《菩萨蛮溪山掩映斜阳里》原文及翻译赏析

作者：魏夫人 朝代：宋朝

《菩萨蛮溪山掩映斜阳里》原文及翻译赏析原文：

古诗简介

《菩萨蛮·溪山掩映斜阳里》是北宋词人魏玩所写的一首词。此词上片着重写景，亦以起兴，水上鸳鸯，墙头红杏，俱足以触起其对丈夫曾布的思念；下片着重写情，直抒离愁。寓时序变迁于景物硬化之中，暗示离思与日俱增。全词语淡而情深，意婉而不俗，不似花归派词人写离情必用艳语。

翻译/译文

溪水和山峰都笼罩在夕阳余晖之中。微风吹拂下，溪水荡起层层绿波，倒映在水中的楼台也仿佛在晃动，惊起了水面上的鸳鸯。溪水的两岸，只住着两三户人家，一枝娇艳的杏花从院墙上探出头来。在杨柳掩映的溪边小路上，有人天天在那里徘徊观望。年年看柳絮飘飞，已经看了三次，离人为什么还不还乡？

注释

⑴菩萨蛮：词牌名，原唐教坊曲名，又名“子夜歌”等，双调四十四字，上下片各四句，两仄韵，两平韵，用韵两句一换，凡四易韵，平仄递转。⑵楼台影动：表明溪水在微风的吹拂下，荡起绿波，而楼台的影子也如同晃动一般。⑶鸳鸯：一种情鸟，雌雄相依，形影不离，如同良侣。⑷出墙红杏花：出自宋·叶绍翁《游园不值》诗：“春色满园关不住，一支红杏出墙来”。⑸柳绵：成熟了的柳叶种子，因其上有白色茸毛、随风飘舞如棉似絮而得名，又叫柳絮。在古代水边杨柳往往是送别的场所。⑹离人：离别的人；离开家园、亲人的人。

创作背景

该词具体创作年份未知。相传曾布出仕在外，连赴秦州、陈州、蔡州、庆州等地，三年未归，魏夫人有感而写下这首词。

赏析/鉴赏

此词写景以抒情，情因景生，描绘了思妇盼望远行丈夫归来的情思。全词紧紧围绕一个“溪”字构图设色，表情达意，写得清新自然，不落俗套，饶有情韵，耐人寻味。首句“溪山掩映斜阳里”写斜阳映照下的溪山，侧重点于“溪”字。次句“楼台影动鸳鸯起”，补足上文，进一步写溪中景色。夕阳斜照之下，溪中不仅有青山的倒影，而且还有楼台的倒影，还有对对鸳鸯溪中嬉水。上句专写静景，下句则动中有静。“楼台影动”，表明溪水微风吹拂之下，荡起层层绿波，楼台的影子也仿佛晃动一般。再添上“鸳鸯起”一笔，整个画面就充满了盎然生趣。三、四两句写两岸景色，这条溪水的两岸，只住着两三户人家，人烟并不稠密，环境自然是幽静的。至此，上面所说的楼台原是这几户临水人家的住宅，全词意脉连贯，针线绵密。这句为实写，下一句便是虚写，如此虚实相生。深院高墙，关不住满园春色，一枝红杏花，带着娇艳的姿态，硬是从高高的围墙上探出头来。此句的妙处于一个“出”字，词以“出”字形容红杏花，写出了春天的勃勃生机，意味隽永。词的下片，转入抒情，但仍未脱“溪”字。溪水旁边，有一道长堤，堤上长着一行杨柳，暮春时节，嫩绿的柳丝笼罩着长堤，轻拂着溪水，而魏夫人作为临水人家的妇女，是经常从这里走过的。“早晚”一词，并非指时间的早和晚。张相《诗词曲语辞汇释》卷六云：“早晚，犹云随时也；日日也。”其义犹如舒亶《鹊桥仙》词“两堤芳草一江云，早晚是西楼望处”。古代，水边柳外，往往是送别的场所。据《宋史·曾布传》，曾布于神宗元丰中，连知秦州、陈州、蔡州和庆州。陆游《老学庵笔记》卷七也说：“曾子宣丞相，元丰间帅庆州，未至，召还，主陕府，复还庆州，往来潼关。夫人魏氏作诗戏丞相云：‘使君自为君恩厚，不是区区爱华山。’”这期间，曾布告别家人，游宦外，可能连续三年。此处，当指魏夫人填词述怀。结尾二句说明她溪边已徜徉了三年，年年都见过一次柳絮纷飞。从柳絮纷飞想到当年折柳赠别，这是很自然的。“三见柳绵飞”是实语，而着一“犹”字，便化实为虚了，这样，哀怨之情，离别之恨，便隐然流于言外。此词声律上极具特色，八句中两句一叶韵，如“里”与“起”、“家”、与“花”、“路”与去、“飞”与“归”，均押韵工整；且两句与两句之间又平仄交错，如上片四句“里”与“起”是仄声韵，“家”与“花”是平声韵；下片“路”与“去”是仄声韵，“飞”与“归”是平声韵，读来十分谐婉，再加上语言晓畅，词句清丽，较好地抒写了贵族妇女温柔敦厚而又婉曲缠绵的感情。全词所写之景紧紧围绕溪水，勾勒出一派溪山园景，清新自然。对行人的思恋，耐人寻味又不落俗套，显示出鲜明的个性。

