黔首以资敌国,却宾客以业诸侯,使天下之士退而不敢西向,裹足不入秦,此所谓“借寇兵而赍盗粮”者也。
fū wù bù chǎn yú qín, kě bǎo zhě duō shì bù chǎn yú qín, ér yuàn zhōng zhě zhòng.
夫物不产于秦,可宝者多;士不产于秦,而愿忠者众。
jīn zhú kè yǐ zī dí guó, sǔn mín yǐ yì chóu, nèi zì xū ér wài shù yuàn yú zhū hóu, qiú guó wú wēi, bù kě de yě.
今逐客以资敌国,损民以益雠,内自虚而外树怨于诸侯,求国无危,不可得也。
tài shān yī zuò: tài shān
(泰山 一作:太山)

《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意拼音解读

《jiàn zhú kè shū 》 lǐ sī

chén wén lì yì zhú kè ,qiè yǐ wéi guò yǐ 。
xī mù gōng qiú shì ,xī qǔ yóu yú yú róng ,dōng dé bǎi lǐ xī yú wǎn ,yíng jiǎn shū yú sòng ,lái pī bào 、gōng sūn zhī yú jìn 。
cǐ wǔ zǐ zhě ,bú chǎn yú qín ,ér mù gōng yòng zhī ,bìng guó èr shí ,suí bà xī róng 。
xiào gōng yòng shāng yāng zhī fǎ ,yí fēng yì sú ,mín yǐ yīn shèng ,guó yǐ fù qiáng ,bǎi xìng lè yòng ,zhū hóu qīn fú ,huò chǔ 、wèi zhī shī ,jǔ dì qiān lǐ ,zhì jīn zhì qiáng 。
huì wáng yòng zhāng yí zhī jì ,bá sān chuān zhī dì ,xī bìng bā 、shǔ ,běi shōu shàng jun4 ,nán qǔ hàn zhōng ,bāo jiǔ yí ,zhì yān 、yǐng ,dōng jù chéng gāo zhī xiǎn ,gē gāo yú zhī rǎng ,suí sàn liù guó zhī zòng ,shǐ zhī xī miàn shì qín ,gōng shī dào jīn 。
zhāo wáng dé fàn jū ,fèi ráng hóu ,zhú huá yáng ,qiáng gōng shì ,dù sī mén ,cán shí zhū hóu ,shǐ qín chéng dì yè 。
cǐ sì jun1 zhě ,jiē yǐ kè zhī gōng 。
yóu cǐ guān zhī ,kè hé fù yú qín zāi !xiàng shǐ sì jun1 què kè ér bú nèi ,shū shì ér bú yòng ,shì shǐ guó wú fù lì zhī shí ,ér qín wú qiáng dà zhī míng yě 。
jīn bì xià zhì kūn shān zhī yù ,yǒu suí hé zhī bǎo ,chuí míng yuè zhī zhū ,fú tài ā zhī jiàn ,chéng xiān lí zhī mǎ ,jiàn cuì fèng zhī qí ,shù líng tuó zhī gǔ 。
cǐ shù bǎo zhě ,qín bú shēng yī yān ,ér bì xià shuō zhī ,hé yě ?bì qín guó zhī suǒ shēng rán hòu kě ,zé shì yè guāng zhī bì ,bú shì cháo tíng ;xī xiàng zhī qì ,bú wéi wán hǎo ;zhèng 、wèi zhī nǚ bú chōng hòu gōng ,ér jun4 liáng kuài tí bú shí wài jiù ,jiāng nán jīn xī bú wéi yòng ,xī shǔ dān qīng bú wéi cǎi 。
suǒ yǐ shì hòu gōng ,chōng xià chén ,yú xīn yì ,shuō ěr mù zhě ,bì chū yú qín rán hòu kě ,zé shì wǎn zhū zhī zān ,fù jī zhī ěr ,ā gǎo zhī yī ,jǐn xiù zhī shì bú jìn yú qián ,ér suí sú yǎ huà ,jiā yě yǎo tiǎo ,zhào nǚ bú lì yú cè yě 。
fū jī wèng kòu fǒu dàn zhēng bó bì ,ér gē hū wū wū kuài ěr zhě ,zhēn qín zhī shēng yě ;《zhèng 》、《wèi 》、《sāng jiān 》,《sháo 》、《yú 》、《wǔ 》、《xiàng 》zhě ,yì guó zhī lè yě 。
jīn qì jī wèng kòu fǒu ér jiù 《zhèng 》、《wèi 》,tuì dàn zhēng ér qǔ 《zhāo 》、《yú 》,ruò shì zhě hé yě ?kuài yì dāng qián ,shì guān ér yǐ yǐ 。
jīn qǔ rén zé bú rán 。
bú wèn kě fǒu ,bú lùn qǔ zhí ,fēi qín zhě qù ,wéi kè zhě zhú 。
rán zé shì suǒ zhòng zhě zài hū sè lè zhū yù ,ér suǒ qīng zhě zài hū rén mín yě 。
cǐ fēi suǒ yǐ kuà hǎi nèi 、zhì zhū hóu zhī shù yě 。
chén wén dì guǎng zhě sù duō ,guó dà zhě rén zhòng ,bīng qiáng zé shì yǒng 。
shì yǐ tài shān bú ràng tǔ rǎng ,gù néng chéng qí dà ;hé hǎi bú zé xì liú ,gù néng jiù qí shēn ;wáng zhě bú què zhòng shù ,gù néng míng qí dé 。
shì yǐ dì wú sì fāng ,mín wú yì guó ,sì shí chōng měi ,guǐ shén jiàng fú ,cǐ wǔ dì sān wáng zhī suǒ yǐ wú dí yě 。
jīn nǎi qì qián shǒu yǐ zī dí guó ,què bīn kè yǐ yè zhū hóu ,shǐ tiān xià zhī shì tuì ér bú gǎn xī xiàng ,guǒ zú bú rù qín ,cǐ suǒ wèi “jiè kòu bīng ér jī dào liáng ”zhě yě 。
fū wù bú chǎn yú qín ,kě bǎo zhě duō ;shì bú chǎn yú qín ,ér yuàn zhōng zhě zhòng 。
jīn zhú kè yǐ zī dí guó ,sǔn mín yǐ yì chóu ,nèi zì xū ér wài shù yuàn yú zhū hóu ,qiú guó wú wēi ,bú kě dé yě 。
(tài shān yī zuò :tài shān )

zuò zhě jiǎn jiè (lǐ sī )

lǐ sī tóu xiàng

lǐ sī (yuē qián 280nián -qián 208nián ),qín cháo chéng xiàng ,hé nán zhù mǎ diàn shàng cài xiàn rén ,zhōng guó lì shǐ shàng zhe míng de zhèng zhì jiā 、wén xué jiā hé shū fǎ jiā ,qiān gǔ yī xiàng 。lǐ sī xié zhù qín shǐ huáng tǒng yī tiān xià ;qín tǒng yī zhī hòu ,lǐ sī cān yǔ zhì dìng le qín cháo de fǎ lǜ hé wán shàn le qín cháo de zhì dù ,lì pái zhòng yì zhǔ zhāng shí háng jun4 xiàn zhì 、fèi chú fèn fēng zhì ,tí chū bìng qiě zhǔ chí le wén zì 、chē guǐ 、huò bì 、dù liàng héng de tǒng yī 。lǐ sī zhèng zhì zhǔ zhāng de shí shī duì zhōng guó hé shì jiè chǎn shēng le shēn yuǎn de yǐng xiǎng ,diàn dìng le zhōng guó liǎng qiān duō nián zhèng zhì zhì dù de jī běn gé jú 。lǐ sī gòng xiàn jù dà ,dàn shì hài sǐ le hán fēi hé bèi zhào gāo suǒ bī bǎ hú hài tuī shàng le huáng wèi ,hòu bèi zhào gāo suǒ hài 。

