《捣练子令深院静》原文及翻译赏析

作者：李煜 朝代：五代

《捣练子令深院静》原文及翻译赏析原文：

古诗简介

《捣练子令·深院静》是南唐后主李煜创作的一首小令，这首小令通过描绘深院小庭夜深人静对断续传来的风声、捣衣声，以及映照着帘栊的月色，刻意营造出一种幽怨欲绝的意境，让人不觉沉浸其中，去感受长夜不寐者的悠悠情怀。

翻译/译文

制白练的人在远处，伫听的人在深院。深院小庭本已寒寂，月夜的砧声便愈增清苦。捣练总勾起对远人的思念。砧声断续，断续着长夜不寐的思情。

注释

①这是一首写别后相思的本义词。此词调名于《尊前集》、《花草粹编》、《花间集补》、《全唐诗》等本中均作《捣练子》，为单调。《花草粹编》中有题作“闻砧”，《续选草堂诗余》、《古今诗余醉》、《古今词统》等本中题作“秋闺”，《词的》中题作“本意”。又《历代诗余》中于调名下有注日：“一名《深院月》，又名《深夜月》。李煜秋闺词有‘断续寒砧断续风’之句，遂以‘捣练’名其调。”明杨慎《词品》亦云：“李后主词，词名《捣练子》，即咏捣练，乃唐词本体也。”自李煜此调始见于此词。②寒砧（zhēn）：砧，捣衣石，这里指捣衣声。古时将生丝织成的绢用木杵在石上捣软制成熟绢，以便裁制衣服。寒砧，因夜深天寒，故称。这里指寒夜之中的捣衣声。唐代杜甫《秋兴》中有诗句云：“寒衣处处催刀尺，白帝城高急暮砧。”③无奈：《啸余谱》、《尊前集》、《南词新谱》中作“早是”。④不寐：《啸余谱》、《尊前集》、《南词新谱》中均作“不寝”。不寐，不能入睡。⑤数声：几声，这里指捣衣的声音。⑥和月：伴随着月光。⑦到：传到。⑧帘栊（lóng）：挂着竹帘的格子窗。栊：有横直格的窗子。

赏析/鉴赏

这是一首本义词。白练是古代一种丝织品，其制作要经过在砧石上用木棒捶捣这道工序，而这工序一般都是由妇女操作的。这首词的词牌即因其内容以捣练为题材而得名。作者通过对一个失眠者夜听砧上捣练之声的描绘，写出了抒情主人公内心的焦躁烦恼。但作者却为这种忐忑不宁的心情安排了一个十分幽静寂寥、空虚冷漠的环境。头两句乍一看仿佛是重复的，后来汤显祖在《牡丹亭》里就写出“人立小庭深院”的句子，把“深院”和“小庭”基本上看成同义词。其实这两句似重复而并不重复。第一句是诉诸听觉，第二句是诉诸视觉。然而尽管耳在听目在看，却什么也没有听到和看到。这样，“静”和“空”这两个字，不仅在感受上给人以差别，而且也看出作者在斟酌用词时是颇费了一番心思的。至于“深院”，是写居住的人远离尘嚣；“小庭”则写所居之地只有一个空荡荡的小小天井，不仅幽静，而且空虚。头两句看似写景，实际是衬托出主人公内心的寂寞无聊。只有在这绝对安静的环境里，远处被断续风声吹来的砧上捣练之声才有可能被这小庭深院的主人听到。第三句是这首词的核心。自古以来，砧上捣衣或捣练的声音一直成为夫妇或情人彼此相思回忆的诗料；久而久之，也就成为诗词里的典故。比如李白在《子夜吴歌》的第三首里写道：“长安一片月，万户捣衣声。秋风吹不尽，总是玉关情。何日平胡虏，良人罢远征？”杜甫的一首题为《捣衣》的五律也说：“亦知戍不返，秋至拭清砧。已近苦寒月，况经长别心。宁辞捣衣倦，一寄塞垣深。用尽闺中力，君听空外音。”李杜两家所写，是从捣衣人的角度出发的。而李煜这首词却是从听砧声的人的角度来写的。这个听砧的人不管是男是女，总之是会因听到这种声音而引起相思离别之情的。不过，第三句虽连用两次“断续”字样，含义却不尽相同。一般地说，在砧上捣衣或捣练，总是有节奏的，因此一声与一声之间总有短暂的间歇，而这种断续的有节奏的捣练声并没有从头至尾一声不漏地送入小庭深院中来。这是因为风力时强时弱，风时有时无，这就使身居小庭深院中的听砧者有时听得到，有时听不到。正因为“风”有断续，才使得砧声时有时无，若断若续。这就把一种诉诸听觉的板滞沉闷的静态给写活了。下面两旬，明明是人因捣练的砧声搅乱了自己的万千思绪，因而心潮起伏，无法安眠；作者却偏偏翻转过来倒果为因，说人由于夜长无奈而睡不着觉，这才使砧声时断时续地达于耳畔。而且夜深了，砧声还在断断续续地响，是伴随着月光传入帘栊的。这就又把听觉和视觉相互结合起来，做到了声色交融——秋月的清光和捣练的音响合在一起，共同触动着这位“不寐”者的心弦。然而作者并没有绘声绘色，大事渲染，只是用单调的砧声和素朴的月光唤起了读者对一个孤独无眠者的同情。这正是李煜写词真正见功力的地方。前人评论李煜词的特点，都说他不假雕饰，纯用白描。其实李煜写词何尝不雕饰呢，只是洗尽铅华，摆脱了尘俗的浓妆艳抹，使人不觉其雕饰的痕迹而已。这首小词无论结构、布局、遣辞、造句，作者都经过了严密的构思和细致的安排，而给予读者的感受，却仿佛只是作者的自然流露。一个作家能于朴实无华之中体现匠心，才是真正的白描高手。

