《蜀先主庙》蜀先主庙刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意

作者:刘禹锡 朝代:唐代
《蜀先主庙》蜀先主庙刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意原文

《蜀先主庙》 刘禹锡

天地英雄气,千秋尚凛然。
势分三足鼎,业复五铢钱。
得相能开国,生儿不象贤。
凄凉蜀故妓,来舞魏宫前。

作者简介(刘禹锡)

刘禹锡头像

刘禹锡(772-842),字梦得,汉族,中国唐朝彭城(今徐州)人,祖籍洛阳,唐朝文学家,哲学家,自称是汉中山靖王后裔,曾任监察御史,是王叔文政治改革集团的一员。唐代中晚期著名诗人,有“诗豪”之称。他的家庭是一个世代以儒学相传的书香门第。政治上主张革新,是王叔文派政治革新活动的中心人物之一。后来永贞革新失败被贬为朗州司马(今湖南常德)。据湖南常德历史学家、收藏家周新国先生考证刘禹锡被贬为朗州司马其间写了著名的“汉寿城春望”。

蜀先主庙翻译及注释

翻译
先主刘备英雄气概充满天地,千秋万代一直令人肃然起敬。
建国与吴魏三分天下成鼎足,恢复五铢钱币志在汉室振兴。
拜诸葛亮为丞相开创了国基,可惜生个儿子不像其父贤明。
最凄惨的是那蜀宫中的歌伎,在魏宫歌舞刘禅也毫无羞情。

注释
⑴诗题下原有注:“汉末谣,黄牛白腹,五铢当复。”
⑵天地英雄:一作“天下英雄”。《三国志·蜀志·先主传》:曹操曾对刘备说:“天下英雄,唯使君与操耳”。
⑶“势分”句:指刘备创立蜀汉,与魏、吴三分天下。
⑷五铢钱:汉武帝时的货币。此代指刘汉帝业。“业复”句:王莽代汉时,曾废五铢钱,至光武帝时,又从马援奏重铸,天下称便。这里以光武帝恢复五铢钱,比喻刘备想复兴汉室。
⑸相:此指诸葛亮。
⑹不象贤:此言刘备之子刘禅不肖,不能守业。
⑺“凄凉”两句:刘禅降魏后,东迁洛阳,被命为安乐县公。魏太尉司马昭在宴会中使蜀国的女乐表演歌舞,旁人见了都为刘禅感慨,独刘禅“喜笑自若”,乐不思蜀(《三国志·蜀志·后主传》裴注引《汉晋春秋》)。妓:女乐,实际也是俘虏。

蜀先主庙赏析

  《蜀先主庙》是刘禹锡五律中传诵较广的一首。这首咏史之作立意在赞誉英雄,鄙薄庸碌。

  首联“天地英雄气,千秋尚凛然”,高唱入云,突兀挺拔。细品诗意,其妙有三:一、境界雄阔奇绝。“天地”两字囊括宇宙,极言“英雄气”之充塞六合,至大无垠;“千秋”两字贯串古今,极写“英雄气”之万古长存,永垂不朽。遣词结言,又显示出诗人吞吐日月、俯仰古今之胸臆。二、使事无迹。“天地英雄”四字暗用曹操对刘备语:“今天下英雄,惟使君与操耳”(《三国志·蜀志·先主传》)。刘禹锡仅添一“气”字,便有庙堂气象,所以纪昀说:“起二句确是先主庙,妙似不用事者。”三、意在言外。“尚凛然”三字虽然只是抒写一种感受,但诗人面对先主塑像,肃然起敬的神态隐然可见;其中“尚”字用得极妙,先主庙堂尚且威势逼人,则其生前叱咤风云的英雄气概,自不待言了。