jiàn zhú kè shū fān yì jí zhù shì

fān yì
  wǒ tīng shuō guān lì zài shāng yì qū zhú kè qīng zhè jiàn shì ,sī xià lǐ rèn wéi shì cuò wù de 。
  cóng qián qín mù gōng xún qiú xián shì ,xī biān cóng xī róng qǔ dé yóu yú ,dōng biān cóng wǎn dì dé dào bǎi lǐ xī ,yòu cóng sòng guó yíng lái jiǎn shū ,hái cóng jìn guó zhāo lái pī bào 、gōng sūn zhī 。zhè wǔ wèi xián rén ,bú shēng zài qín guó ,ér qín mù gōng zhòng yòng tā men ,tūn bìng guó jiā èr shí duō gè ,yú shì chēng bà xī róng 。qín xiào gōng cǎi yòng shāng yāng de xīn fǎ ,yí fēng yì sú ,rén mín yīn cǐ yīn shí ,guó jiā yīn cǐ fù qiáng ,bǎi xìng lè yì wéi guó xiào lì ,zhū hóu qīn fù guī fú ,zhàn shèng chǔ guó 、wèi guó de jun1 duì ,gōng qǔ tǔ dì shàng qiān lǐ ,zhì jīn zhèng zhì ān dìng ,guó lì qiáng shèng 。qín huì wáng cǎi nà zhāng yí de jì cè ,gōng xià sān chuān dì qū ,xī jìn jiān bìng bā 、shǔ liǎng guó ,běi shàng shōu dé shàng jun4 ,nán xià gōng qǔ hàn zhōng ,xí juàn jiǔ yí gè bù ,kòng zhì yān 、yǐng zhī dì ,dōng miàn zhàn jù chéng gāo tiān xiǎn ,gē qǔ féi tián wò tǔ ,yú shì chāi sàn liù guó de hé zòng tóng méng ,shǐ tā men cháo xī shì fèng qín guó ,gōng liè yán xù dào jīn tiān 。zhāo wáng dé dào fàn jū ,fèi chù ráng hóu ,qū zhú huá yáng jun1 ,jiā qiáng ·gǒng gù le wáng shì de quán lì ,dǔ sāi le quán guì lǒng duàn zhèng zhì de jú miàn ,cán shí zhū hóu lǐng tǔ ,shǐ qín guó chéng jiù dì wáng dà yè 。zhè sì wèi jun1 zhǔ ,dōu yī kào le kè qīng de gōng láo 。yóu cǐ kàn lái ,kè qīng nǎ yǒu shí me duì bú zhù qín guó de dì fāng ne !tǎng ruò sì wèi jun1 zhǔ jù jué yuǎn kè ér bú yǔ jiē nà ,shū yuǎn xián shì ér bú jiā rèn yòng ,zhè jiù huì shǐ guó jiā méi yǒu fēng hòu de shí lì ,ér ràng qín guó méi yǒu qiáng dà de míng shēng le 。
  bì xià luó zhì kūn shān de měi yù ,gōng zhōng yǒu suí hóu zhī zhū ,hé shì zhī bì ,yī shì shàng zhuì zhe guāng rú míng yuè de bǎo zhū ,shēn shàng pèi dài zhe tài ā bǎo jiàn ,chéng zuò de shì míng guì de xiān lí mǎ ,shù lì de shì yǐ cuì fèng yǔ máo wéi shì de qí zǐ ,chén shè de shì méng zhe líng tuó zhī pí de hǎo gǔ 。zhè xiē bǎo guì zhī wù ,méi yǒu yī zhǒng shì qín guó chǎn de ,ér bì xià què hěn xǐ huān tā men ,zhè shì wéi shí me ne ?rú guǒ yī dìng yào shì qín guó chū chǎn de cái xǔ kě cǎi yòng ,nà me zhè zhǒng yè guāng bǎo yù ,jué bú huì chéng wéi qín tíng de zhuāng shì ;xī jiǎo 、xiàng yá diāo chéng de qì wù ,yě bú huì chéng wéi bì xià de wán hǎo zhī wù ;zhèng 、wèi èr dì néng gē shàn wǔ de nǚ zǐ ,yě bú huì tián mǎn bì xià de hòu gōng ;běi fāng de míng jì liáng mǎ ,jué bú huì chōng shí dào bì xià de mǎ fáng ;jiāng nán de jīn xī bú huì wéi bì xià suǒ yòng ,xī shǔ de dān qīng yě bú huì zuò wéi cǎi shì 。yòng yǐ zhuāng shì hòu gōng 、guǎng chōng shì qiè 、shuǎng xīn kuài yì 、yuè rù ěr mù de suǒ yǒu zhè xiē dōu yào shì qín guó shēng zhǎng 、shēng chǎn de rán hòu cái kě yòng de huà ,nà me diǎn zhuì yǒu zhū bǎo de zān zǐ ,ěr shàng de yù zhuì ,sī zhī de yī fú ,jǐn xiù de zhuāng shì ,jiù dōu bú huì jìn xiàn dào bì xià miàn qián ;nà xiē xián yǎ biàn huà ér néng suí sú tuī yí de yāo yě měi hǎo de jiā lì ,yě bú huì lì yú bì xià de shēn páng 。nà qiāo jī wǎ qì ,pāi bì dàn zhēng ,wū wū ya ya dì gē chàng ,néng kuài rén ěr mù de ,què zhēn shì qín guó de dì dào yīn lè le ;nà zhèng 、wèi sāng jiān de gē shēng ,《sháo yú 》《wǔ xiàng 》děng lè qǔ ,kě suàn shì wài guó de yīn lè le 。rú jīn bì xià què pāo qì le qín guó dì dào de qiāo jī wǎ qì de yīn lè ,ér qǔ yòng zhèng 、wèi yín mí yuè ěr zhī yīn ,bú yào qín zhēng ér yào 《sháo yú 》,zhè shì wéi shí me ne ?nán dào bú shì yīn wéi wài guó yīn lè kě yǐ kuài yì ,kě yǐ mǎn zú ěr mù guān néng de xū yào me ?kě bì xià duì yòng rén què bú shì zhè yàng ,bú wèn shì fǒu kě yòng ,bú guǎn shì fēi qǔ zhí ,fán bú shì qín guó de jiù yào lí kāi ,fán shì kè qīng dōu yào qū zhú 。zhè yàng zuò jiù shuō míng ,bì xià suǒ kàn zhòng de ,zhī zài zhū yù shēng sè fāng miàn ;ér suǒ qīng shì de ,què shì rén mín shì zhòng 。zhè bú shì néng yòng lái jià yù tiān xià ,zhì fú zhū hóu de fāng fǎ ā !
  wǒ tīng shuō tián dì guǎng jiù liáng shí duō ,guó jiā dà jiù rén kǒu zhòng ,wǔ qì jīng liáng jiāng shì jiù xiāo yǒng 。yīn cǐ ,tài shān bú jù jué ní tǔ ,suǒ yǐ néng chéng jiù tā de gāo dà ;jiāng hé hú hǎi bú shě qì xì liú ,suǒ yǐ néng chéng jiù tā de shēn suì ;yǒu zhì jiàn lì wáng yè de rén bú xián qì mín zhòng ,suǒ yǐ néng zhāng míng tā de dé háng 。yīn cǐ ,tǔ dì bú fèn dōng xī nán běi ,bǎi xìng bú lùn yì guó tā bāng ,nà yàng biàn huì yī nián sì jì fù yù měi hǎo ,tiān dì guǐ shén jiàng cì fú yùn ,zhè jiù shì wǔ dì 、sān wáng wú kě pǐ dí de yuán gù 。pāo qì bǎi xìng shǐ zhī qù bāng zhù dí guó ,jù jué bīn kè shǐ zhī qù shì fèng zhū hóu ,shǐ tiān xià de xián shì tuì què ér bú gǎn xī jìn ,guǒ zú zhǐ bù bú rù qín guó ,zhè jiù jiào zuò “jiè wǔ qì gěi dí kòu ,sòng liáng shí gěi dào zéi ”ā 。
  wù pǐn zhōng bú chū chǎn zài qín guó ,ér bǎo guì de què hěn duō ;xián shì zhōng bú chū shēng yú qín ,yuàn yì xiào zhōng de hěn duō 。rú jīn qū zhú bīn kè lái zī zhù dí guó ,jiǎn sǔn bǎi xìng lái chōng shí duì shǒu ,nèi bù zì jǐ zào chéng kōng xū ér wài bù zài zhū hóu zhōng gòu zhù yuàn hèn ,nà yào móu qiú guó jiā méi yǒu wēi nán ,shì bú kě néng de ā 。