李煜简介

李煜，五代十国时南唐国君，961年-975年在位，字重光，初名从嘉，号钟隐、莲峰居士。汉族，彭城（今江苏徐州）人。天祚三年七月初七，李煜出生在金陵。南唐元宗李璟第六子，于宋建隆二年(961年)继位，史称李后主。开宝八年，宋军破南唐都城，李煜降宋，被俘至汴京，封为右千牛卫上将军、违命侯。后因作感怀故国的名词《虞美人》而被宋太宗毒死。李煜虽不通政治，但其艺术才华却非凡。精书法，善绘画，通音律，诗和文均有一定造诣，尤以词的成就最高。千古杰作《虞美人》、《浪淘沙》、《乌夜啼》等词。在政治上失败的李煜，却在词坛上留下了不朽的篇章，被称为“千古词帝”。

《捣练子令深院静》原文及翻译赏析拼音解读：

gǔ shī jiǎn jiè

《dǎo liàn zǐ lìng ·shēn yuàn jìng 》shì nán táng hòu zhǔ lǐ yù chuàng zuò de yī shǒu xiǎo lìng ，zhè shǒu xiǎo lìng tōng guò miáo huì shēn yuàn xiǎo tíng yè shēn rén jìng duì duàn xù chuán lái de fēng shēng 、dǎo yī shēng ，yǐ jí yìng zhào zhe lián lóng de yuè sè ，kè yì yíng zào chū yī zhǒng yōu yuàn yù jué de yì jìng ，ràng rén bú jiào chén jìn qí zhōng ，qù gǎn shòu zhǎng yè bú mèi zhě de yōu yōu qíng huái 。

fān yì /yì wén

zhì bái liàn de rén zài yuǎn chù ，zhù tīng de rén zài shēn yuàn 。shēn yuàn xiǎo tíng běn yǐ hán jì ，yuè yè de zhēn shēng biàn yù zēng qīng kǔ 。dǎo liàn zǒng gōu qǐ duì yuǎn rén de sī niàn 。zhēn shēng duàn xù ，duàn xù zhe zhǎng yè bú mèi de sī qíng 。