  颔联紧承“英雄气”三字,引出刘备的英雄业绩:“势分三足鼎,业复五铢钱。”刘备起自微细,在汉末乱世之中,转战南北,几经颠扑,才形成了与曹操、孙权三分天下之势,实在是得之不易。建立蜀国以后,他又力图进取中原,统一中国,这更显示了英雄之志。“五铢钱”是公元前118年(汉武帝元狩五年)铸行的一种钱币,后来王莽代汉时将它罢废。东汉初年,光武帝刘秀又恢复了五铢钱。此诗题下诗人自注:“汉末童谣:‘黄牛白腹,五铢当复’。”这是借钱币为说,暗喻刘备振兴汉室的勃勃雄心。这一联的对仗难度比较大。“势分三足鼎”,化用孙楚《为石仲容与孙皓书》中语:“自谓三分鼎足之势,可与泰山共相终始。”“业复五铢钱”纯用民谣中语。两句典出殊门,互不相关,可是对应自成巧思,浑然天成。

  如果说,颔联主要是颂扬刘备的功业,那么,颈联进一步指出刘备功业之不能卒成,为之叹惜。“得相能开国”,是说刘备三顾茅庐,得诸葛亮辅佐,建立了蜀国;“生儿不象贤”,则说后主刘禅不能效法先人贤德,狎近小人,愚昧昏聩,致使蜀国的基业被他葬送。创业难,守成更难,刘禹锡认为这是一个深刻的历史教训,所以特意加以指出。这一联用刘备的长于任贤择相,与他的短于教子、致使嗣子不肖相对比,正反相形,具有词意颉颃、声情顿挫之妙。五律的颈联最忌与颔联措意雷同。此诗颔联咏功业,颈联说人事,转接之间,富于变化;且颔联承上,颈联启下,脉络相当清晰。

  尾联感叹后主的不肖。刘禅降魏后,被迁到洛阳,封为安乐县公。一天,“司马文王(昭)与禅宴,为之作故蜀伎。旁人皆为之感怆,而禅喜笑自若。”(《三国志·蜀志·后主传》裴注引《汉晋春秋》)尾联两句当化用此意。刘禅不惜先业、麻木不仁至此,足见他落得国灭身俘的严重后果决非偶然。字里行间,渗透着对于刘备身后事业消亡的无限嗟叹之情。

  从全诗的构思来看,前四句写盛德,后四句写业衰,在鲜明的盛衰对比中,道出了古今兴亡的一个深刻教训。诗人咏史怀古,其着眼点当然还在于当世。唐王朝有过开元盛世,但到了刘禹锡所处的时代,已经日薄西山,国势日益衰颓。然而执政者仍然那样昏庸荒唐,甚至一再打击迫害像刘禹锡那样的革新者。这使人感慨万千。全诗措词精警凝炼,沉着超迈,并以形象的感染力,垂戒无穷。这也许就是它千百年来一直传诵不息的原因。

蜀先主庙创作背景

蜀先主就是蜀汉昭烈帝刘备。蜀先主庙在夔州(治所在今重庆奉节县东)白帝山上,刘禹锡曾于公元821—824年间任夔州刺史,此诗当作于此时。

《蜀先主庙》刘禹锡 拼音读音参考

shǔ xiān zhǔ miào
蜀先主庙

tiān dì yīng xióng qì, qiān qiū shàng lǐn rán.
天地英雄气,千秋尚凛然。
shì fēn sān zú dǐng, yè fù wǔ zhū qián.
势分三足鼎,业复五铢钱。
dé xiāng néng kāi guó, shēng ér bù xiàng xián.
得相能开国,生儿不象贤。
qī liáng shǔ gù jì, lái wǔ wèi gōng qián.
凄凉蜀故妓,来舞魏宫前。

《蜀先主庙》蜀先主庙刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意拼音解读

《shǔ xiān zhǔ miào 》 liú yǔ xī

tiān dì yīng xióng qì ,qiān qiū shàng lǐn rán 。
shì fèn sān zú dǐng ,yè fù wǔ zhū qián 。
dé xiàng néng kāi guó ,shēng ér bú xiàng xián 。
qī liáng shǔ gù jì ,lái wǔ wèi gōng qián 。

zuò zhě jiǎn jiè (liú yǔ xī )