zhù shì
(1)“yóu yú ”,yì zuò “yáo yú ”,róng wáng de chén zǐ ,shì jìn rén de hòu yì 。mù gōng lǚ cì shǐ rén shè fǎ zhāo zhì tā guī qín ,yǐ kè lǐ dài zhī 。rù qín hòu ,shòu dào qín mù gōng zhòng yòng ,bāng zhù qín guó gōng miè xī róng zhòng duō xiǎo guó ,chēng bà xī róng 。“róng ”,gǔ dài zhōng yuán rén duō chēng xī fāng shǎo shù bù zú wéi róng 。cǐ zhǐ qín guó xī běi bù de xī róng ,huó dòng fàn wéi yuē zài jīn shǎn xī xī nán 、gān sù dōng bù 、níng xià nán bù yī dài 。
(2)“bǎi lǐ xī ”,yuán wéi yú guó dà fū 。jìn miè yú bèi fú ,hòu zuò wéi qín mù gōng fū rén de péi jià chén qiè zhī yī sòng wǎng qín guó 。táo wáng dào wǎn ,bèi chǔ rén suǒ zhí 。qín mù gōng yòng wǔ zhāng hēi gōng yáng pí shú chū ,yòng shàng dà fū ,gù chēng “wǔ gǔ dà fū ”。shì fǔ zuǒ qín mù gōng chēng bà de zhòng chén 。“wǎn ”(yuān),chǔ guó yì míng ,zài jīn hé nán nán yáng shì 。
(3)“jiǎn (jiǎn)shū ”,bǎi lǐ xī de hǎo yǒu ,jīng bǎi lǐ xī tuī jiàn ,qín mù gōng bǎ tā cóng sòng guó qǐng lái ,wěi rèn wéi shàng dà fū 。bǎi lǐ xī duì mù gōng shuō :“chén bú jí chén yǒu jiǎn shū ,jiǎn shū xián ér shì mò zhī ”。“sòng ”,guó míng ,huò chēng “shāng ”、“yīn ”,zǐ xìng ,shǐ fēng jun1 wéi shāng zhòu wáng shù xiōng wēi zǐ qǐ ,xī zhōu chū zhōu gōng píng dìng wǔ gēng pàn luàn hòu jiāng shāng jiù dōu zhōu wéi dì qū fēng gěi wēi zǐ qǐ ,dōu yú shāng qiū (jīn hé nán shāng qiū xiàn nán ),yuē yǒu jīn hé nán dōng nán bù jí suǒ lín shān dōng 、jiāng sū 、ān huī jiē jiè zhī dì 。gōng yuán qián sān shì jì zhōng yè ,dà chén tī chéng bì (jí sī chéng zǐ hǎn )zhú shā sòng huán hóu ,dài shì dài sòng 。gōng yuán qián 286nián bèi qí guó suǒ miè 。
(4)“pī bào ”,jìn guó dà fū pī zhèng zhī zǐ ,pī zhèng bèi jìn huì gōng shā sǐ hòu ,pī bào tóu bēn qín guó ,qín mù gōng rèn wéi dà fū 。“gōng sūn zhī ”,“zhī ”huò zuò “zhī ”,zì zǐ sāng ,qín rén ,céng yóu jìn ,hòu fǎn qín rèn dà fū 。“jìn ”,guó míng ,jī xìng ,shǐ fēng jun1 wéi zhōu chéng wáng zhī dì shū yú ,jiàn dōu yú táng (jīn shǎn xī yì chéng xiàn xī ),yuē yǒu jīn shān xī xī nán bù zhī dì 。chūn qiū shí ,jìn xiàn gōng qiān dōu yú jiàng ,yì chēng “yì ”(jīn shān xī yì chéng xiàn dōng nán ),lù xù gōng miè zhōu wéi xiǎo guó ;jìn wén gōng chéng wéi jì qí huán gōng zhī hòu de bà zhǔ ;jìn jǐng gōng qiān dōu xīn tián (jīn shān xī hóu mǎ shì xī ),yì chēng “xīn jiàng ”,jiān bìng chì dí ,jiāng yù kuò zhǎn dào jīn shān xī dà bù 、hé běi xī nán bù 、hé nán běi bù hé shǎn xī yī jiǎo 。chūn qiū hòu qī ,gōng shì shuāi wēi ,liù qīng qiáng dà 。zhàn guó chū ,bèi zhí zhèng de hán 、zhào 、wèi sān jiā suǒ guā fèn 。gōng yuán qián 369nián ,zuì hòu yī wèi guó jun1 jìn huán gōng bèi fèi wéi shù rén ,guó miè sì jué 。
(5)“chǎn ”,shēng ,chū shēng 。“bìng ”,tūn bìng 。
(6)“bìng guó èr shí ,suí bà xī róng ”,《qín běn jì 》yún qín miù gōng ”yì guó shí èr ,kāi dì qiān lǐ ,suí bà xī róng ”。zhè lǐ de “èr shí ”dāng shì yuē shù 。
(7)“xiào gōng ”,jí qín xiào gōng 。“shāng yāng ”,wèi guó gōng zú ,shì gōng sūn ,yì chēng gōng sūn yāng ,chū wéi wèi xiàng gōng shū zuò jiā chén ,gōng shū zuò sǐ hòu rù qín ,shòu dào qín xiào gōng zhòng yòng ,rèn zuǒ shù zhǎng 、dà liáng zào ,yīn gōng fēng yú shāng (jīn shān xī shāng xiàn dōng nán )shí wǔ yì ,hào chēng shāng jun1 。yú gōng yuán qián 356nián hé qián 350nián liǎng cì shí háng biàn fǎ ,diàn dìng qín guó fù qiáng de jī chǔ 。gōng yuán qián 338nián ,qín xiào gōng qù shì ,bèi chē liè shēn sǐ 。
(8)“yīn ”,duō ,zhòng duō 。“yīn shèng ”,zhǐ bǎi xìng zhòng duō ér qiě fù yù 。
(9)“wèi ”,guó míng ,shǐ fēng jun1 wèi wén hóu ,xì jìn guó dà fū bì wàn hòu yì ,yú gōng yuán qián 403nián yǔ hán jǐng hóu 、zhào liè hóu lián hé guā fèn jìn guó ,bèi zhōu wēi liè wáng fēng wéi zhū hóu ,jiàn dōu ān yì (jīn shān xī xià xiàn xī běi )。wèi wén hóu rèn yòng lǐ kuī gǎi gé nèi zhèng ,chéng wéi qiáng guó 。liáng huì wáng shí qiān dōu dà liáng (jīn hé nán kāi fēng shì ),yīn yì chēng ”liáng ”。hòu guó shì shuāi bài ,gōng yuán qián 225nián bèi qín guó suǒ miè 。“huò chǔ 、wèi zhī shī ”,zhǐ zhàn shèng chǔ guó 、wèi guó de jun1 duì 。gōng yuán qián 340nián ,shāng yāng shè jì yòu shā wèi jun1 zhǔ jiāng gōng zǐ áng ,dà bài wèi jun1 。tóng nián yòu yǔ chǔ zhàn ,zhàn kuàng bú xiáng ,jù cǐ ,dāng yě shì qín jun1 huò shèng 。
(10)“huì wáng ”,jí qín huì wáng ,míng sì ,qín xiào gōng zhī zǐ ,gōng yuán qián 337nián zhì qián 311nián zài wèi 。yú gōng yuán qián 325nián chēng wáng 。“zhāng yí ”,wèi rén ,qín huì wáng shí shù cì rèn qín xiàng ,gǔ chuī “lián héng ”,yóu shuō gè guó zhū hóu shì fèng qín guó ,fǔ zuǒ qín huì wén jun1 chēng wáng ,fēng wǔ xìn jun1 。qín wǔ wáng jí wèi ,rù wèi wéi xiàng 。yú gōng yuán qián 310nián qù shì 。cǐ jù yǐ xià zhū shì ,bìng fēi dōu shì zhāng yí zhī jì ,yīn wéi zhāng yí céng jīng zuò wéi zǎi xiàng ,jiù bǎ gōng láo guī gōng dào tā shēn shàng le 。
(11)“sān chuān zhī dì ”,zhǐ huáng hé 、luò shuǐ 、yī shuǐ sān chuān zhī dì ,zài jīn hé nán xī běi bù huáng hé yǐ nán de luò shuǐ 、yī shuǐ liú yù 。hán xuān wáng zài cǐ shè sān chuān jun4 。gōng yuán qián 308nián qín wǔ wáng pài bīng gōng qǔ sān chuān dà xiàn yí yáng (jīn hé nán yí yáng xiàn xī )。gōng yuán qián 249nián qín miè dōng zhōu ,qǔ dé hán sān chuān quán jun4 ,zhòng shè sān chuān jun4 。
(12)“bā ”,guó míng ,zhōu wǔ wáng miè shāng hòu bèi fēng wéi zǐ guó ,chēng bā zǐ guó ,zài jīn sì chuān dōng bù 、hú běi xī bù yī dài 。zhàn guó zhōng qī jiàn dōu yú bā (jīn sì chuān zhòng qìng jiē )。gōng yuán qián 316nián qín huì wáng pài zhāng yí 、sī mǎ cuò děng lǐng bīng gōng miè bā guó ,zài qí dì shè zhì bā jun4 。“shǔ ”,guó míng ,zhōu wǔ wáng shí céng cān jiā miè shāng de méng huì ,yǒu jīn sì chuān zhōng bù piān xī dì qū 。zhàn guó zhōng qī jiàn dōu yú chéng dōu (jīn sì chuān chéng dōu shì )。gōng yuán qián 316nián qín huì wén wáng pài zhāng yí 、sī mǎ cuò děng lǐng bīng miè shǔ ,zài qí dì shè zhì shǔ jun4 。
(13)“shàng jun4 ”,jun4 míng ,běn lái shì chǔ dì ,zài xiàn zài de shǎn xī de yú lín 。wèi wén hóu shí zhì ,xiá jìng yǒu jīn shǎn xī luò hé yǐ dōng ,huáng liáng hé yǐ běi ,dōng běi dào zǐ zhǎng xiàn 、yán ān shì yī dài 。gōng yuán qián 328nián wèi gē shàng jun4 shí wǔ xiàn gěi qín ,qián 312nián yòu jiāng zhěng gè shàng jun4 xiàn qín 。qín guó yú gōng yuán qián 304nián yú cǐ shè zhì shàng jun4 。
(14)“hàn zhōng ”,jun4 míng ,zài xiàn zài de shǎn xī hàn zhōng 。chǔ huái wáng shí zhì ,xiá jìng yǒu shǎn xī dōng nán hé hú běi xī běi de hàn shuǐ liú yù 。gōng yuán qián 312nián ,bèi qín jiāng wèi zhāng lǐng bīng gōng qǔ ,qín yú cǐ zhòng zhì hàn zhōng jun4 。
(15)“bāo ”,zhè lǐ yǒu bìng tūn de yì sī 。“jiǔ yí ”,cǐ zhǐ chǔ guó jìng nèi xī běi bù de shǎo shù bù zú ,zài jīn shǎn xī 、hú běi 、sì chuān sān shěng jiāo jiè dì qū 。
(16)“yān ”,yīn yān,chǔ guó bié dōu ,zài jīn hú běi yí chéng xiàn dōng nán 。chūn qiū shí chǔ huì wáng céng dōu yú cǐ 。“yǐng ”(yǐng),chǔ guó dōu chéng ,zài jīn hú běi jiāng líng shì xī běi jì nán chéng 。gōng yuán qián 279nián qín jiāng bái qǐ gōng qǔ yān ,yì nián yòu gōng qǔ yǐng 。