名家点评清·张宗橚《词林纪事》：“深得《国风·卷耳》之遗。”

魏夫人简介

　　魏夫人，名玩，字玉汝，北宋女词人。乃曾布之妻，魏泰之姊，封鲁国夫人。襄阳（今湖北襄阳市）人。生卒年不详，生平亦无可考。魏夫人的文学创作在宋代颇负盛名，朱熹甚至将她与李清照并提（《词综》卷二十五），亦在《朱子语类》卷一四零中云：“本朝妇人能文，只有李易安与魏夫人”，曾著有《魏夫人集》。现存作品仅有诗1首，咏项羽、虞姬事，题作《虞美人草行》（《诗话总龟》卷二十一）；词10余首，周泳先辑为《鲁国夫人词》。周泳先辑为《鲁国夫人词》。

《菩萨蛮溪山掩映斜阳里》原文及翻译赏析拼音解读：

gǔ shī jiǎn jiè

《pú sà mán ·xī shān yǎn yìng xié yáng lǐ 》shì běi sòng cí rén wèi wán suǒ xiě de yī shǒu cí 。cǐ cí shàng piàn zhe zhòng xiě jǐng ，yì yǐ qǐ xìng ，shuǐ shàng yuān yāng ，qiáng tóu hóng xìng ，jù zú yǐ chù qǐ qí duì zhàng fū céng bù de sī niàn ；xià piàn zhe zhòng xiě qíng ，zhí shū lí chóu 。yù shí xù biàn qiān yú jǐng wù yìng huà zhī zhōng ，àn shì lí sī yǔ rì jù zēng 。quán cí yǔ dàn ér qíng shēn ，yì wǎn ér bú sú ，bú sì huā guī pài cí rén xiě lí qíng bì yòng yàn yǔ 。

fān yì /yì wén

xī shuǐ hé shān fēng dōu lóng zhào zài xī yáng yú huī zhī zhōng 。wēi fēng chuī fú xià ，xī shuǐ dàng qǐ céng céng lǜ bō ，dǎo yìng zài shuǐ zhōng de lóu tái yě fǎng fó zài huǎng dòng ，jīng qǐ le shuǐ miàn shàng de yuān yāng 。xī shuǐ de liǎng àn ，zhī zhù zhe liǎng sān hù rén jiā ，yī zhī jiāo yàn de xìng huā cóng yuàn qiáng shàng tàn chū tóu lái 。zài yáng liǔ yǎn yìng de xī biān xiǎo lù shàng ，yǒu rén tiān tiān zài nà lǐ pái huái guān wàng 。nián nián kàn liǔ xù piāo fēi ，yǐ jīng kàn le sān cì ，lí rén wéi shí me hái bú hái xiāng ？

zhù shì

⑴pú sà mán ：cí pái míng ，yuán táng jiāo fāng qǔ míng ，yòu míng “zǐ yè gē ”děng ，shuāng diào sì shí sì zì ，shàng xià piàn gè sì jù ，liǎng zè yùn ，liǎng píng yùn ，yòng yùn liǎng jù yī huàn ，fán sì yì yùn ，píng zè dì zhuǎn 。⑵lóu tái yǐng dòng ：biǎo míng xī shuǐ zài wēi fēng de chuī fú xià ，dàng qǐ lǜ bō ，ér lóu tái de yǐng zǐ yě rú tóng huǎng dòng yī bān 。⑶yuān yāng ：yī zhǒng qíng niǎo ，cí xióng xiàng yī ，xíng yǐng bú lí ，rú tóng liáng lǚ 。⑷chū qiáng hóng xìng huā ：chū zì sòng ·yè shào wēng 《yóu yuán bú zhí 》shī ：“chūn sè mǎn yuán guān bú zhù ，yī zhī hóng xìng chū qiáng lái ”。⑸liǔ mián ：chéng shú le de liǔ yè zhǒng zǐ ，yīn qí shàng yǒu bái sè róng máo 、suí fēng piāo wǔ rú mián sì xù ér dé míng ，yòu jiào liǔ xù 。zài gǔ dài shuǐ biān yáng liǔ wǎng wǎng shì sòng bié de chǎng suǒ 。⑹lí rén ：lí bié de rén ；lí kāi jiā yuán 、qīn rén de rén 。