liú yǔ xī tóu xiàng

liú yǔ xī (772-842),zì mèng dé ,hàn zú ,zhōng guó táng cháo péng chéng (jīn xú zhōu )rén ,zǔ jí luò yáng ,táng cháo wén xué jiā ,zhé xué jiā ,zì chēng shì hàn zhōng shān jìng wáng hòu yì ,céng rèn jiān chá yù shǐ ,shì wáng shū wén zhèng zhì gǎi gé jí tuán de yī yuán 。táng dài zhōng wǎn qī zhe míng shī rén ,yǒu “shī háo ”zhī chēng 。tā de jiā tíng shì yī gè shì dài yǐ rú xué xiàng chuán de shū xiāng mén dì 。zhèng zhì shàng zhǔ zhāng gé xīn ,shì wáng shū wén pài zhèng zhì gé xīn huó dòng de zhōng xīn rén wù zhī yī 。hòu lái yǒng zhēn gé xīn shī bài bèi biǎn wéi lǎng zhōu sī mǎ (jīn hú nán cháng dé )。jù hú nán cháng dé lì shǐ xué jiā 、shōu cáng jiā zhōu xīn guó xiān shēng kǎo zhèng liú yǔ xī bèi biǎn wéi lǎng zhōu sī mǎ qí jiān xiě le zhe míng de “hàn shòu chéng chūn wàng ”。

shǔ xiān zhǔ miào fān yì jí zhù shì

fān yì
xiān zhǔ liú bèi yīng xióng qì gài chōng mǎn tiān dì ,qiān qiū wàn dài yī zhí lìng rén sù rán qǐ jìng 。
jiàn guó yǔ wú wèi sān fèn tiān xià chéng dǐng zú ,huī fù wǔ zhū qián bì zhì zài hàn shì zhèn xìng 。
bài zhū gě liàng wéi chéng xiàng kāi chuàng le guó jī ,kě xī shēng gè ér zǐ bú xiàng qí fù xián míng 。
zuì qī cǎn de shì nà shǔ gōng zhōng de gē jì ,zài wèi gōng gē wǔ liú chán yě háo wú xiū qíng 。

zhù shì
⑴shī tí xià yuán yǒu zhù :“hàn mò yáo ,huáng niú bái fù ,wǔ zhū dāng fù 。”
⑵tiān dì yīng xióng :yī zuò “tiān xià yīng xióng ”。《sān guó zhì ·shǔ zhì ·xiān zhǔ chuán 》:cáo cāo céng duì liú bèi shuō :“tiān xià yīng xióng ,wéi shǐ jun1 yǔ cāo ěr ”。
⑶“shì fèn ”jù :zhǐ liú bèi chuàng lì shǔ hàn ,yǔ wèi 、wú sān fèn tiān xià 。
⑷wǔ zhū qián :hàn wǔ dì shí de huò bì 。cǐ dài zhǐ liú hàn dì yè 。“yè fù ”jù :wáng mǎng dài hàn shí ,céng fèi wǔ zhū qián ,zhì guāng wǔ dì shí ,yòu cóng mǎ yuán zòu zhòng zhù ,tiān xià chēng biàn 。zhè lǐ yǐ guāng wǔ dì huī fù wǔ zhū qián ,bǐ yù liú bèi xiǎng fù xìng hàn shì 。
⑸xiàng :cǐ zhǐ zhū gě liàng 。
⑹bú xiàng xián :cǐ yán liú bèi zhī zǐ liú chán bú xiāo ,bú néng shǒu yè 。
⑺“qī liáng ”liǎng jù :liú chán jiàng wèi hòu ,dōng qiān luò yáng ,bèi mìng wéi ān lè xiàn gōng 。wèi tài wèi sī mǎ zhāo zài yàn huì zhōng shǐ shǔ guó de nǚ lè biǎo yǎn gē wǔ ,páng rén jiàn le dōu wéi liú chán gǎn kǎi ,dú liú chán “xǐ xiào zì ruò ”,lè bú sī shǔ (《sān guó zhì ·shǔ zhì ·hòu zhǔ chuán 》péi zhù yǐn 《hàn jìn chūn qiū 》)。jì :nǚ lè ,shí jì yě shì fú lǔ 。