(17)“chéng gāo ”,yì míng ,zài jīn hé nán yíng yáng xiàn sì shuǐ zhèn ,dì shì xiǎn yào ,shì zhe míng de jun1 shì zhòng dì 。chūn qiū shí shǔ zhèng guó chēng hǔ láo ,gōng yuán qián 375nián hán guó miè zhèng shǔ hán ,gōng yuán qián 249nián bèi qín jun1 gōng qǔ 。
(18)“liù guó ”,hán 、wèi 、yàn 、zhào 、qí 、chǔ 。“shī ”,yīn yì,màn yán ,yán xù 。
(19)“zhāo wáng ”,jí qín zhāo wáng ,míng jì ,yī zuò cè huò zé ,qín huì wáng zhī zǐ ,qín wǔ wáng yì mǔ dì ,gōng yuán qián 306nián zhì qián 251nián zài wèi 。“fàn jū jū”,yī zuò “fàn qiě ”,yì chēng fàn shū ,wèi rén ,rù qín hòu gǎi míng zhāng lù ,shòu dào qín zhāo wáng xìn rèn ,wéi qín xiàng ,duì nèi lì zhǔ fèi chú wài qī zhuān quán ,duì wài cǎi qǔ yuǎn jiāo jìn gōng cè luè ,fēng yú yīng (jīn hé nán bǎo fēng xiàn xī nán ),yì chēng yīng hóu ,sǐ yú gōng yuán qián 255nián 。
(20)“ráng ”,yīn ráng。“ráng hóu ”,jí wèi rǎn ,chǔ rén hòu yì ,qín zhāo wáng mǔ xuān tài hòu zhī yì fù dì ,qín wǔ wáng qù shì ,yōng lì qín zhāo wáng ,rèn jiāng jun1 ,duō cì wéi xiàng ,shòu fēng yú ráng (jīn hé nán dèng xiàn ),gù chēng ráng hóu ,hòu yòu jiā fēng táo (jīn shān dōng dìng táo xiàn xī běi )。yīn qín zhāo wáng tīng yòng fàn jū zhī yán ,bèi miǎn qù xiàng zhí ,zhōng lǎo yú táo 。
(21)“huá yáng ”,jí huá yáng jun1 mǐ róng ,chǔ zhāo wáng mǔ xuān tài hòu zhī tóng fù dì ,céng rèn jiāng jun1 děng zhí ,yǔ wèi rǎn tóng zhǎng guó zhèng ,xiān shòu fēng yú huá yáng (jīn hé nán xīn zhèng xiàn běi ),gù chēng huá yáng jun1 ,hòu fēng yú xīn chéng (jīn hé nán mì xiàn dōng nán ),gù yòu chēng xīn chéng jun1 。gōng yuán qián 266nián ,yǔ wèi rǎn tóng bèi miǎn zhí qiǎn guī fēng dì 。
(22)“cán shí ”,bǐ yù xiàng cán chī sāng yè nà yàng zhú jiàn tūn shí qīn zhàn 。
(23)“xiàng shǐ ”,jiǎ shǐ ,tǎng ruò 。“nèi ”,tóng “nà ”,jiē nà 。
(24)“bì xià ”,duì dì wáng de zūn chēng ,“zhì ”,qiú dé ,shōu luó 。“kūn shān ”,jí kūn lún shān 。
(25)“suí 、hé zhī bǎo ”,jí suǒ wèi “suí hóu zhū ”hé “hé shì bì ”,chuán shuō zhōng chūn qiū shí suí hóu suǒ dé de yè míng zhū hé chǔ rén biàn hé lái dé de měi yù 。
(26)“míng yuè ”,bǎo zhū míng 。
(27)“tài ā (ē)”,yì chēng “tài ā ”,bǎo jiàn míng ,xiàng chuán wéi chūn qiū zhe míng gōng jiàng ōu yě zǐ 、gàn jiāng suǒ zhù 。
(28)“xiān lí ”,jun4 mǎ míng 。
(29)“cuì fèng zhī qí ”,yòng cuì fèng yǔ máo zuò wéi zhuāng shì de qí zhì 。
(30)“tuó ”(tuó)yì chēng yáng zǐ è ,sú chēng zhū pó lóng ,pí kě méng gǔ 。
(31)“shuō ”,tōng “yuè ”,xǐ yuè ,xǐ ài 。
(32)“xī xiàng zhī qì ”,zhǐ yòng xī niú jiǎo hé xiàng yá zhì chéng de qì jù 。
(33)“zhèng ”,guó míng ,jī xìng ,shǐ fēng jun1 wéi zhōu xuān wáng dì yǒu ,gōng yuán qián 806nián fèn fēng yú zhèng (jīn shǎn xī huá xiàn dōng )。chūn qiū shí jiàn dōu xīn zhèng (jīn hé nán xīn zhèng xiàn ),yǒu jīn hé nán zhōng bù zhī dì ,gōng yuán de 375nián bèi hán guó suǒ miè 。“wèi ”,guó míng ,jī xìng ,shǐ fēng jun1 wéi zhōu wǔ wáng dì kāng shū ,chū dōu cháo gē (jīn hé nán qí xiàn ),hòu qiān dōu chǔ qiū (jīn hé nán huá xiàn )、dì qiū (jīn hé nán pú yáng xiàn ),yǒu jīn hé nán běi bù 、shān dōng xī bù zhī dì 。gōng yuán qián 254nián bèi wèi guó suǒ miè 。“zhèng 、wèi zhī nǚ ”,cǐ shí zhèng 、wèi yǐ wáng ,dāng zhǐ zhèng 、wèi gù dì de nǚ zǐ 。“hòu gōng ”,pín fēi suǒ jū de gōng shì ,yě kě yòng zuò pín fēi de dài chēng 。
(34)“kuài tí ”,yīn jué tí,jun4 mǎ míng 。“wài jiù (jiù)”,gōng wài de mǎ quān 。
(35)“jiāng nán ”,zhǎng jiāng yǐ nán dì qū 。cǐ zhǐ zhǎng jiāng yǐ nán de chǔ dì ,sù yǐ chū chǎn jīn 、xī zhe míng 。
(36)“dān ”,dān shā ,kě yǐ zhì chéng hóng sè yán liào 。“qīng ”,qīng ,kě yǐ zhì chéng qīng hēi sè yán liào 。“xī shǔ dān qīng ”,shǔ dì sù yǐ chū chǎn dān qīng kuàng shí chū míng 。“cǎi ”,cǎi sè ,cǎi huì 。
(37)“xià chén ”,diàn táng xià chén fàng lǐ qì 、zhàn lì bīn cóng de dì fāng 。“chōng xià chén ”,cǐ fàn zhǐ jiāng cái wù 、měi nǚ chōng mǎi fǔ kù hòu gōng 。
(38)“wǎn ”,wǎn zhuǎn ,chán rào 。”wǎn zhū zhī zān ”,zhuì rào zhēn zhū de fā zān 。huò yǐ “wǎn ”wéi dì míng ,zhǐ yòng wǎn (jīn hé nán nán yáng shì )dì chū chǎn de zhēn zhū suǒ zuò zhuāng shì de fā zān 。
(39)“fù ”,fù zhe ,xiāng qiàn 。“jī ”,bú yuán de zhū zǐ 。cǐ fàn zhǐ zhū zǐ 。“ěr ”,yīn er,ěr shì 。
(40)“ā ”,xì zēng ,yī zhǒng qīng xì de sī zhī wù 。huò yǐ “ā ”wéi dì míng ,zhǐ qí guó dōng ā (jīn shān dōng dōng ā xiàn )。
(41)“gǎo ”,yīn gǎo,wèi jīng rǎn sè de juàn 。
(42)“suí sú yǎ huà ”,suí hé shí sú ér yǎ zhì bú fán 。“jiā ”,měi hǎo ,měi lì 。“yě ”,yāo yě ,yàn lì 。“yǎo tiǎo ”,yīn yǎo tiǎo,měi hǎo de yàng zǐ 。“zhào ”,guó míng ,shǐ fēng jun1 zhào liè hóu ,xì jìn guó dà fū zhào shuāi hòu yì ,yú gōng yuán qián 403nián yǔ wèi wén hóu 、hán jǐng hóu lián hé guā fèn jìn guó ,bèi zhōu wēi liè wáng fēng wéi zhū hóu ,jiàn dōu jìn yáng (jīn shān xī tài yuán shì dōng nán ),yǒu jīn shān xī zhōng bù 、shǎn xī dōng běi jiǎo 、hé běi xī nán bù 。gōng yuán qián sān bā liù nián qiān dōu hán dān (jīn hé běi hán dān shì )。gōng yuán qián èr èr èr nián bèi qín guó suǒ miè 。gǔ rén duō yǐ yàn 、zhào wéi chū měi nǚ zhī dì 。
(43)“wèng ”,yīn wèng,táo zhì de róng qì ,gǔ rén yòng mǐ dǎ shuǐ 。“fǒu ”,yīn fǒu,yī zhǒng kǒu xiǎo fù dà de táo qì 。qín rén jiāng wèng 、fǒu zuò wéi dǎ jī lè qì 。“bó ”,jī dǎ ,pāi dǎ 。“bì ”,yīn bì,dà tuǐ 。“bó bì ”,pāi dǎ dà tuǐ ,yǐ cǐ zhǎng wò yīn lè chàng gē de jiē zòu 。
(44)“《zhèng 》”,zhǐ zhèng guó gù dì de yīn lè 。“《wèi 》”,zhǐ wèi guó gù dì de yīn lè 。“《sāng jiān 》”,sāng jiān wéi wèi guó pú shuǐ biān shàng dì míng ,zài jīn hé nán pú yáng xiàn nán ,yǒu nán nǚ jù huì chàng gē de fēng sú 。cǐ zhǐ sāng jiān de yīn lè ,jí běn shū 《lè shū 》de “sāng jiān pú shàng zhī yīn ”。“《zhāo 》”,tōng “sháo ”,《shǐ jì jí jiě 》yǐn xú guǎng yuē :“zhāo ,yī zuò ‘sháo ’。”gē sòng yú shùn de wǔ lè 。”《yú 》”,àn 《shǐ jì huì zhù kǎo zhèng xiào bǔ 》yǐn nán huà běn 、fēng shān běn 、sān tiáo běn děng zuò “hù ”,dāng wéi gē sòng shāng tāng de wǔ lè 。“《wǔ 》”,gē sòng zhōu wǔ wáng de wǔ lè 。“《xiàng 》”,gē sòng zhōu wén wáng de wǔ lè 。
(45)“tài shān ”,jí tài shān 。“ràng ”,cí ràng ,jù jué 。
(46)“zé ”,shě qì ,pāo qì 。xì liú ,xiǎo shuǐ 。
(47)“què ”,tuī què ,jù jué 。
(48)“wǔ dì ”,zhǐ huáng dì 、zhuān xū 、dì kù 、yáo 、shùn 。“sān wáng ”,zhǐ xià 、shāng 、zhōu sān dài kāi guó jun1 zhǔ ,jí xià yǔ 、shāng tāng 、zhōu wén wáng hé zhōu wǔ wáng 。
(49)“qián shǒu ”,wú jué píng mín bú néng fú guàn ,zhī néng yǐ hēi jīn guǒ tóu ,gù chēng qián shǒu 。cǐ fàn zhǐ bǎi xìng 。qín shǐ huáng tǒng yī liù guó hòu zhèng shì chēng bǎi xìng wéi qián shǒu 。《shǐ jì ·qín shǐ huáng běn jì 》zǎi :èr shí liù nián ,“gèng míng mín yuē qián shǒu ”。“zī ”,zī zhù ,gòng gěi 。
(50)“yè ”,cóng yè ,cóng shì ,shì fèng 。
(51)“jī ”(jī)sòng ,sòng gěi 。zhè jù shì shuō ,bǎ wǔ qì liáng shí gòng gěi kòu dào 。
(52)“yì ”,zēng yì ,zēng duō 。“chóu ”,tōng “chóu ”,chóu dí 。jiǎn shǎo gāi guó de rén kǒu ér zēng jiā dí guó de rén lì 。
(53)“wài shù yuàn yú zhū hóu ”,zhǐ bīn kè bèi qū zhú chū wài bì tóu bēn qí tā zhū hóu ,cóng ér gòu shù xīn yuàn 。