zhù shì

①zhè shì yī shǒu xiě bié hòu xiàng sī de běn yì cí 。cǐ cí diào míng yú 《zūn qián jí 》、《huā cǎo cuì biān 》、《huā jiān jí bǔ 》、《quán táng shī 》děng běn zhōng jun1 zuò 《dǎo liàn zǐ 》，wéi dān diào 。《huā cǎo cuì biān 》zhōng yǒu tí zuò “wén zhēn ”，《xù xuǎn cǎo táng shī yú 》、《gǔ jīn shī yú zuì 》、《gǔ jīn cí tǒng 》děng běn zhōng tí zuò “qiū guī ”，《cí de 》zhōng tí zuò “běn yì ”。yòu 《lì dài shī yú 》zhōng yú diào míng xià yǒu zhù rì ：“yī míng 《shēn yuàn yuè 》，yòu míng 《shēn yè yuè 》。lǐ yù qiū guī cí yǒu ‘duàn xù hán zhēn duàn xù fēng ’zhī jù ，suí yǐ ‘dǎo liàn ’míng qí diào 。”míng yáng shèn 《cí pǐn 》yì yún ：“lǐ hòu zhǔ cí ，cí míng 《dǎo liàn zǐ 》，jí yǒng dǎo liàn ，nǎi táng cí běn tǐ yě 。”zì lǐ yù cǐ diào shǐ jiàn yú cǐ cí 。②hán zhēn （zhēn）：zhēn ，dǎo yī shí ，zhè lǐ zhǐ dǎo yī shēng 。gǔ shí jiāng shēng sī zhī chéng de juàn yòng mù chǔ zài shí shàng dǎo ruǎn zhì chéng shú juàn ，yǐ biàn cái zhì yī fú 。hán zhēn ，yīn yè shēn tiān hán ，gù chēng 。zhè lǐ zhǐ hán yè zhī zhōng de dǎo yī shēng 。táng dài dù fǔ 《qiū xìng 》zhōng yǒu shī jù yún ：“hán yī chù chù cuī dāo chǐ ，bái dì chéng gāo jí mù zhēn 。”③wú nài ：《xiào yú pǔ 》、《zūn qián jí 》、《nán cí xīn pǔ 》zhōng zuò “zǎo shì ”。④bú mèi ：《xiào yú pǔ 》、《zūn qián jí 》、《nán cí xīn pǔ 》zhōng jun1 zuò “bú qǐn ”。bú mèi ，bú néng rù shuì 。⑤shù shēng ：jǐ shēng ，zhè lǐ zhǐ dǎo yī de shēng yīn 。⑥hé yuè ：bàn suí zhe yuè guāng 。⑦dào ：chuán dào 。⑧lián lóng （lóng）：guà zhe zhú lián de gé zǐ chuāng 。lóng ：yǒu héng zhí gé de chuāng zǐ 。