shǔ xiān zhǔ miào shǎng xī

  《shǔ xiān zhǔ miào 》shì liú yǔ xī wǔ lǜ zhōng chuán sòng jiào guǎng de yī shǒu 。zhè shǒu yǒng shǐ zhī zuò lì yì zài zàn yù yīng xióng ,bǐ báo yōng lù 。

  shǒu lián “tiān dì yīng xióng qì ,qiān qiū shàng lǐn rán ”,gāo chàng rù yún ,tū wū tǐng bá 。xì pǐn shī yì ,qí miào yǒu sān :yī 、jìng jiè xióng kuò qí jué 。“tiān dì ”liǎng zì náng kuò yǔ zhòu ,jí yán “yīng xióng qì ”zhī chōng sāi liù hé ,zhì dà wú yín ;“qiān qiū ”liǎng zì guàn chuàn gǔ jīn ,jí xiě “yīng xióng qì ”zhī wàn gǔ zhǎng cún ,yǒng chuí bú xiǔ 。qiǎn cí jié yán ,yòu xiǎn shì chū shī rén tūn tǔ rì yuè 、fǔ yǎng gǔ jīn zhī xiōng yì 。èr 、shǐ shì wú jì 。“tiān dì yīng xióng ”sì zì àn yòng cáo cāo duì liú bèi yǔ :“jīn tiān xià yīng xióng ,wéi shǐ jun1 yǔ cāo ěr ”(《sān guó zhì ·shǔ zhì ·xiān zhǔ chuán 》)。liú yǔ xī jǐn tiān yī “qì ”zì ,biàn yǒu miào táng qì xiàng ,suǒ yǐ jì yún shuō :“qǐ èr jù què shì xiān zhǔ miào ,miào sì bú yòng shì zhě 。”sān 、yì zài yán wài 。“shàng lǐn rán ”sān zì suī rán zhī shì shū xiě yī zhǒng gǎn shòu ,dàn shī rén miàn duì xiān zhǔ sù xiàng ,sù rán qǐ jìng de shén tài yǐn rán kě jiàn ;qí zhōng “shàng ”zì yòng dé jí miào ,xiān zhǔ miào táng shàng qiě wēi shì bī rén ,zé qí shēng qián chì zhà fēng yún de yīng xióng qì gài ,zì bú dài yán le 。

  hàn lián jǐn chéng “yīng xióng qì ”sān zì ,yǐn chū liú bèi de yīng xióng yè jì :“shì fèn sān zú dǐng ,yè fù wǔ zhū qián 。”liú bèi qǐ zì wēi xì ,zài hàn mò luàn shì zhī zhōng ,zhuǎn zhàn nán běi ,jǐ jīng diān pū ,cái xíng chéng le yǔ cáo cāo 、sūn quán sān fèn tiān xià zhī shì ,shí zài shì dé zhī bú yì 。jiàn lì shǔ guó yǐ hòu ,tā yòu lì tú jìn qǔ zhōng yuán ,tǒng yī zhōng guó ,zhè gèng xiǎn shì le yīng xióng zhī zhì 。“wǔ zhū qián ”shì gōng yuán qián 118nián (hàn wǔ dì yuán shòu wǔ nián )zhù háng de yī zhǒng qián bì ,hòu lái wáng mǎng dài hàn shí jiāng tā bà fèi 。dōng hàn chū nián ,guāng wǔ dì liú xiù yòu huī fù le wǔ zhū qián 。cǐ shī tí xià shī rén zì zhù :“hàn mò tóng yáo :‘huáng niú bái fù ,wǔ zhū dāng fù ’。”zhè shì jiè qián bì wéi shuō ,àn yù liú bèi zhèn xìng hàn shì de bó bó xióng xīn 。zhè yī lián de duì zhàng nán dù bǐ jiào dà 。“shì fèn sān zú dǐng ”,huà yòng sūn chǔ 《wéi shí zhòng róng yǔ sūn hào shū 》zhōng yǔ :“zì wèi sān fèn dǐng zú zhī shì ,kě yǔ tài shān gòng xiàng zhōng shǐ 。”“yè fù wǔ zhū qián ”chún yòng mín yáo zhōng yǔ 。liǎng jù diǎn chū shū mén ,hù bú xiàng guān ,kě shì duì yīng zì chéng qiǎo sī ,hún rán tiān chéng 。