chuàng zuò bèi jǐng

gāi cí jù tǐ chuàng zuò nián fèn wèi zhī 。xiàng chuán céng bù chū shì zài wài ，lián fù qín zhōu 、chén zhōu 、cài zhōu 、qìng zhōu děng dì ，sān nián wèi guī ，wèi fū rén yǒu gǎn ér xiě xià zhè shǒu cí 。

shǎng xī /jiàn shǎng

cǐ cí xiě jǐng yǐ shū qíng ，qíng yīn jǐng shēng ，miáo huì le sī fù pàn wàng yuǎn háng zhàng fū guī lái de qíng sī 。quán cí jǐn jǐn wéi rào yī gè “xī ”zì gòu tú shè sè ，biǎo qíng dá yì ，xiě dé qīng xīn zì rán ，bú luò sú tào ，ráo yǒu qíng yùn ，nài rén xún wèi 。shǒu jù “xī shān yǎn yìng xié yáng lǐ ”xiě xié yáng yìng zhào xià de xī shān ，cè zhòng diǎn yú “xī ”zì 。cì jù “lóu tái yǐng dòng yuān yāng qǐ ”，bǔ zú shàng wén ，jìn yī bù xiě xī zhōng jǐng sè 。xī yáng xié zhào zhī xià ，xī zhōng bú jǐn yǒu qīng shān de dǎo yǐng ，ér qiě hái yǒu lóu tái de dǎo yǐng ，hái yǒu duì duì yuān yāng xī zhōng xī shuǐ 。shàng jù zhuān xiě jìng jǐng ，xià jù zé dòng zhōng yǒu jìng 。“lóu tái yǐng dòng ”，biǎo míng xī shuǐ wēi fēng chuī fú zhī xià ，dàng qǐ céng céng lǜ bō ，lóu tái de yǐng zǐ yě fǎng fó huǎng dòng yī bān 。zài tiān shàng “yuān yāng qǐ ”yī bǐ ，zhěng gè huà miàn jiù chōng mǎn le àng rán shēng qù 。sān 、sì liǎng jù xiě liǎng àn jǐng sè ，zhè tiáo xī shuǐ de liǎng àn ，zhī zhù zhe liǎng sān hù rén jiā ，rén yān bìng bú chóu mì ，huán jìng zì rán shì yōu jìng de 。zhì cǐ ，shàng miàn suǒ shuō de lóu tái yuán shì zhè jǐ hù lín shuǐ rén jiā de zhù zhái ，quán cí yì mò lián guàn ，zhēn xiàn mián mì 。zhè jù wéi shí xiě ，xià yī jù biàn shì xū xiě ，rú cǐ xū shí xiàng shēng 。shēn yuàn gāo qiáng ，guān bú zhù mǎn yuán chūn sè ，yī zhī hóng xìng huā ，dài zhe jiāo yàn de zī tài ，yìng shì cóng gāo gāo de wéi qiáng shàng tàn chū tóu lái 。cǐ jù de miào chù yú yī gè “chū ”zì ，cí yǐ “chū ”zì xíng róng hóng xìng huā ，xiě chū le chūn tiān de bó bó shēng jī ，yì wèi jun4 yǒng 。cí de xià piàn ，zhuǎn rù shū qíng ，dàn réng wèi tuō “xī ”zì 。xī shuǐ páng biān ，yǒu yī dào zhǎng dī ，dī shàng zhǎng zhe yī háng yáng liǔ ，mù chūn shí jiē ，nèn lǜ de liǔ sī lóng zhào zhe zhǎng dī ，qīng fú zhe xī shuǐ ，ér wèi fū rén zuò wéi lín shuǐ rén jiā de fù nǚ ，shì jīng cháng cóng zhè lǐ zǒu guò de 。“zǎo wǎn ”yī cí ，bìng fēi zhǐ shí jiān de zǎo hé wǎn 。zhāng xiàng 《shī cí qǔ yǔ cí huì shì 》juàn liù yún ：“zǎo wǎn ，yóu yún suí shí yě ；rì rì yě 。”qí yì yóu rú shū dǎn 《què qiáo xiān 》cí “liǎng dī fāng cǎo yī jiāng yún ，zǎo wǎn shì xī lóu wàng chù ”。gǔ dài ，shuǐ biān liǔ wài ，wǎng wǎng shì sòng bié de chǎng suǒ 。jù 《sòng shǐ ·céng bù chuán 》，céng bù yú shén zōng yuán fēng zhōng ，lián zhī qín zhōu 、chén zhōu 、cài zhōu hé qìng zhōu 。lù yóu 《lǎo xué ān bǐ jì 》juàn qī yě shuō ：“céng zǐ xuān chéng xiàng ，yuán fēng jiān shuài qìng zhōu ，wèi zhì ，zhào hái ，zhǔ shǎn fǔ ，fù hái qìng zhōu ，wǎng lái tóng guān 。fū rén wèi shì zuò shī xì chéng xiàng yún ：‘shǐ jun1 zì wéi jun1 ēn hòu ，bú shì qū qū ài huá shān 。’”zhè qī jiān ，céng bù gào bié jiā rén ，yóu huàn wài ，kě néng lián xù sān nián 。cǐ chù ，dāng zhǐ wèi fū rén tián cí shù huái 。jié wěi èr jù shuō míng tā xī biān yǐ cháng yáng le sān nián ，nián nián dōu jiàn guò yī cì liǔ xù fēn fēi 。cóng liǔ xù fēn fēi xiǎng dào dāng nián shé liǔ zèng bié ，zhè shì hěn zì rán de 。“sān jiàn liǔ mián fēi ”shì shí yǔ ，ér zhe yī “yóu ”zì ，biàn huà shí wéi xū le ，zhè yàng ，āi yuàn zhī qíng ，lí bié zhī hèn ，biàn yǐn rán liú yú yán wài 。cǐ cí shēng lǜ shàng jí jù tè sè ，bā jù zhōng liǎng jù yī yè yùn ，rú “lǐ ”yǔ “qǐ ”、“jiā ”、yǔ “huā ”、“lù ”yǔ qù 、“fēi ”yǔ “guī ”，jun1 yā yùn gōng zhěng ；qiě liǎng jù yǔ liǎng jù zhī jiān yòu píng zè jiāo cuò ，rú shàng piàn sì jù “lǐ ”yǔ “qǐ ”shì zè shēng yùn ，“jiā ”yǔ “huā ”shì píng shēng yùn ；xià piàn “lù ”yǔ “qù ”shì zè shēng yùn ，“fēi ”yǔ “guī ”shì píng shēng yùn ，dú lái shí fèn xié wǎn ，zài jiā shàng yǔ yán xiǎo chàng ，cí jù qīng lì ，jiào hǎo dì shū xiě le guì zú fù nǚ wēn róu dūn hòu ér yòu wǎn qǔ chán mián de gǎn qíng 。quán cí suǒ xiě zhī jǐng jǐn jǐn wéi rào xī shuǐ ，gōu lè chū yī pài xī shān yuán jǐng ，qīng xīn zì rán 。duì háng rén de sī liàn ，nài rén xún wèi yòu bú luò sú tào ，xiǎn shì chū xiān míng de gè xìng 。