shǎng xī /jiàn shǎng

zhè shì yī shǒu běn yì cí 。bái liàn shì gǔ dài yī zhǒng sī zhī pǐn ，qí zhì zuò yào jīng guò zài zhēn shí shàng yòng mù bàng chuí dǎo zhè dào gōng xù ，ér zhè gōng xù yī bān dōu shì yóu fù nǚ cāo zuò de 。zhè shǒu cí de cí pái jí yīn qí nèi róng yǐ dǎo liàn wéi tí cái ér dé míng 。zuò zhě tōng guò duì yī gè shī mián zhě yè tīng zhēn shàng dǎo liàn zhī shēng de miáo huì ，xiě chū le shū qíng zhǔ rén gōng nèi xīn de jiāo zào fán nǎo 。dàn zuò zhě què wéi zhè zhǒng tǎn tè bú níng de xīn qíng ān pái le yī gè shí fèn yōu jìng jì liáo 、kōng xū lěng mò de huán jìng 。tóu liǎng jù zhà yī kàn fǎng fó shì zhòng fù de ，hòu lái tāng xiǎn zǔ zài 《mǔ dān tíng 》lǐ jiù xiě chū “rén lì xiǎo tíng shēn yuàn ”de jù zǐ ，bǎ “shēn yuàn ”hé “xiǎo tíng ”jī běn shàng kàn chéng tóng yì cí 。qí shí zhè liǎng jù sì zhòng fù ér bìng bú zhòng fù 。dì yī jù shì sù zhū tīng jiào ，dì èr jù shì sù zhū shì jiào 。rán ér jìn guǎn ěr zài tīng mù zài kàn ，què shí me yě méi yǒu tīng dào hé kàn dào 。zhè yàng ，“jìng ”hé “kōng ”zhè liǎng gè zì ，bú jǐn zài gǎn shòu shàng gěi rén yǐ chà bié ，ér qiě yě kàn chū zuò zhě zài zhēn zhuó yòng cí shí shì pō fèi le yī fān xīn sī de 。zhì yú “shēn yuàn ”，shì xiě jū zhù de rén yuǎn lí chén xiāo ；“xiǎo tíng ”zé xiě suǒ jū zhī dì zhī yǒu yī gè kōng dàng dàng de xiǎo xiǎo tiān jǐng ，bú jǐn yōu jìng ，ér qiě kōng xū 。tóu liǎng jù kàn sì xiě jǐng ，shí jì shì chèn tuō chū zhǔ rén gōng nèi xīn de jì mò wú liáo 。zhī yǒu zài zhè jué duì ān jìng de huán jìng lǐ ，yuǎn chù bèi duàn xù fēng shēng chuī lái de zhēn shàng dǎo liàn zhī shēng cái yǒu kě néng bèi zhè xiǎo tíng shēn yuàn de zhǔ rén tīng dào 。dì sān jù shì zhè shǒu cí de hé xīn 。zì gǔ yǐ lái ，zhēn shàng dǎo yī huò dǎo liàn de shēng yīn yī zhí chéng wéi fū fù huò qíng rén bǐ cǐ xiàng sī huí yì de shī liào ；jiǔ ér jiǔ zhī ，yě jiù chéng wéi shī cí lǐ de diǎn gù 。bǐ rú lǐ bái zài 《zǐ yè wú gē 》de dì sān shǒu lǐ xiě dào ：“zhǎng ān yī piàn yuè ，wàn hù dǎo yī shēng 。qiū fēng chuī bú jìn ，zǒng shì yù guān qíng 。hé rì píng hú lǔ ，liáng rén bà yuǎn zhēng ？”dù fǔ de yī shǒu tí wéi 《dǎo yī 》de wǔ lǜ yě shuō ：“yì zhī shù bú fǎn ，qiū zhì shì qīng zhēn 。yǐ jìn kǔ hán yuè ，kuàng jīng zhǎng bié xīn 。níng cí dǎo yī juàn ，yī jì sāi yuán shēn 。yòng jìn guī zhōng lì ，jun1 tīng kōng wài yīn 。”lǐ dù liǎng jiā suǒ xiě ，shì cóng dǎo yī rén de jiǎo dù chū fā de 。ér lǐ yù zhè shǒu cí què shì cóng tīng zhēn shēng de rén de jiǎo dù lái xiě de 。zhè gè tīng zhēn de rén bú guǎn shì nán shì nǚ ，zǒng zhī shì huì yīn tīng dào zhè zhǒng shēng yīn ér yǐn qǐ xiàng sī lí bié zhī qíng de 。bú guò ，dì sān jù suī lián yòng liǎng cì “duàn xù ”zì yàng ，hán yì què bú jìn xiàng tóng 。yī bān dì shuō ，zài zhēn shàng dǎo yī huò dǎo liàn ，zǒng shì yǒu jiē zòu de ，yīn cǐ yī shēng yǔ yī shēng zhī jiān zǒng yǒu duǎn zàn de jiān xiē ，ér zhè zhǒng duàn xù de yǒu jiē zòu de dǎo liàn shēng bìng méi yǒu cóng tóu zhì wěi yī shēng bú lòu dì sòng rù xiǎo tíng shēn yuàn zhōng lái 。zhè shì yīn wéi fēng lì shí qiáng shí ruò ，fēng shí yǒu shí wú ，zhè jiù shǐ shēn jū xiǎo tíng shēn yuàn zhōng de tīng zhēn zhě yǒu shí tīng dé dào ，yǒu shí tīng bú dào 。zhèng yīn wéi “fēng ”yǒu duàn xù ，cái shǐ dé zhēn shēng shí yǒu shí wú ，ruò duàn ruò xù 。zhè jiù bǎ yī zhǒng sù zhū tīng jiào de bǎn zhì chén mèn de jìng tài gěi xiě huó le 。xià miàn liǎng xún ，míng míng shì rén yīn dǎo liàn de zhēn shēng jiǎo luàn le zì jǐ de wàn qiān sī xù ，yīn ér xīn cháo qǐ fú ，wú fǎ ān mián ；zuò zhě què piān piān fān zhuǎn guò lái dǎo guǒ wéi yīn ，shuō rén yóu yú yè zhǎng wú nài ér shuì bú zhe jiào ，zhè cái shǐ zhēn shēng shí duàn shí xù dì dá yú ěr pàn 。ér qiě yè shēn le ，zhēn shēng hái zài duàn duàn xù xù dì xiǎng ，shì bàn suí zhe yuè guāng chuán rù lián lóng de 。zhè jiù yòu bǎ tīng jiào hé shì jiào xiàng hù jié hé qǐ lái ，zuò dào le shēng sè jiāo róng ——qiū yuè de qīng guāng hé dǎo liàn de yīn xiǎng hé zài yī qǐ ，gòng tóng chù dòng zhe zhè wèi “bú mèi ”zhě de xīn xián 。rán ér zuò zhě bìng méi yǒu huì shēng huì sè ，dà shì xuàn rǎn ，zhī shì yòng dān diào de zhēn shēng hé sù pǔ de yuè guāng huàn qǐ le dú zhě duì yī gè gū dú wú mián zhě de tóng qíng 。zhè zhèng shì lǐ yù xiě cí zhēn zhèng jiàn gōng lì de dì fāng 。qián rén píng lùn lǐ yù cí de tè diǎn ，dōu shuō tā bú jiǎ diāo shì ，chún yòng bái miáo 。qí shí lǐ yù xiě cí hé cháng bú diāo shì ne ，zhī shì xǐ jìn qiān huá ，bǎi tuō le chén sú de nóng zhuāng yàn mò ，shǐ rén bú jiào qí diāo shì de hén jì ér yǐ 。zhè shǒu xiǎo cí wú lùn jié gòu 、bù jú 、qiǎn cí 、zào jù ，zuò zhě dōu jīng guò le yán mì de gòu sī hé xì zhì de ān pái ，ér gěi yǔ dú zhě de gǎn shòu ，què fǎng fó zhī shì zuò zhě de zì rán liú lù 。yī gè zuò jiā néng yú pǔ shí wú huá zhī zhōng tǐ xiàn jiàng xīn ，cái shì zhēn zhèng de bái miáo gāo shǒu 。