  rú guǒ shuō ,hàn lián zhǔ yào shì sòng yáng liú bèi de gōng yè ,nà me ,jǐng lián jìn yī bù zhǐ chū liú bèi gōng yè zhī bú néng zú chéng ,wéi zhī tàn xī 。“dé xiàng néng kāi guó ”,shì shuō liú bèi sān gù máo lú ,dé zhū gě liàng fǔ zuǒ ,jiàn lì le shǔ guó ;“shēng ér bú xiàng xián ”,zé shuō hòu zhǔ liú chán bú néng xiào fǎ xiān rén xián dé ,xiá jìn xiǎo rén ,yú mèi hūn kuì ,zhì shǐ shǔ guó de jī yè bèi tā zàng sòng 。chuàng yè nán ,shǒu chéng gèng nán ,liú yǔ xī rèn wéi zhè shì yī gè shēn kè de lì shǐ jiāo xùn ,suǒ yǐ tè yì jiā yǐ zhǐ chū 。zhè yī lián yòng liú bèi de zhǎng yú rèn xián zé xiàng ,yǔ tā de duǎn yú jiāo zǐ 、zhì shǐ sì zǐ bú xiāo xiàng duì bǐ ,zhèng fǎn xiàng xíng ,jù yǒu cí yì jié háng 、shēng qíng dùn cuò zhī miào 。wǔ lǜ de jǐng lián zuì jì yǔ hàn lián cuò yì léi tóng 。cǐ shī hàn lián yǒng gōng yè ,jǐng lián shuō rén shì ,zhuǎn jiē zhī jiān ,fù yú biàn huà ;qiě hàn lián chéng shàng ,jǐng lián qǐ xià ,mò luò xiàng dāng qīng xī 。

  wěi lián gǎn tàn hòu zhǔ de bú xiāo 。liú chán jiàng wèi hòu ,bèi qiān dào luò yáng ,fēng wéi ān lè xiàn gōng 。yī tiān ,“sī mǎ wén wáng (zhāo )yǔ chán yàn ,wéi zhī zuò gù shǔ jì 。páng rén jiē wéi zhī gǎn chuàng ,ér chán xǐ xiào zì ruò 。”(《sān guó zhì ·shǔ zhì ·hòu zhǔ chuán 》péi zhù yǐn 《hàn jìn chūn qiū 》)wěi lián liǎng jù dāng huà yòng cǐ yì 。liú chán bú xī xiān yè 、má mù bú rén zhì cǐ ,zú jiàn tā luò dé guó miè shēn fú de yán zhòng hòu guǒ jué fēi ǒu rán 。zì lǐ háng jiān ,shèn tòu zhe duì yú liú bèi shēn hòu shì yè xiāo wáng de wú xiàn jiē tàn zhī qíng 。

  cóng quán shī de gòu sī lái kàn ,qián sì jù xiě shèng dé ,hòu sì jù xiě yè shuāi ,zài xiān míng de shèng shuāi duì bǐ zhōng ,dào chū le gǔ jīn xìng wáng de yī gè shēn kè jiāo xùn 。shī rén yǒng shǐ huái gǔ ,qí zhe yǎn diǎn dāng rán hái zài yú dāng shì 。táng wáng cháo yǒu guò kāi yuán shèng shì ,dàn dào le liú yǔ xī suǒ chù de shí dài ,yǐ jīng rì báo xī shān ,guó shì rì yì shuāi tuí 。rán ér zhí zhèng zhě réng rán nà yàng hūn yōng huāng táng ,shèn zhì yī zài dǎ jī pò hài xiàng liú yǔ xī nà yàng de gé xīn zhě 。zhè shǐ rén gǎn kǎi wàn qiān 。quán shī cuò cí jīng jǐng níng liàn ,chén zhe chāo mài ,bìng yǐ xíng xiàng de gǎn rǎn lì ,chuí jiè wú qióng 。zhè yě xǔ jiù shì tā qiān bǎi nián lái yī zhí chuán sòng bú xī de yuán yīn 。

shǔ xiān zhǔ miào chuàng zuò bèi jǐng

shǔ xiān zhǔ jiù shì shǔ hàn zhāo liè dì liú bèi 。shǔ xiān zhǔ miào zài kuí zhōu (zhì suǒ zài jīn zhòng qìng fèng jiē xiàn dōng )bái dì shān shàng ,liú yǔ xī céng yú gōng yuán 821—824nián jiān rèn kuí zhōu cì shǐ ,cǐ shī dāng zuò yú cǐ shí 。