jiàn zhú kè shū shǎng xī

  《jiàn zhú kè shū 》shì lǐ sī gěi qín wáng de yī gè zòu zhāng 。zhè jiàn shì shì zài qín wáng yíng zhèng shí nián 。qín guó zōng shì guì zú jiè hán guó pài shuǐ gōng xiū guàn gài qú ,yīn móu xiāo hào qín de guó lì ,jiàn qín huáng xià lìng qū zhú yī qiē kè qīng 。qín wáng dú le lǐ sī zhè yī zòu zhāng ,qǔ xiāo le zhú kè lìng 。kě jiàn běn wén shuō fú lì zhī qiáng 。
  zuò zhě xiān tán lì shǐ ,yǐ mù gōng 、xiào gōng 、huì wáng 、zhāo wáng sì wèi guó jun1 zhào shì nà xián wéi lì ,qiáng diào zhòng yòng kè qīng zhī zhòng yào 。jiē zhe zài tán xiàn shí ,zuò zhě liè jǔ qín wáng de ài hǎo ,zhū rú kūn shān zhī yù ,suí hé zhī bǎo ,míng yuè zhī zhū ,yǐ jí suǒ pèi tài ā jiàn ,suǒ chéng zhī xiān lí zhī mǎ děng děng ,dōu shì lái zì zhū hóu gè guó 。

shí xiào xìng
  shǒu xiān shì 《jiàn zhú kè shū 》jù yǒu míng xiǎn de shí xiào xìng 。shí xiào ,jiù shì yào jiǎng qiú shí yòng ,zhù zhòng xiào guǒ ,zhè jiù shè jí dào gōng wén de mù de jí gōng néng 。gōng wén bú xiàng yì wén nà yàng ,yōu yóu jìn zì ,qián yí mò huà ,yǐ měi gǎn rén ,gōng wén nǎi shì “zhèng shì zhī xiān wù ”,tā de mù de shì wéi le wán chéng tè dìng de gōng wù ,tā de gōng néng shì kě yǐ jiě jué shí jì de wèn tí 。cóng běn zhì shàng shuō gōng wén shì yī zhǒng shí yòng xìng chéng shì xìng de wén shū ,yǐ cǐ qū bié yú yī bān de wén zhāng huò wén xué zuò pǐn 。gōng wén suǒ chǎn shēng de kè guān xiào guǒ shì héng liàng gōng wén shí yòng xìng dà xiǎo de yī gè zhòng yào chǐ dù 。suǒ yǐ gōng wén zhuàn zhì shí bì xū shì xiān yù jì xiào guǒ ,bàn lǐ shí jiǎng jiū xiào lǜ ,kè guān shàng zhù zhòng gōng xiào 。xú wàng zhī 《gōng dú tōng lùn 》zhǐ chū :“shì qián tǐ chá zhōu xiáng ,lìng chū wù qiú shí xiào 。”zhè shuō de shì xià háng gōng wén 。shàng háng gōng wén yě yào zuò dào “xià qíng bú yōng yú shàng wén ,móu shì wéi qī qí bì dá ”。yī piān gōng wén ,rú guǒ shí yòng xìng bú dà ,xiào guǒ bú xiǎn zhe ,jiù hěn nán shuō shì shàng chéng zhī zuò 。yīn cǐ ,shí xiào xìng xiǎn zhe ,yīng shì hǎo gōng wén de zhòng yào tiáo jiàn 。yǐ cǐ kàn lái 《,jiàn zhú kè shū 》zhèng shì jù yǒu shí xiào xìng xiǎn zhe de tè diǎn 。zhè piān gōng wén zuì chéng gōng zhī chù jiù zài yú ,gāi wén yī shàng qín wáng ,jiù dá dào yù qī de mù de ,shōu dào mǎn yì de xiào guǒ 。sī mǎ qiān zài 《lǐ sī liè chuán 》zhōng céng zhè yàng xù shù guò lǐ sī shàng shū de qián yīn hòu guǒ :“qín wáng bài sī wéi kè qīng 。huì hán rén zhèng guó lái jiān qín ,yǐ zuò zhù gài qú ,yǐ ér jiào 。qín zōng shì dà chén jiē yán qín wáng yuē :‘zhū hóu rén lái shì qín zhě ,dà dǐ wéi qí zhǔ yóu jiān yú qín ěr 。qǐng yī qiē zhú kè 。’lǐ sī yì yì zài zhú zhōng 。sī nǎi shàng shū yuē :“qín wáng nǎi chú zhú kè zhī lìng ,fù lǐ sī guān ,zú yòng qí jì móu 。”dāng shí qín wáng de zhú kè lìng yǐ xià ,lǐ sī yě zài bèi zhú zhī liè ,ér píng cǐ shàng shū ,jìng néng shǐ qín wáng shōu huí chéng mìng ,yóu zhú kè biàn wéi liú kè 、yòng kè 、zhòng kè ,zhè jiù bú néng bú chéng rèn 《jiàn zhú kè shū 》fā huī le jù dà de zuò yòng ,gōng wén de shí xiào xìng zài zhè lǐ dé dào le zuì chōng fèn de tǐ xiàn 。