lǐ yù jiǎn jiè

lǐ yù ，wǔ dài shí guó shí nán táng guó jun1 ，961nián -975nián zài wèi ，zì zhòng guāng ，chū míng cóng jiā ，hào zhōng yǐn 、lián fēng jū shì 。hàn zú ，péng chéng （jīn jiāng sū xú zhōu ）rén 。tiān zuò sān nián qī yuè chū qī ，lǐ yù chū shēng zài jīn líng 。nán táng yuán zōng lǐ jǐng dì liù zǐ ，yú sòng jiàn lóng èr nián (961nián )jì wèi ，shǐ chēng lǐ hòu zhǔ 。kāi bǎo bā nián ，sòng jun1 pò nán táng dōu chéng ，lǐ yù jiàng sòng ，bèi fú zhì biàn jīng ，fēng wéi yòu qiān niú wèi shàng jiāng jun1 、wéi mìng hóu 。hòu yīn zuò gǎn huái gù guó de míng cí 《yú měi rén 》ér bèi sòng tài zōng dú sǐ 。lǐ yù suī bú tōng zhèng zhì ，dàn qí yì shù cái huá què fēi fán 。jīng shū fǎ ，shàn huì huà ，tōng yīn lǜ ，shī hé wén jun1 yǒu yī dìng zào yì ，yóu yǐ cí de chéng jiù zuì gāo 。qiān gǔ jié zuò 《yú měi rén 》、《làng táo shā 》、《wū yè tí 》děng cí 。zài zhèng zhì shàng shī bài de lǐ yù ，què zài cí tán shàng liú xià le bú xiǔ de piān zhāng ，bèi chēng wéi “qiān gǔ cí dì ”。
※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。

作者介绍

李煜

李煜(937-978)，初名从嘉，字重光，号钟隐，南唐中主第六子。徐州人。宋建隆二年（９６１年）在金陵即位，在位十五年，世称李后主。他嗣位的时候，南唐已奉宋正朔，苟安于江南一隅。宋开宝七年（９７４年），宋太祖屡次遣人诏其北上，均辞不去。同年十月，宋兵南下攻金陵。明年十一月城破，后主肉袒出降，被俘到汴京，封违命侯。太宗即位，进封陇西郡公。太平兴国三年（９７８）七夕是他四十二岁生日，宋太宗恨他有「故国不堪回首月明中」之词，命人在宴会上下牵机药将他毒死。追封吴王，葬洛阳邙山。后主前期词作风格绮丽柔靡，还不脱「花间」习气。国亡后在「日夕只以眼泪洗面」的软禁生涯中，以一首首泣尽以血的绝唱，使亡国之君成为千古词坛的「南面王」（清沈雄《古今词话》语），正是「国家不幸诗家幸，话到沧桑语始工」。这些后期词作，凄凉悲壮，意境深远，已为苏辛所谓的「豪放」派打下了伏笔，为词史上承前启后的大宗师，如王国维《人间词话》所言：「词至李后主而眼界始大，感慨遂深。」至于其语句的清丽，音韵的和谐，更是空前绝后的了。后主本有集，已失传。现存词四十四首。