《shǔ xiān zhǔ miào 》liú yǔ xī pīn yīn dú yīn cān kǎo

shǔ xiān zhǔ miào
shǔ xiān zhǔ miào

tiān dì yīng xióng qì, qiān qiū shàng lǐn rán.
tiān dì yīng xióng qì ,qiān qiū shàng lǐn rán 。
shì fēn sān zú dǐng, yè fù wǔ zhū qián.
shì fèn sān zú dǐng ,yè fù wǔ zhū qián 。
dé xiāng néng kāi guó, shēng ér bù xiàng xián.
dé xiàng néng kāi guó ,shēng ér bú xiàng xián 。
qī liáng shǔ gù jì, lái wǔ wèi gōng qián.
qī liáng shǔ gù jì ,lái wǔ wèi gōng qián 。


※提示:拼音为程序生成,因此多音字的拼音可能不准确。

相关翻译

相关赏析

作者介绍

刘禹锡 刘禹锡 刘禹锡(772-842)字梦得,洛阳人,为匈奴族后裔。晚年任太子宾客,世称「刘宾客」。他和柳宗元一同参预那唐朝永贞年间短命的政治改革,结果一同贬谪远郡,顽强地生活下来,晚年回到洛阳,仍有「马思边草拳毛动」的豪气。他的诗精炼含蓄,往往能以清新的语言表达自己对人生或历史的深刻理解, 因而被白居易推崇备至, 誉为「诗豪」。他在远谪湖南、四川时,接触到少数民族的生活,并受到当地民歌的一些影响,创作出《竹枝》、《浪淘沙》诸词,给后世留下「银钏金钗来负水,长刀短笠去烧畲」的民俗画面。至于「东边日出西边雨,道是无晴还有晴」,更是地道的民歌风味了。他在和白居易的《春词》时,曾注明「依《忆江南》曲拍为句」,这是中国文学史上依曲填词的最早记录。

刘禹锡的诗词

  • 潇湘神·斑竹枝
  • 《秋词二首》秋词二首刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意
  • 杨柳枝(御陌青门拂地垂)
  • 抛球乐(五色绣团圆)
  • 堤上行二首
  • 《忆江南》刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意(忆江南·春去也 刘禹锡)
  • 杨柳枝(轻盈袅娜占年华)
  • 《竹枝词二首·其一》刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意(竹枝词二首·其一 刘禹锡)
  • 《再游玄都观》再游玄都观刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意
  • 踏歌词(春江月出大堤平)
  • 唐代诗词推荐

  • 玄都观李尊师
  • 示门生马侍郎胤孙
  • 嘲四相(宣宗时曹确、杨收、徐商、路岩同秉政)
  • 茅山赠洪拾遗
  • 《自京赴奉先县咏怀五百字/自京赴奉先咏怀五百字》自京赴奉先县咏怀五百字/自京赴奉先咏怀五百字杜甫原文、翻译、赏析和诗意
  • 捕蛇者说
  • 咏狗蚤
  • 双鱼谣(时韩职方书中以孟常州简诗见示)
  • 送寿昌曹明府
  • 感遇·幽人归独卧
  • 《蜀先主庙》蜀先主庙刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意原文,《蜀先主庙》蜀先主庙刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意翻译,《蜀先主庙》蜀先主庙刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意赏析,《蜀先主庙》蜀先主庙刘禹锡原文、翻译、赏析和诗意阅读答案,出自刘禹锡的作品

    诗词类别

    刘禹锡的诗词

    古文典籍

    热门名句

    热门成语