lùn duàn diǎn fàn
  qí cì ,《jiàn zhú kè shū 》zài “duì shì de lùn duàn ”fāng miàn kān chēng diǎn fàn 。bǐ zhě yǐ wéi “duì shì de lùn duàn ”yīng shì wéi gōng wén de yī gè zhòng yào tè zhēng 。shì shì gōng wén de nèi róng ,lùn duàn shì duì gōng wén nèi róng de biǎo dá fāng shì 。“duì shì de lùn duàn ”tǐ xiàn le gōng wén de nèi róng yǔ xíng shì de tǒng yī 。xiǎn rán ,gōng wén xū yǒu shì ,liú xié suǒ shuō “yán shì yú zhǔ ”、“zhǐ shì zào shí ”,xú wàng zhī suǒ shuō “móu shì wéi qī qí bì dá ”、“shàng shí shì bú shàng xū wén ”,dōu zhǐ chū gōng wén de nèi róng jiù shì shì ,yīn wéi gōng wén jiù shì bàn shí shì de 。dàn shì gōng wén zài biǎo dá shì shí ,bú bì duì qí lái lóng qù mò jìn háng jù tǐ de xù shù ,wǎng wǎng shì gāo dù gài kuò ,huò zhě diǎn dào wéi zhǐ 。gōng wén duì yú shì ,zhǔ yào shì yòng “lùn duàn ”de fāng fǎ 。zhèng rú 《gōng dú tōng lùn 》suǒ shù ,“chén yán lùn shì ”、“gōng wén běn zhì ,zhòng lùn duàn ”。lùn duàn shì gè hé chéng cí ,bāo hán lùn hé duàn liǎng gè fāng miàn 。duàn ,pàn duàn 、jué duàn zhī wèi ,duì shì de shì fēi 、dé shī 、gōng guò děng biǎo shì kěn dìng huò fǒu dìng de tài dù ,duì shì de shí shī tí chū yī dìng de bàn fǎ 。lùn shì lùn shì lǐ ,yào shòu wén zhě chéng bàn shì wù ,bì xū bǎ shì lǐ lùn shuō míng bái 。jiǎn yán zhī ,duàn jiù shì yào bàn shí me shì ,lùn jiù shì bàn zhè shì de lǐ yóu 。lùn shì duàn de qián tí ,rú guǒ bú bǎ shì lǐ lùn qīng shuō tòu ,duàn jiù huì chéng wéi wú yuán zhī shuǐ ,wú běn zhī mù ,quē fá shuō fú lì 。zài gǔ dài gōng wén zhōng ,yóu yú wén zhǒng bú tóng ,duì shì lùn duàn de qíng kuàng yě yǒu chà bié ,rú xià háng de jun1 mìng wén zhǒng ,bǐ jiào piān zhòng yú duàn ,fán jiè chì 、fèi lì 、gào yù 、zhèng lìng děng ,dōu xiǎn shì dú duàn de zhì gāo quán wēi ,ér shàng háng wén zhǒng de zhāng 、zòu 、biǎo 、yì děng zé jiào cè zhòng yú lùn (dāng rán yě yīng yǒu duàn ),fán jiàn shuō 、quàn qǐng 、chén qǐ 、dàn hé 、zhí yì děng ,běn shēn jiù xū yào yǒu chōng fèn de lǐ yóu ,bú lùn shuō hé yǐ dá qí mù de 。kuàng qiě shàng zòu wén zhǒng miàn duì de shì guó jun1 zhè gè tè shū duì xiàng ,gèng yào qíng zhì lǐ zú 。《jiàn zhú kè shū 》zài zhè yī diǎn shàng ,jù yǒu fēi cháng xiān míng de tè sè 。quán wén de duàn jiù shì kāi tóu yī jù huà :“chén wén lì yì zhú kè ,qiè yǐ wéi guò yǐ 。”xī wàng tōng guò zhè yī pàn duàn chéng lì ,shǐ qín wáng jiē shòu ,bìng shōu huí chéng mìng ,bú yào zhú 。wéi cǐ zài xià wén zhǎn kāi le yǒu lì de lùn shuō 。kāi tóu zhè yī duàn yǔ de
  tè diǎn shì ,zài kè qīng yǐ bèi zhú de jǐn jí qíng shì xià (《shǐ jì jí jiě ·xīn xù 》:“sī zài zhú zhōng ,dào shàng shàng jiàn shū 。”),yòng fēi cháng jǐng xǐng ér wěi wǎn de yán cí kāi zōng míng yì ,qǐ jù fā yì zhèn lóng fā kuì 。běn wén yóu jù tè sè de gèng zài qí lùn de bù fèn ,duì shì lǐ de lùn shuō chōng fèn shēn kè ,lìng rén xìn fú 。zhè lǐ yǒu bì yào zhǐ chū liǎng diǎn ,qí yī shì yòng zhòng bǐ nóng mò ,pù zhāng pái bǐ ,liè jǔ shì lì 。rú wén zhōng pù pái le sì jun1 yòng kè de dà liàng shì shí ,pù chén le qín wáng suǒ xǐ ài de dà liàng shēng huó xiǎng yòng ,yóu yú shì lì chōng shí ,pù diàn chōng zú ,jiā qiáng le yǔ xià wén de duì bǐ ,yīn ér dé chū de jié lùn jí qí yǒu lì 。ér zhè xiē shì lì dōu yǒu suǒ yī bàng ,qiě jīng guò jīng xīn xuǎn zé ,yīn ér xiǎn dé kě kào diǎn xíng 。cóng pù pái de jì qiǎo lái shuō ,pái bǐ jù jiē zhǒng lián piān ,wén yì bǎo mǎn ,wén qì liú chàng ,wén shì chōng pèi ,jí yǒu gǎn rǎn lì 。qí èr ,zài lùn zhèng shàng de tè diǎn shì zhèng fǎn bìng fǎn fù duì bǐ ,céng céng shēn huà 。rú zài lùn zhèng de shǒu céng ,sì jun1 yòng kè (shí bǐ ) yǔ “què kè bú nèi ”(xū bǐ ) de duì bǐ ,shǒu céng sì jun1 yòng kè yǔ cì céng qín wáng qīng kè de duì bǐ ,cì céng zhòng wù yǔ qīng rén de duì bǐ ,chù chù zài duì bǐ zhī zhōng xiǎn shì zhú kè zhī miù wù 。quán wén zài luó jí guān xì shàng shì bù bù tuī jìn ,céng céng shēn huà 。shí jiān shàng yóu yuǎn dào jìn ,tuī yí yǒu xù :xiān yán gǔ dài ,cì lùn xiàn shí ,zài cì yán jí wèi lái 。zài yán jí zhú kè de wēi hài shí ,chéng dù shàng yóu qīng dào zhòng ,bù bù shēng jí :xiān shuō rú guǒ méi yǒu kè qīng ,qín guó jiù bú huì “fù lì ”hé “qiáng dà ”;jiē zhe shuō “fēi qín zhě qù ,wéi kè zhě zhú ”,“cǐ fēi suǒ yǐ kuà hǎi nèi 、zhì zhū hóu zhī shù ”,zhí jiē luò dào tǒng yī tiān xià zhè gè guān jiàn wèn tí ,bǐ shàng céng gèng qiē jìn yào hài ;zài shuō qì
  qián shǒu 、què bīn kè ,shì suǒ wèi “jiè kòu bīng ér jī dào liáng ”,zī zhù le dí rén xuē ruò le zì jǐ ,duì qín guó de bú lì gèng yán zhòng xiē ;zuì hòu zhǐ chū “jīn zhú kè yǐ zī dí guó 、sǔn mín yǐ yì chóu ,nèi zì xū ér wài shù yuàn yú zhū hóu ,qiú guó wú wēi ,bú kě dé yě 。”bú jǐn bú néng tǒng yī tiān xià ,ér qiě yǒu wáng guó de wēi xiǎn ,bǎ zhú kè de wēi hài yǐn shēn dào jí diǎn 。zhè zhǒng yóu qīng dào zhòng 、bù bù tuī jìn de shuō lǐ guò chéng ,bì miǎn yī kāi shǐ jiù tū wū chōng zhuàng ,zào chéng xiàng fǎn jié guǒ ,tā fú hé rén de xīn lǐ jiē shòu guī lǜ 。