míng jiā diǎn píng qīng ·zhāng zōng xiāo 《cí lín jì shì 》：“shēn dé 《guó fēng ·juàn ěr 》zhī yí 。”

xiàng guān gǔ shī fèn lèi

jiè jǐng shū qíng wǎn yuē cí

wèi fū rén jiǎn jiè

　　wèi fū rén ，míng wán ，zì yù rǔ ，běi sòng nǚ cí rén 。nǎi céng bù zhī qī ，wèi tài zhī zǐ ，fēng lǔ guó fū rén 。xiāng yáng （jīn hú běi xiāng yáng shì ）rén 。shēng zú nián bú xiáng ，shēng píng yì wú kě kǎo 。wèi fū rén de wén xué chuàng zuò zài sòng dài pō fù shèng míng ，zhū xī shèn zhì jiāng tā yǔ lǐ qīng zhào bìng tí （《cí zōng 》juàn èr shí wǔ ），yì zài 《zhū zǐ yǔ lèi 》juàn yī sì líng zhōng yún ：“běn cháo fù rén néng wén ，zhī yǒu lǐ yì ān yǔ wèi fū rén ”，céng zhe yǒu 《wèi fū rén jí 》。xiàn cún zuò pǐn jǐn yǒu shī 1shǒu ，yǒng xiàng yǔ 、yú jī shì ，tí zuò 《yú měi rén cǎo háng 》（《shī huà zǒng guī 》juàn èr shí yī ）；cí 10yú shǒu ，zhōu yǒng xiān jí wéi 《lǔ guó fū rén cí 》。zhōu yǒng xiān jí wéi 《lǔ guó fū rén cí 》。
※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。