zhēn duì xìng
  zài zhě 《,jiàn zhú kè shū 》jù yǒu hěn qiáng de zhēn duì xìng 。gōng wén de zhēn duì xìng yī fāng miàn shì zhǐ měi jiàn gōng wén dōu shì zhēn duì mǒu yī jù tǐ de shì wù ér fā ,lìng fāng miàn yě zhǐ gōng wén jù yǒu bǐ jiào jù tǐ de de shòu wén duì xiàng ,shòu wén zhě jù yǒu què dìng xìng 。zhōu zhī xìng de gōng wén dú zhě miàn jiào kuān ,dàn yě yǒu yī dìng de fàn wéi ;xià háng wén shòu wén de miàn xiàng duì shuō yào zhǎi yī xiē ,zài xiàn dài de gōng wén zhōng yǒu de hái guī dìng le yuè dú chuán dá fàn wéi ;shàng háng wén yī bān shì gěi yī gè shàng jí jī guān ,shòu wén duì xiàng hěn jù tǐ 。gǔ dài de shàng zòu wén zhǒng shì zhuān mén gěi jun1 zhǔ de ,duì xiàng zuì míng què 。gōng wén xiě zuò shí dōu shì shòu wén zhě de bú tóng qíng kuàng jìn háng zhēn zhuó ,yǒu de fàng shǐ 。《jiàn zhú kè shū 》de zhēn duì xìng ,cóng nèi róng shàng lái shuō ,shì duì zhe zhú kè zhè shì ér fā ,quán wén jǐn jǐn kòu zhù zhú kè yǐ lùn shuō qí cuò wù 。wén zhāng zhè yàng chù lǐ hěn gāo míng ,yīn zhè zhú kè de qǐ yīn shì hán guó rén zhèng guó quàn qín wáng xiū zhù yī tiáo guàn gài qú ,qí mù de shì qǐ tú yǐ hào dà de gōng chéng hào fèi qín guó de cái lì ,shǐ zhī bú néng duì wài yòng bīng ,rú guǒ jiù cǐ shì jìn háng biàn jiě ,xiǎn rán shì méi yǒu dào lǐ de 。lǐ sī bì kāi zhè gè qǐ yīn bú tán ,zhī zhuā zhù zhú kè duì qín bú lì lái lùn shuō ,wán quán cóng qín guó de lì yì zhe yǎn ,zhè jiù róng yì shǐ qín wáng jiē shòu 。lìng wài ,lǐ sī dāng shí yě wú gū shòu qiān lián ,dàn tā zài shàng shū zhōng piàn yán bú shè jí zì jǐ ,zhè yàng wán quán fú hé gōng wén de běn zhì yào qiú ,xú wàng zhī shuō :“gōng wén běn zhì zhī kě guì ,guì zài yī zì yī jù jiē cóng mín shēng guó jì shàng zhe xiǎng 。”zhēn duì zhú kè duì qín bú lì lái lùn shuō ,zhèng shì cóng guó jì mín shēng zhe xiǎng de tǐ xiàn 。
  《jiàn zhú kè shū 》de zhēn duì xìng ,hái biǎo xiàn zài zhēn duì tè dìng de shòu wén zhě lái cǎi qǔ jiàn shuō de cè luè 。lǐ sī shàng shū shì gěi qín wáng zhèng zhè gè jù tǐ de rén kàn de ,rú guǒ bú shú xī zhè gè rén ,bú chuāi mó zhè gè rén de yuàn wàng 、xiǎng fǎ ,bú qù yíng hé tā de xīn lǐ xū qiú ,nà jiù hěn róng yì pèng bì 。duì zhè gè wèn tí ,liú xié yǒu zhōng kěn de píng jià :“fán (shùn ) qíng rù jī dòng yán zhōng wù ,suī pī nì lín ér gōng chéng jì hé ,cǐ shàng chū zhī xǐ shuō zhě yě 。”shùn zhe qín wáng de gǎn qíng 、xīn lǐ ,yǐn dào tǒng yī liù guó de guān jiàn wèn tí ,fú hé zhǔ yào rèn wù de xū yào 。dāng shí qín wáng de zuì dà yù wàng shì jiān bìng tiān xià ,fán shì wéi fǎn zhè yī yù wàng ,jiù nán yǐ lì zú ,fán shì lì yú dá dào zhè yī yù wàng ,jiù róng yì bèi jiē shòu 。lǐ sī jǐn jǐn zhuā zhù qín wáng de zhè yī xīn lǐ ,bǎ qín guó de bà yè zuò wéi zhěng piān jiàn shū de líng hún ,guàn chuàn shǐ zhōng 。zài lùn shuō de shǒu céng yǐ qín wáng zhèng de zǔ xiān zhòng yòng kè qīng zào chéng “bà xī róng ”、“zhì qiáng ”、“sàn liù guó zhī cóng ”、“cán shí zhū hóu ”、“shǐ qín chéng dì yè ”děng chéng jiù qù sǒng dòng qín wáng ;zài lùn shuō de cì céng zé bǎ yòng kè qīng tí dào “kuà hǎi nèi ,zhì zhū hóu zhī shù ”de gāo dù ;zài jiē zhe yǐ gǔ dài wǔ dì sān wáng “bú què zhòng shù ”wú dí tiān xià qù dǎ dòng qín wáng 。zǒng zhī ,měi gè céng cì dōu fǎn fù lùn shù zhè yàng yī gè gēn běn de lì hài guān xì :nà kè jiù néng tǒng yī tiān xià ,zhú kè jiù yǒu wáng guó wēi xiǎn 。yǐ lì quàn zhī ,yǐ hài chù zhī ,zhè jiù jǐn jǐn zhuā zhù le qín wáng de xīn ,shēn shēn jī zhōng qí yào hài ,shǐ qín wáng shùn lǐ chéng zhāng dì jiē nà qí yì jiàn ,bìng shōu huí zhú kè lìng ,dá dào le shàng shū de mù de 。
  yǐ shàng lùn shù le 《jiàn zhú kè shū 》shì rú hé yǒu zhēn duì xìng dì 、chéng gōng dì duì zhú kè zhī shì jiā yǐ lùn duàn ,shǐ gāi gōng wén shōu dào le xiǎn zhe de shí xiào 。shí xiào xìng 、zhēn duì xìng 、duì shì jiā yǐ lùn duàn ,zhè sān gè tè zhēng zài wén zhōng tǐ xiàn zuì wéi tū chū 。dāng rán ,gāi wén hái yǒu gè bié qí tā de gōng wén tè zhēng ,xiàng dāng shí lǐ sī yǐ zài bèi zhú zhī zhōng ,xiě zhè piān shàng shū bì xū shí fèn zhù yì shí xiào ,chú le “dào shàng shàng jiàn shū ”jí jiù cǐ wén zhī wài ,zài xiě fǎ shàng kāi tóu dān dāo zhí rù ,zhǐ chū zhú kè zhī cuò ,shǐ qín wáng wéi zhī zhèn dòng 。kě jiàn shǒu jù fā yì 、kāi mén jiàn shān ,jì wéi dāng shí jǐn jí qíng shì jué dìng ,yě shì gōng wén shí xiào xìng de yào qiú 。

《jiàn zhú kè shū 》lǐ sī pīn yīn dú yīn cān kǎo

jiàn zhú kè shū
jiàn zhú kè shū

chén wén lì yì zhú kè, qiè yǐ wéi guò yǐ.
chén wén lì yì zhú kè ,qiè yǐ wéi guò yǐ 。
xī mù gōng qiú shì, xī qǔ yóu yú yú róng, dōng dé bǎi lǐ xī yú wǎn, yíng jiǎn shū yú sòng, lái pī bào gōng sūn zhī yú jìn.
xī mù gōng qiú shì ,xī qǔ yóu yú yú róng ,dōng dé bǎi lǐ xī yú wǎn ,yíng jiǎn shū yú sòng ,lái pī bào 、gōng sūn zhī yú jìn 。
cǐ wǔ zǐ zhě, bù chǎn yú qín, ér mù gōng yòng zhī, bìng guó èr shí, suì bà xī róng.
cǐ wǔ zǐ zhě ,bú chǎn yú qín ,ér mù gōng yòng zhī ,bìng guó èr shí ,suí bà xī róng 。
xiào gōng yòng shāng yāng zhī fǎ, yí fēng yì sú, mín yǐ yīn shèng, guó yǐ fù qiáng, bǎi xìng lè yòng, zhū hóu qīn fú, huò chǔ wèi zhī shī, jǔ dì qiān lǐ, zhì jīn zhì qiáng.
xiào gōng yòng shāng yāng zhī fǎ ,yí fēng yì sú ,mín yǐ yīn shèng ,guó yǐ fù qiáng ,bǎi xìng lè yòng ,zhū hóu qīn fú ,huò chǔ 、wèi zhī shī ,jǔ dì qiān lǐ ,zhì jīn zhì qiáng 。
huì wáng yòng zhāng yí zhī jì, bá sān chuān zhī dì, xī bìng bā shǔ, běi shōu shàng jùn, nán qǔ hàn zhōng, bāo jiǔ yí, zhì yān yǐng, dōng jù chéng gāo zhī xiǎn, gē gāo yú zhī rǎng, suì sàn liù guó zhī zòng, shǐ zhī xī miàn shì qín, gōng shī dào jīn.
huì wáng yòng zhāng yí zhī jì ,bá sān chuān zhī dì ,xī bìng bā 、shǔ ,běi shōu shàng jun4 ,nán qǔ hàn zhōng ,bāo jiǔ yí ,zhì yān 、yǐng ,dōng jù chéng gāo zhī xiǎn ,gē gāo yú zhī rǎng ,suí sàn liù guó zhī zòng ,shǐ zhī xī miàn shì qín ,gōng shī dào jīn 。
zhāo wáng dé fàn jū, fèi ráng hóu, zhú huá yáng, qiáng gōng shì, dù sī mén, cán shí zhū hóu, shǐ qín chéng dì yè.
zhāo wáng dé fàn jū ,fèi ráng hóu ,zhú huá yáng ,qiáng gōng shì ,dù sī mén ,cán shí zhū hóu ,shǐ qín chéng dì yè 。
cǐ sì jūn zhě, jiē yǐ kè zhī gōng.
cǐ sì jun1 zhě ,jiē yǐ kè zhī gōng 。
yóu cǐ guān zhī, kè hé fù yú qín zāi! xiàng shǐ sì jūn què kè ér bù nèi, shū shì ér bù yòng, shì shǐ guó wú fù lì zhī shí, ér qín wú qiáng dà zhī míng yě.
yóu cǐ guān zhī ,kè hé fù yú qín zāi !xiàng shǐ sì jun1 què kè ér bú nèi ,shū shì ér bú yòng ,shì shǐ guó wú fù lì zhī shí ,ér qín wú qiáng dà zhī míng yě 。
jīn bì xià zhì kūn shān zhī yù, yǒu suí hé zhī bǎo, chuí míng yuè zhī zhū, fú tài ē zhī jiàn, chéng xiān lí zhī mǎ, jiàn cuì fèng zhī qí, shù líng tuó zhī gǔ.
jīn bì xià zhì kūn shān zhī yù ,yǒu suí hé zhī bǎo ,chuí míng yuè zhī zhū ,fú tài ā zhī jiàn ,chéng xiān lí zhī mǎ ,jiàn cuì fèng zhī qí ,shù líng tuó zhī gǔ 。
cǐ shù bǎo zhě, qín bù shēng yī yān, ér bì xià shuō zhī, hé yě? bì qín guó zhī suǒ shēng rán hòu kě, zé shì yè guāng zhī bì, bù shì cháo tíng xī xiàng zhī qì, bù wéi wán hǎo zhèng wèi zhī nǚ bù chōng hòu gōng, ér jùn liáng jué tí bù shí wài jiù, jiāng nán jīn xī bù wéi yòng, xī shǔ dān qīng bù wéi cǎi.
cǐ shù bǎo zhě ,qín bú shēng yī yān ,ér bì xià shuō zhī ,hé yě ?bì qín guó zhī suǒ shēng rán hòu kě ,zé shì yè guāng zhī bì ,bú shì cháo tíng ;xī xiàng zhī qì ,bú wéi wán hǎo ;zhèng 、wèi zhī nǚ bú chōng hòu gōng ,ér jun4 liáng kuài tí bú shí wài jiù ,jiāng nán jīn xī bú wéi yòng ,xī shǔ dān qīng bú wéi cǎi 。
suǒ yǐ shì hòu gōng, chōng xià chén, yú xīn yì, shuō ěr mù zhě, bì chū yú qín rán hòu kě, zé shì wǎn zhū zhī zān, fù jī zhī ěr, ā gǎo zhī yī, jǐn xiù zhī shì bù jìn yú qián, ér suí sú yǎ huà, jiā yě yǎo tiǎo, zhào nǚ bù lì yú cè yě.
suǒ yǐ shì hòu gōng ,chōng xià chén ,yú xīn yì ,shuō ěr mù zhě ,bì chū yú qín rán hòu kě ,zé shì wǎn zhū zhī zān ,fù jī zhī ěr ,ā gǎo zhī yī ,jǐn xiù zhī shì bú jìn yú qián ,ér suí sú yǎ huà ,jiā yě yǎo tiǎo ,zhào nǚ bú lì yú cè yě 。
fū jī wèng kòu fǒu dàn zhēng bó bì, ér gē hū wū wū kuài ěr zhě, zhēn qín zhī shēng yě zhèng wèi sāng jiān, sháo yú wǔ xiàng zhě, yì guó zhī lè yě.
fū jī wèng kòu fǒu dàn zhēng bó bì ,ér gē hū wū wū kuài ěr zhě ,zhēn qín zhī shēng yě ;《zhèng 》、《wèi 》、《sāng jiān 》,《sháo 》、《yú 》、《wǔ 》、《xiàng 》zhě ,yì guó zhī lè yě 。
jīn qì jī wèng kòu fǒu ér jiù zhèng wèi, tuì dàn zhēng ér qǔ zhāo yú, ruò shì zhě hé yě? kuài yì dāng qián, shì guān ér yǐ yǐ.
jīn qì jī wèng kòu fǒu ér jiù 《zhèng 》、《wèi 》,tuì dàn zhēng ér qǔ 《zhāo 》、《yú 》,ruò shì zhě hé yě ?kuài yì dāng qián ,shì guān ér yǐ yǐ 。
jīn qǔ rén zé bù rán.
jīn qǔ rén zé bú rán 。
bù wèn kě fǒu, bù lùn qū zhí, fēi qín zhě qù, wèi kè zhě zhú.
bú wèn kě fǒu ,bú lùn qǔ zhí ,fēi qín zhě qù ,wéi kè zhě zhú 。
rán zé shì suǒ zhòng zhě zài hu sè lè zhū yù, ér suǒ qīng zhě zài hu rén mín yě.
rán zé shì suǒ zhòng zhě zài hū sè lè zhū yù ,ér suǒ qīng zhě zài hū rén mín yě 。
cǐ fēi suǒ yǐ kuà hǎi nèi zhì zhū hóu zhī shù yě.
cǐ fēi suǒ yǐ kuà hǎi nèi 、zhì zhū hóu zhī shù yě 。
chén wén dì guǎng zhě sù duō, guó dà zhě rén zhòng, bīng qiáng zé shì yǒng.
chén wén dì guǎng zhě sù duō ,guó dà zhě rén zhòng ,bīng qiáng zé shì yǒng 。
shì yǐ tài shān bù ràng tǔ rǎng, gù néng chéng qí dà hé hǎi bù zé xì liú, gù néng jiù qí shēn wáng zhě bù què zhòng shù, gù néng míng qí dé.
shì yǐ tài shān bú ràng tǔ rǎng ,gù néng chéng qí dà ;hé hǎi bú zé xì liú ,gù néng jiù qí shēn ;wáng zhě bú què zhòng shù ,gù néng míng qí dé 。
shì yǐ dì wú sì fāng, mín wú yì guó, sì shí chōng měi, guǐ shén jiàng fú, cǐ wǔ dì sān wáng zhī suǒ yǐ wú dí yě.
shì yǐ dì wú sì fāng ,mín wú yì guó ,sì shí chōng měi ,guǐ shén jiàng fú ,cǐ wǔ dì sān wáng zhī suǒ yǐ wú dí yě 。
jīn nǎi qì qián shǒu yǐ zī dí guó, què bīn kè yǐ yè zhū hóu, shǐ tiān xià zhī shì tuì ér bù gǎn xī xiàng, guǒ zú bù rù qín, cǐ suǒ wèi" jiè kòu bīng ér jī dào liáng" zhě yě.
jīn nǎi qì qián shǒu yǐ zī dí guó ,què bīn kè yǐ yè zhū hóu ,shǐ tiān xià zhī shì tuì ér bú gǎn xī xiàng ,guǒ zú bú rù qín ,cǐ suǒ wèi “jiè kòu bīng ér jī dào liáng ”zhě yě 。
fū wù bù chǎn yú qín, kě bǎo zhě duō shì bù chǎn yú qín, ér yuàn zhōng zhě zhòng.
fū wù bú chǎn yú qín ,kě bǎo zhě duō ;shì bú chǎn yú qín ,ér yuàn zhōng zhě zhòng 。
jīn zhú kè yǐ zī dí guó, sǔn mín yǐ yì chóu, nèi zì xū ér wài shù yuàn yú zhū hóu, qiú guó wú wēi, bù kě de yě.
jīn zhú kè yǐ zī dí guó ,sǔn mín yǐ yì chóu ,nèi zì xū ér wài shù yuàn yú zhū hóu ,qiú guó wú wēi ,bú kě dé yě 。
tài shān yī zuò: tài shān
(tài shān yī zuò :tài shān )


※提示:拼音为程序生成,因此多音字的拼音可能不准确。

相关翻译

相关赏析

作者介绍

李斯 李斯 李斯(约前280年-前208年),秦朝丞相,河南驻马店上蔡县人,中国历史上著名的政治家、文学家和书法家,千古一相。李斯协助秦始皇统一天下;秦统一之后,李斯参与制定了秦朝的法律和完善了秦朝的制度,力排众议主张实行郡县制、废除分封制,提出并且主持了文字、车轨、货币、度量衡的统一。李斯政治主张的实施对中国和世界产生了深远的影响,奠定了中国两千多年政治制度的基本格局。李斯贡献巨大,但是害死了韩非和被赵高所逼把胡亥推上了皇位,后被赵高所害。

李斯的诗词

  • 谏逐客书
  • 《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意
  • 谏逐客书
  • 先秦诗词推荐

  • 水调歌头·题西山秋爽图
  • 《曾子杀彘/曾子烹彘》曾子杀彘/曾子烹彘韩非原文、翻译、赏析和诗意
  • 小雅·甫田
  • 萚兮(萚兮萚兮)
  • 樛木(南有樛木)
  • 《蓼莪》蓼莪佚名原文、翻译、赏析和诗意
  • 段干木歌
  • 虞师晋师灭夏阳
  • 鄘风·柏舟
  • 赴戍登程口占示家人·其二
  • 《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意原文,《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意翻译,《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意赏析,《谏逐客书》谏逐客书李斯原文、翻译、赏析和诗意阅读答案,出自李斯的作品

    诗词类别

    李斯的诗词

    古文典籍

    热门名句

    热门成语